Inleiding

Hoewel de effectiviteit van weerstandstraining voor artrose wordt erkend in gewrichten zoals de knie en de heup, wordt er veel minder aandacht besteed aan kleinere gewrichten, zoals de hand. Handartrose komt vaak voor bij oudere mensen en kan symptomen van pijn, stijfheid en krachtgebrek veroorzaken, wat dagelijkse activiteiten kan bemoeilijken. Onderzoeken naar artrose van grotere gewrichten zoals de knie wijzen specifiek op weerstandstraining als eerstelijnsbehandeling. Een recente meta-analyse van Goh et al. (2019) toonden aan dat weerstandstraining met hoge intensiteit grote effectgroottes had voor het verminderen van pijn in vergelijking met oefeningen met lage intensiteit. Helaas kan de angst voor flare-ups ervoor zorgen dat zware weerstandstraining niet als eerstelijnsbehandeling wordt gebruikt. Doorbloedingsbeperkingstraining kan dienen als alternatief voor hoog-intensieve weerstandstraining, omdat de oefeningen een lage belasting hebben, maar wel een aanzienlijke toename in kracht kunnen produceren en minder pijn kunnen veroorzaken tijdens de training. Het bewijs voor weerstandstraining voor artrose van de hand is schaars en om deze leemte op te vullen werd deze haalbaarheidsstudie uitgevoerd om de weg te openen voor verder onderzoek.

Methoden

Er werd een enkelblind 3-arms gerandomiseerd haalbaarheidsonderzoek opgezet waarin advies plus 6 weken weerstandstraining met hoge intensiteit werd vergeleken met advies plus 6 weken bloedstroombeperkingstraining en een controlegroep die alleen advies kreeg bij mensen met handartrose.

Oefeningen die in beide trainingsgroepen werden uitgevoerd waren isometrische grijp- en knijpoefeningen en isotonische duimextensie- en abductiebewegingen. De groep met hoge intensiteit weerstandstraining trainde op 60% van de maximale vrijwillige contractie gedurende de eerste 2 weken en op 70% gedurende de weken drie tot zes.

In de bloeddoorstroming beperkende trainingsgroep werden dezelfde oefeningen gedaan, maar op een lagere intensiteit van 30% van de maximale vrijwillige contractie in de eerste twee weken en op 40% van week 3-6. De oefeningen werden uitgevoerd op een lagere intensiteit van 30% van de maximale vrijwillige contractie in de eerste twee weken. Tijdens de training droegen de deelnemers een bloeddrukmanchet (breedte: 13,5 cm, lengte 53 cm) op hun oefenarm. De druk die op de arm werd uitgeoefend, werd bij elke sessie geïndividualiseerd en ingesteld op 50% van de arteriële occlusie van de deelnemers.

Wat betreft de progressie van de oefeningen, voerden zowel de bloedstroombeperking- als de hoge intensiteit weerstandstraininggroep twee sets van elke oefening uit tijdens de eerste week, drie sets tijdens week twee tot vier en vier sets tijdens week vijf en zes. Deelnemers in de bloedstroombeperkingsgroep voerden 30 herhalingen uit tijdens de eerste set en 15 herhalingen in de volgende sets. De groep met hoge intensiteit voerde 10 herhalingen uit in elke set.

De deelnemers in elke groep en in de controlegroep kregen advies in de vorm van een brochure waarin de definitie en oorzaak van artrose, waarschuwingssignalen, diagnose en behandelingsopties werden besproken.

Resultaten

Negenenvijftig deelnemers werden geïncludeerd en gerandomiseerd over de 3 groepen. De resultaten geven aan dat, hoewel voorlopig, de therapietrouw goed was, met 78% in de groep met hoge intensiteit en 89% in de groep met bloedstroombeperking. Er was geen verschil in pijn door inspanning en de pijnniveaus waren laag (mediaan NRS 0/10 in beide groepen). Flare-ups na de behandeling waren laag en traden op in respectievelijk 1,6% en 4% van de trainingssessies in de bloedstroombeperkingsgroep en de hoogintensiteitsgroep. Er was slechts één ongewenst voorval in de groep met hoge intensiteit weerstandstraining, waarbij één deelnemer zich na de eerste trainingssessie uit het onderzoek terugtrok vanwege overmatige pijn. In de bloedstroombeperkingsgroep werd geen enkel ongewenst voorval waargenomen.

In de oefengroepen bleken meer deelnemers te reageren op de behandeling dan in de controlegroep die alleen advies kreeg, hoewel dit voor de hoogintensieve groep niet statistisch significant was. Een responder werd gedefinieerd als:

"een patiënt die een verbetering meldt ten opzichte van de uitgangswaarde van pijn of functie ≥ 50% en een absolute verandering van ≥ 2 van de 10 punten (≥ 20 van de 100 punten voor FIHOA), of verbetering in ten minste twee van de volgende criteria: vermindering van pijn ≥ 20% en absolute verandering ≥ 1 van de 10 punten, functionele verbetering ≥ 20% en absolute verandering ≥ 10 van de 100 punten, verbetering in de globale beoordeling van de patiënt ≥ 20% en absolute verandering ≥ 1 van de 10 punten."

De FIHOA werd gekozen om het aantal responders te berekenen omdat deze specifiek werd ontwikkeld voor hand-OA.

Het aantal dat nodig was om te reageren op de behandeling was laag; 2 in de bloedstroombeperkingsgroep en 4 in de hoogintensieve groep. De odds ratio's in de onderstaande tabel laten zien dat mensen in vergelijking met de controlegroep meer baat hadden bij de weerstandsoefeningen voor de bloedstroom dan mensen die alleen advies kregen. Hetzelfde geldt voor weerstandstraining met hoge intensiteit, hoewel het 95%-betrouwbaarheidsinterval hier laat zien dat deze odds ratio niet significant is.

De pijn verbeterde ook met een klinisch significant verschil in beide trainingsgroepen, maar niet in de adviesgroep. In de groep met bloedstroombeperking verbeterde de pijn sterker (-2,3 vs -1,8). Er werden geen klinisch significante verbeteringen gevonden met betrekking tot grijpkracht. Beide trainingsgroepen verbeterden met ongeveer 10%. Een verbetering van 20% wordt in eerdere onderzoeken als klinisch relevant beschouwd.

Wat betreft de vragenlijsten werd alleen in de groep met hoge intensiteit weerstandstraining een klinisch relevante verandering in de Patiënt Specifieke Functionele Schaal (PSFS) waargenomen, met een gemiddelde verandering van 2,8 punten. Er werden geen belangrijke verschillen waargenomen in de DASH- en FIHOA-vragenlijsten.

Questions and thoughts

"De FIHOA werd gekozen om het aantal responders te berekenen omdat het specifiek gemaakt is voor hand OA." De bevindingen geven echter aan dat er geen statistisch significante bevindingen waren en dus geen klinisch belangrijke veranderingen in de FIHOA. Daarom blijft het echter onduidelijk hoe het aantal responders werd berekend.

Deze haalbaarheidsstudie toonde significante verbeteringen in grijpkracht, maar bereikte niet de drempel van 20% die door eerdere studies werd gesuggereerd om als klinisch relevant te worden beschouwd. Deze toename in grijpkracht van 10% kan echter veelbelovend zijn, wetende dat dit werd bereikt in slechts 6 weken bij mensen rond de leeftijd van 70 jaar. Uit de demografische gegevens bleek dat ze gemiddeld al 5-10 jaar pijn hadden. Natuurlijk geeft dit onderzoek geen harde antwoorden, omdat het slechts een haalbaarheidsstudie is. Het geeft echter een belangrijke richting aan voor toekomstig onderzoek en sommige principes kunnen nuttig zijn voor de klinische praktijk. U kunt uw patiënt bijvoorbeeld motiveren met de informatie dat zelfs in dit kleine onderzoek en bij deze oudere populatie na 6 weken weerstandstraining voor handartrose al een toename van 10% in grijpkracht kan worden verwacht - wat voor veel ouderen belangrijk is in hun dagelijks leven. Daarnaast kun je aangeven dat zelfs als pijn langere tijd bestaat, dit onderzoek suggereerde dat dit de resultaten niet beïnvloedt. Het verspreiden van deze positieve berichten kan uw patiënt helpen om weerstandstraining voor handartrose te gaan doen.

Talk nerdy to me

Deze haalbaarheidsstudie werd gerapporteerd volgens de CONSORT-richtlijnen en werd vooraf geregistreerd, zoals het hoort. Er werd een intention-to-treat benadering gebruikt om de resultaten te analyseren. De beoordelaars waren blind voor de groepstoewijzing. Deelnemers werden gestratificeerd op basis van hun baseline gripsterkte en dit leidde tot een gelijke gemiddelde gripsterkte bij baseline voor alle groepen.

Wat betreft weerstandstraining volgden de trainingsvoorschriften de aanbevelingen van het American College of Sports Medicine. Deze studie was de eerste die doorbloedingsbeperkingstraining implementeerde in de weerstandstraining voor artrose van de hand bij symptomatische mensen, en het toonde veelbelovende resultaten die verder onderzocht zouden moeten worden.

Een veelbelovend aspect is dat slechts 2 deelnemers zich uit het onderzoek terugtrokken, de ene om persoonlijke redenen en de andere vanwege overmatige pijn. De resultaten gaven echter aan dat de pijn die door de oefeningen werd veroorzaakt bijna niet aanwezig was en niet leidde tot pijnflare-ups. Het lijkt er dus op dat weerstandstraining voor artrose van de hand haalbaar is en niet noodzakelijk leidt tot een toename van pijn.

Take home messages

Wat kunnen we leren van deze voorlopige resultaten? In afwachting van de resultaten van het robuuste gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek leert dit onderzoek ons dat we niet bang hoeven te zijn voor weerstandstraining bij artrose van de handen, omdat het niet leidt tot pijnopflakkeringen en kan helpen om de pijn bij ouderen te verminderen. De grijpkracht verbeterde niet tot een klinisch betekenisvol niveau, maar weerstandstraining gedurende een langere periode dan 6 weken kan mogelijk nodig en veelbelovend zijn, aangezien in dit 6 weken durende onderzoek al verbeteringen van 10% werden gevonden. Doorbloedingsbeperking en weerstandstraining voor artrose van de hand, voor het eerst onderzocht in deze populatie, lijkt veelbelovend en haalbaar.

Referentie

Magni, N., McNair, P., & Rice, D. (2022). Zes weken weerstandstraining (plus advies) vs. alleen advies bij handartrose: Een enkelblind, gerandomiseerd, gecontroleerd haalbaarheidsonderzoek. Musculoskeletale wetenschap en praktijk, 57, 102491.