Nu 10% korting op onze 1e live cursus in Amsterdam!
Nog
00
:
00
:
00
:
00
Claim je korting
| 17 min gelezen

De rol van fysiotherapie bij migraine begrijpen

Spanningshoofdpijn gids

Deze blogpost is grotendeels afgeleid van ons podcastinterview met Dr. Kerstin Luedke en aangevuld met wetenschappelijk bewijs. Het is zeker geen volledig overzicht van de wetenschappelijke literatuur over migraine, maar het is bedoeld om de onderzoeker belangrijke informatie te geven. Veel leesplezier!

Migraine is een complexe neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door terugkerende hoofdpijn, die vaak gepaard gaat met misselijkheid, braken en gevoeligheid voor licht en geluid. Voor veel patiënten kan migraine de kwaliteit van hun leven en hun dagelijks functioneren aanzienlijk aantasten. Traditionele behandelingsbenaderingen waren voornamelijk gericht op farmacologische interventies; de rol van fysiotherapie en manuele therapie bij de behandeling van migraine wordt echter steeds meer erkend. In deze blogpost verkennen we de nieuwste inzichten en onderzoeksresultaten over de bijdragen van fysiotherapie aan de behandeling van migraine, gebaseerd op een diepgaand gesprek met Dr. Kerstin Luedtke, een vooraanstaand expert op dit gebied.

Wat is migraine? Een definitie en subcategorieën

Migraine is een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door terugkerende episodes van hoofdpijn die voldoen aan specifieke diagnostische criteria. Professor Kerstin benadrukte dat migraine niet simpelweg hoofdpijn is die wordt veroorzaakt door disfunctioneren van de nek of stress, maar eerder te maken heeft met aparte neurologische veranderingen die zowel het hoofd als het bredere zenuwstelsel beïnvloeden.

Om als migraine geclassificeerd te worden, moeten bepaalde klinische kenmerken aanwezig zijn, namelijk de volgende:

  1. Een voorgeschiedenis van ten minste vijf hoofdpijnaanvallen die voldoen aan criteria 2 en 4 (zie hieronder)
  2. Hoofdpijnaanvallen die 4 tot 72 uur duren (onbehandeld of zonder succes)
  3. Hoofdpijn heeft minstens twee van de volgende vier kenmerken:
    • eenzijdige locatie
    • pulserende kwaliteit
    • matige of ernstige pijnintensiteit
    • verergering door of het vermijden van routinematige fysieke activiteit (bv. lopen of traplopen)
  4. Tijdens hoofdpijn ten minste een van de volgende:
    • misselijkheid en/of braken
    • fotofobie en fonofobie

Deze criteria worden beschreven in internationale classificatiesystemen en dienen om migraine te onderscheiden van andere soorten hoofdpijn.

Blog uitgelichte afbeeldingen

Subtypes van migraine

Migraine kan ook worden ingedeeld in subtypes, waaronder:

  • Migraine zonder aura: De meest voorkomende vorm, gekenmerkt door de typische symptomen zonder voorafgaande neurologische symptomen.
  • Migraine met aura: Er is sprake van neurologische symptomen zoals visuele stoornissen, sensorische veranderingen of motorische zwakte voorafgaand aan de hoofdpijnfase.
  • Chronische migraine: Gedefinieerd als het ervaren van 15 of meer hoofdpijndagen per maand, waarbij ten minste acht dagen voldoen aan de criteria voor migraine.
  • Vestibulaire migraine: Gekenmerkt door perioden van duizeligheid en evenwichtsstoornissen, die kunnen optreden met of zonder hoofdpijn.

Een volledige lijst van migraine subtypes en bijbehorende symptomen is te vinden op de website van The International Classification of Headache Disorders.

Pathofysiologie van migraine

Migraine vertegenwoordigt een staat van overgevoeligheid en ontregeling binnen het centrale zenuwstelsel, waarbij ingewikkelde disfuncties in meerdere hersengebieden en -systemen betrokken zijn. De wisselwerking tussen de hypothalamus, de kleine hersenen, het trigeminusstelsel en andere neurale circuits ligt ten grondslag aan de diverse symptomen die tijdens aanvallen worden ervaren, waaronder pijn, sensorische gevoeligheid en systemische effecten. Migraine is niet zomaar zware hoofdpijn, maar een complexe neurologische aandoening met verstrekkende gevolgen.

De rol van de hypothalamus

De hypothalamus, vaak omschreven als de "migrainegenerator", is cruciaal bij het initiëren en orkestreren van migraineaanvallen, vooral tijdens de prodromale fase, de periode voordat de pijn begint. Onderzoek wijst op verhoogde activiteit in de hypothalamus tijdens deze fase, wat correleert met symptomen zoals gapen, vermoeidheid, stemmingswisselingen en hunkering naar voedsel. Deze vroege tekenen suggereren dat de hypothalamus fungeert als een centraal controlecentrum, dat de cascade van gebeurtenissen die tot migraine leiden in gang zet.

Recente MRI-studies hebben aangetoond dat de hypothalamus een verhoogde activatie vertoont als reactie op visuele, auditieve en pijnprikkels. Dit onderzoek geeft aan dat de hypothalamus een belangrijke rol speelt bij het verwerken van verschillende zintuiglijke inputs, wat bijdraagt aan de algehele migraine-ervaring.

Cerebellaire betrokkenheid

Het cerebellum, van oudsher geassocieerd met evenwicht en motorische coördinatie, vertoont ook verhoogde activiteit bij migrainepatiënten. Deze overactivering draagt bij aan symptomen zoals duizeligheid, misselijkheid en evenwichtsstoornissen. Blootstelling aan beweging, zoals in virtual reality omgevingen, kan deze effecten verergeren en benadrukt de gevoeligheid van het cerebellum bij migrainepatiënten.

Sensibilisatie van het trigeminusstelsel

Het trigeminusstelsel is belangrijk bij het doorgeven van zintuiglijke signalen van het hoofd en gezicht en reageert overmatig tijdens migraine. Deze verhoogde gevoeligheid resulteert in de kenmerkende kloppende pijn van migraine. Het trigeminusstelsel staat in wisselwerking met input uit andere gebieden, zoals het bewegingsapparaat, waardoor de hoofdpijn kan toenemen als er sprake is van zaken als nekspanning.

Vestibulaire disfunctie

Vestibulaire symptomen, waaronder duizeligheid en onvastheid, komen vaak voor bij migrainepatiënten. Vestibulaire migraine wordt gekenmerkt door prominente evenwichtsstoornissen, maar zelfs mensen zonder dit subtype hebben vaak last van subtiele houdingsinstabiliteit en slingeren. Veranderingen in de hersenfunctie en -structuur dragen bij aan deze symptomen en onderstrepen de wijdverspreide effecten van migraine op het zenuwstelsel.

Veel voorkomende symptomen

Migraine symptomen kunnen sterk variëren tussen individuen, maar volgen over het algemeen een specifiek patroon:

  1. Prodroomfase: Deze beginfase kan uren of zelfs dagen voor de hoofdpijn zelf optreden. Gedurende deze tijd kunnen mensen subtiele veranderingen ervaren die als waarschuwing dienen. Veel voorkomende symptomen zijn onder andere:
  • Stemmingswisselingen: Verhoogde prikkelbaarheid of een gevoel van euforie.
  • Vermoeidheid: Een gevoel van vermoeidheid of weinig energie.
  • Trek in eten: Een intens verlangen naar bepaald voedsel, vaak zoetigheid of koolhydraten.
  • Geeuwen: Veelvuldig gapen kan het begin van een aanval betekenen.
  1. Aurafase (indien aanwezig): Als de aandoening gepaard gaat met aura's, manifesteren deze zich meestal als visuele stoornissen en minder vaak als neurologische of motorische symptomen. Aura's kunnen zich ook manifesteren zonder gevolgd te worden door een hoofdpijnaanval. Symptomen zijn onder andere:
    • Het zien van vlekken, heldere punten, lichtflitsen, zigzaggen
    • Verstoorde spraak (afasie)
    • Tintelingen in de ledematen of het gezicht
    • Spierzwakte
  2. Aanvalfase hoofdpijn: Deze fase, het kenmerk van migraine, wordt gekenmerkt door intense en vaak slopende pijn. De belangrijkste kenmerken zijn:
    • Locatie: De hoofdpijn is meestal unilateraal, aan één kant van het hoofd, maar kan zich uitbreiden naar beide kanten.
    • Kwaliteit van pijn: De pijn wordt vaak beschreven als kloppend of pulserend en kan variëren van matige tot ernstige intensiteit.
    • Bijbehorende Symptomen: Veel mensen ervaren misselijkheid en braken, samen met een aanzienlijke gevoeligheid voor licht (fotofobie) en geluid (fonofobie). Dit kan het moeilijk maken om normaal te functioneren tijdens een aanval, omdat alledaagse geluiden en lichten overweldigend worden.
  3. Postdroomfase: Na de hoofdpijn kunnen mensen een herstelperiode doormaken die uren of dagen kan duren. Symptomen tijdens deze fase kunnen zijn:
    • Vermoeidheid: Een aanhoudend gevoel van uitputting.
    • Stemmingswisselingen: Een gevoel van opluchting of, omgekeerd, een laag humeur of prikkelbaarheid.
    • Cognitieve problemen: Problemen met concentratie of geheugen.

Prevalentie, risicofactoren en triggers

Migraine treft een aanzienlijk deel van de bevolking, volgens schattingen heeft ongeveer 15% van de volwassenen last van migraine. De prevalentie verschilt per geslacht, waarbij vrouwen drie keer meer kans hebben op migraine dan mannen. Dit cijfer is echter onzeker, omdat het onduidelijk is of mannen minder snel medische hulp zoeken bij migraine. Verschillende risicofactoren en triggers dragen bij aan de kans op migraine, waaronder:

  • Stress: Hoewel mensen met migraine meestal niet meer stress ervaren dan mensen zonder migraine, blijkt stress wel een belangrijke factor te zijn bij het uitlokken van migraineaanvallen, vooral tijdens perioden die volgen op verhoogde stressniveaus. Veel migrainepatiënten melden dat ze last hebben van wat ze "weekendhoofdpijn" noemen.
  • Het weer: Veel mensen met migraine beweren vaak dat veranderingen in weersomstandigheden hun migraineaanvallen uitlokken; onderzoek heeft dit echter nog niet kunnen bevestigen.
  • Genetica: Een familiegeschiedenis van migraine verhoogt het risico.
  • Andere omgevingsfactoren: Blootstelling aan fel licht en sterke geuren kan aanvallen uitlokken.

Migraine begint meestal in de puberteit en mensen krijgen de eerste episodes in hun tienerjaren. Deze timing vormt een belangrijke uitdaging, omdat migraine vooral wordt ervaren wanneer mensen zich vaak richten op hun carrière, werk en het opvoeden van kinderen. Na het bereiken van deze piek ervaren veel mensen een geleidelijke afname in de frequentie van migraine naarmate ze ouder worden, vooral vrouwen, die rond de menopauze een afname in het optreden van migraine kunnen opmerken.

Diagnose

Rode vlaggen

Bij het diagnosticeren van migraine moeten zorgverleners waakzaam blijven voor "rode vlaggen" die wijzen op een ernstiger onderliggende aandoening in plaats van een primaire hoofdpijnstoornis. Deze waarschuwingssignalen zijn onder andere:

  • Donderslag bij heldere hemel: Plotselinge, ernstige hoofdpijn die binnen enkele seconden zijn maximale intensiteit bereikt en kan wijzen op aandoeningen zoals een subarachnoïdale bloeding.
  • Hoofdpijn die na verloop van tijd steeds erger wordt: Dit patroon kan wijzen op een massa-effect, zoals een hersentumor of andere structurele afwijkingen.
  • Nieuwe hoofdpijn of hoofdpijn die voor het eerst optreedt bij mensen ouder dan 50 jaar: Deze hoofdpijnen moeten zorgvuldig worden onderzocht omdat ze kunnen wijzen op arteritis temporalis of andere ernstige aandoeningen.
  • Hoofdpijn geassocieerd met systemische symptomen: Koorts, gewichtsverlies of andere tekenen van systemische ziekten kunnen wijzen op infecties of systemische ziekten.
  • Neurologische symptomen: Aanhoudende verwardheid, focale stoornissen of aanvallen naast hoofdpijn vereisen dringend onderzoek.

Voor een grondige beoordeling worden vaak de SNOOP-criteria toegepast. Dit acroniem geeft de belangrijkste gebieden aan om te onderzoeken tijdens een hoofdpijnevaluatie:

  • S: Systemische symptomen (bijv. koorts, gewichtsverlies) of secundaire risicofactoren (bijv. kanker, HIV).
  • N: Neurologische symptomen of tekenen (bijv. focale stoornissen, veranderd bewustzijn).
  • O: Plotseling begin (bijv. donderslag bij heldere hemel).
  • O: Oudere leeftijd bij het begin van de hoofdpijn (meestal ouder dan 50 jaar).
  • P: Patroonverandering of progressieve hoofdpijn, vooral als deze afwijkt van de gebruikelijke presentatie van de patiënt.

Beoordeling

Fysiotherapeuten zijn een integraal onderdeel van de beoordeling en behandeling van hoofdpijnaandoeningen door de musculoskeletale factoren aan te pakken die kunnen bijdragen aan de symptomen van een patiënt. Uitgebreide fysiotherapeutische beoordelingen richten zich op het evalueren van nekmobiliteit, houding, spierkracht en de aanwezigheid van triggerpoints. Deze elementen worden nauw geassocieerd met spanningshoofdpijn en kunnen migraine verergeren.

Om dit proces te stroomlijnen en te verbeteren is een gestandaardiseerde testbatterij ontwikkeld (Leudke et al., 2016). Met deze batterij kunnen fysiotherapeuten systematisch fysieke en functionele beperkingen evalueren die verband houden met hoofdpijnaandoeningen. Hoewel dit hulpmiddel zeer effectief is in het identificeren van stoornissen in het bewegingsapparaat, is het niet ontworpen om onderscheid te maken tussen verschillende soorten hoofdpijn, zoals migraine, spanningshoofdpijn of clusterhoofdpijn. De beperking ligt in de overlap van lichamelijke symptomen - nekklachten, spierspanning en houdingsproblemen komen vaak voor bij verschillende hoofdpijnaandoeningen. Triggerpoints en nekpijn komen bijvoorbeeld veel voor bij zowel spanningshoofdpijn als migraine, waardoor de testbatterij ontoereikend is als zelfstandig diagnostisch hulpmiddel.

Om deze leemte op te vullen bieden de classificatiecriteria van de International Headache Society (IHS) een betrouwbaar kader voor het identificeren van soorten hoofdpijn. Deze criteria begeleiden fysiotherapeuten bij het combineren van de bevindingen van de testbatterij met bredere diagnostische richtlijnen, zodat geïnformeerde beslissingen genomen kunnen worden over het doorgaan met de behandeling of het doorverwijzen van de patiënt voor verdere medische evaluatie. Deze aanpak zorgt ervoor dat mensen met primaire hoofdpijn, die geschikt is voor fysiotherapie, gerichte zorg krijgen, terwijl mensen met rode vlaggen of complexe aandoeningen worden doorverwezen naar de juiste medische specialisten.

Voor de specifieke diagnose van migraine vertrouwen zorgverleners vaak op een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek, aangevuld met de criteria van de International Classification of Headache Disorders (ICHD). Bij atypische of plotselinge presentaties kunnen beeldvormende onderzoeken, zoals MRI of CT-scans, worden gebruikt om andere mogelijke oorzaken van de hoofdpijn uit te sluiten. 

Differentiële diagnose

Onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan 90% van de patiënten met migraine waarneembare stoornissen van het bewegingsapparaat heeft. Deze significante bevinding roept veel vragen op over de relatie tussen deze stoornissen en migraineaanvallen. Zijn deze problemen met het bewegingsapparaat een oorzakelijke factor bij migraine, een bijdragende factor of slechts een gevolg van herhaalde hoofdpijnepisodes? Het begrijpen van deze relatie is complex en gaat verder dan de eenvoudige evaluatie van de cervicale functie.

Hoewel onderzoeken de prevalentie van musculoskeletale disfuncties bij migrainepatiënten hebben aangetoond, hebben ze geen effectief onderscheid gemaakt tussen migraine en cervicogene hoofdpijn. Hoewel gehoopt werd dat specifieke tests dit onderscheid zouden kunnen verduidelijken, zoals de flexie-rotatietest die het C1/C2-gewricht in rotatie beoordeelt, geven deze tests vaak positieve resultaten voor beide soorten hoofdpijn, wat duidt op een gebrek aan duidelijke differentiatie.

Het is echter essentieel om de rol van specifieke manoeuvres bij de beoordeling van soorten hoofdpijn te overwegen. Als bijvoorbeeld bepaalde posities of bewegingen van het hoofd, zoals extensie of laterale flexie, het typische hoofdpijnpatroon veroorzaken, kan dit wijzen op cervicogene hoofdpijn in plaats van migraine. Toch is het de moeite waard om op te merken dat verwezen pijn naar het hoofd ook kan voorkomen bij migrainepatiënten, wat het diagnostische proces bemoeilijkt.

Een ander cruciaal aspect van het onderscheiden van hoofdpijn ligt in het begrijpen van spanningstype hoofdpijn (TTH). Ondanks hun naam is de spierspanning die gepaard gaat met TTH geen oorzakelijke factor; het is eerder een symptoom dat voortkomt uit de onderliggende hoofdpijnstoornis. TTH wordt geclassificeerd als primaire hoofdpijn, die zijn oorsprong heeft in de hersenen zelf. Hoewel fysiotherapeuten kunnen helpen de spanning in de nek te verlichten, is het belangrijk om te erkennen dat deze spierspanning niet de hoofdoorzaak van de hoofdpijn is.

Gezien deze complexiteit moeten fysiotherapeuten vertrouwen op de classificatiecriteria van de International Headache Society (IHS), die zich voornamelijk richten op de voorgeschiedenis en symptomatologie van de patiënt. Het beoordelen van musculoskeletale factoren is nog steeds waardevol, omdat het informatie geeft over behandelbeslissingen en helpt bepalen of fysiotherapie geschikt is voor de patiënt. Door de nuances van verschillende soorten hoofdpijn te begrijpen, kunnen fysiotherapeuten interventies op maat bieden die specifieke symptomen aanpakken en de resultaten voor patiënten verbeteren.

Mpti

Behandeling

Fysiotherapie en manuele therapie zijn effectief gebleken bij de behandeling van hoofdpijn. Het is echter essentieel om hun rol binnen de bredere context van migrainemanagement te begrijpen. Hoewel fysiotherapie misschien geen genezing biedt voor migraine, kan het zeker bijdragen aan het verlichten van de bijbehorende symptomen en het verbeteren van de resultaten voor de patiënt.

Het is belangrijk om te erkennen dat migraine niet alleen een nekkwestie is, en dat daarom niet verwacht kan worden dat fysiotherapie alleen dit probleem oplost. Patiënten moeten worden voorgelicht over deze beperking om realistische verwachtingen te kunnen stellen. Effectieve acute pijnbestrijding, zoals het gebruik van triptanen of andere medicijnen, blijft van cruciaal belang voor migrainepatiënten en het zou onethisch zijn om hen van dergelijke medicijnen te weerhouden. Sommige patiënten reageren beter op specifieke behandelingen en preventieve medicijnen, zoals antidepressiva of anti-epileptica, kunnen gunstig zijn voor mensen die vaker of heviger aanvallen krijgen.

Voor fysiotherapeuten moet de focus liggen op het behandelen van bestaande stoornissen in het bewegingsapparaat, met name in de nek. Onderzoek wijst uit dat mensen met nekklachten vaak een hogere frequentie van migraineaanvallen en een grotere invaliditeit ervaren. Door deze stoornissen aan te pakken, kunnen fysiotherapeuten helpen om extra nociceptie, die de kwaliteit van leven zou kunnen verslechteren, tot een minimum te beperken.

Recente onderzoeken hebben veelbelovende resultaten laten zien wat betreft de impact van fysiotherapeutische interventies. Het toevoegen van educatieve componenten aan manuele therapie is bijvoorbeeld gekoppeld aan een vermindering van het aantal dagen hoofdpijn. Verder bleek uit vergelijkingen tussen manuele therapie en aerobicsoefeningen op basis van richtlijnen dat beide benaderingen leidden tot een vergelijkbare vermindering van de hoofdpijnfrequentie.

Over het algemeen vormen de volgende behandelaanpak en aanbevelingen een goed uitgangspunt bij de behandeling van patiënten met migraine:

Naleving van richtlijnen: De behandeling moet in overeenstemming zijn met gevestigde richtlijnen die een veelzijdige aanpak van migraine benadrukken.

Aërobe oefening: Aërobe lichaamsbeweging is gunstig voor migrainepatiënten, ook al zijn de effecten bescheiden. Het is essentieel om patiënten voor te lichten over de timing van lichaamsbeweging, door ze te adviseren lichamelijke activiteit te vermijden in de 48 uur voorafgaand aan een migraineaanval, terwijl regelmatige aerobe activiteit tijdens symptoomvrije periodes wordt aangemoedigd. Onderzoek suggereert dat oefeningen met een hogere intensiteit betere resultaten opleveren dan oefeningen met een milde intensiteit.

Ontspanningstechnieken: Het kan helpen om ontspanningsstrategieën in je dagelijkse routines op te nemen. Activiteiten die als ontspannend worden ervaren, zoals wandelen in de natuur, quality time doorbrengen met geliefden of gewoon een moment nemen om tot rust te komen, kunnen een aanzienlijke invloed hebben op het stressniveau en het algehele welzijn.

Hydratatie: Het benadrukken van goede hydratatie is belangrijk, niet alleen vanwege de fysiologische voordelen, maar ook als een bewuste oefening die mensen in staat stelt een pauze te nemen van hun dagelijkse stressoren.

Onderwijs: Het geven van voorlichting over de neurofysiologie van migraine kan patiënten weerbaarder maken. Inzicht in hun aandoening kan de symptomen demystificeren, angst verminderen en hen geruststellen dat migraine niet wijst op ernstigere gezondheidsproblemen.

Symptoom opsporen: Patiënten aanmoedigen om een hoofdpijndagboek bij te houden kan een effectieve manier zijn om symptomen te monitoren en het effect van verschillende interventies na verloop van tijd te evalueren.

Stabiliteit bevorderen: Patiënten helpen om stabiele routines op te stellen kan helpen om effectief met migraine om te gaan. Dit houdt ook in dat je een regelmatig maaltijd- en slaapschema aanhoudt om je bloedsuikerspiegel en rust te stabiliseren. Het is ook goed om stress geleidelijk af te bouwen in plaats van het te laten pieken en dan sterk te laten dalen; bijvoorbeeld het beheren van werktaken, zoals het beantwoorden van e-mails, in het weekend kan helpen om door de week een constanter stressniveau te behouden. 

Bij de behandeling van migraine wordt steeds meer de nadruk gelegd op een holistisch perspectief, waarbij erkend wordt dat lichamelijke, psychologische en leefstijlfactoren allemaal een belangrijke rol spelen bij het omgaan met migraine. Deze bredere benadering weerspiegelt de zich ontwikkelende praktijk van fysiotherapie bij de aanpak van complexe gezondheidsproblemen.

Volg deze cursus nu!

Neem deel aan deze cursus met hoofdpijnexpert en manueel therapeut René Castien, exclusief op de website van Physiotutors!

Toekomstige richtingen in migraine onderzoek

Ondanks de vooruitgang in het begrijpen van migraine, zijn er nog steeds belangrijke hiaten in het onderzoekslandschap. Een van de belangrijkste gebieden die verder onderzocht moet worden, is de rol van het bewegingsapparaat bij de behandeling van migraine. Hoewel het belang ervan steeds meer wordt erkend, hebben de huidige klinische richtlijnen, vooral in Duitsland, fysiotherapie, manuele therapie of lichaamsbeweging nog niet opgenomen als levensvatbare behandelingsopties. Pleitbezorgers in het veld hopen dat toekomstige herzieningen deze onoplettendheid zullen aanpakken.

Daarnaast biedt het onderzoek naar leermechanismen die verband houden met migraine een intrigerend onderzoeksgebied. Hoewel het essentieel is om duidelijk te maken dat mensen niet simpelweg "leren" om migraine te hebben, bestaat de mogelijkheid dat pijngedrag kan worden beïnvloed door waarnemingservaringen. Kinderen kunnen bijvoorbeeld gedrag nabootsen van ouders die migraine hebben, wat invloed kan hebben op hun eigen pijnperceptie en strategieën om met pijn om te gaan.

Een ander veelbelovend onderzoeksgebied betreft de dynamiek van nocebo- en placebo-effecten bij de behandeling van migraine. De eerste bevindingen suggereren dat deze psychologische factoren een genuanceerdere rol kunnen spelen dan eerder werd aangenomen, wat de complexiteit van pijnbestrijding benadrukt.

Tot slot is er dringend behoefte aan uitgebreide RCT's die zich richten op de effectiviteit van fysiotherapie voor migrainepatiënten. Dergelijke onderzoeken kunnen waardevolle inzichten verschaffen en mogelijk de werkzaamheid van fysiotherapeutische benaderingen aantonen, en uiteindelijk bijdragen aan meer holistische en effectieve strategieën voor migrainemanagement.

Bronnen

Carvalho, G. F., Becnel, A. R., Miske, C., Szikszay, T. M., Adamczyk, W. M., & Luedtke, K. (2022). Stoornissen in houdingscontrole bij patiënten met hoofdpijn - een systematische review en meta-analyse. Hoofdpijn: Tijdschrift voor hoofd- en aangezichtspijn, 62(3), 241-270.

Carvalho, G. F., Mehnert, J., Basedau, H., Luedtke, K., & May, A. (2021). Hersenverwerking van visuele zelfbewegingsstimuli bij patiënten met migraine: een fMRI-studie. Neurologie, 97(10), e996-e1006.

Luedtke, K., Adamczyk, W., Mehrtens, K., Moeller, I., Rosenbaum, L., Schaefer, A., ... & Wollesen, B. (2018). Bovenste cervicale tweepunts discriminatiedrempels bij migrainepatiënten en hoofdpijnvrije controles. Tijdschrift voor Hoofdpijn en Pijn, 19, 1-7.

Luedtke, K., Boissonnault, W., Caspersen, N., Castien, R., Chaibi, A., Falla, D., ... & May, A. (2016). Internationale consensus over de meest bruikbare fysieke onderzoekstests gebruikt door fysiotherapeuten voor patiënten met hoofdpijn: Een Delphi-studie. Manuele therapie, 23, 17-24.

Luedtke, K., Starke, W., & May, A. (2018). Disfunctie van het bewegingsapparaat bij migrainepatiënten. Cephalalgia, 38(5), 865-875.

Luedtke, K., Starke, W., Korn, K. V., Szikszay, T. M., Schwarz, A., & May, A. (2020). Halsbehandeling in vergelijking met aerobe lichaamsbeweging bij migraine: een op voorkeur gebaseerd klinisch onderzoek. Cephalalgia Reports, 3, 2515816320930681.

Mehnert, J., & May, A. (2019). Functionele en structurele veranderingen in het cerebellum van migraine. Journal of Cerebral Blood Flow & Metabolism, 39(4), 730-739.

Meise, R., Carvalho, G. F., Thiel, C., & Luedtke, K. (2023). Bijkomende effecten van pijnneurowetenschappelijke educatie in combinatie met fysiotherapie op de hoofdpijnfrequentie van volwassen patiënten met migraine: een gerandomiseerde gecontroleerde trial. Cephalalgia, 43(2), 03331024221144781.

Olesen, J. (2016). Van ICHD-3 bèta naar ICHD-3. Cefalalgie, 36(5), 401-402.

Schulte, L. H., & May, A. (2016). De migrainegenerator opnieuw bekeken: continu scannen van de migrainecyclus gedurende 30 dagen en drie spontane aanvallen. Hersenen, 139(7), 1987-1993.

Stovner, L. J., Hagen, K., Linde, M., & Steiner, T. J. (2022). De wereldwijde prevalentie van hoofdpijn: een update, met analyse van de invloeden van methodologische factoren op prevalentieschattingen. Tijdschrift voor hoofdpijn en pijn, 23(1), 34.

Woldeamanuel, Y. W., & Oliveira, A. B. (2022). Wat is de effectiviteit van aerobe training versus krachttraining bij de behandeling van migraine? Een systematische review en netwerk meta-analyse van klinische onderzoeken. Tijdschrift voor Hoofdpijn en Pijn, 23(1), 134.

Terug
Download onze GRATIS app