Inleiding

Bevroren schouder is een aandoening waarbij er geen behandeling is die een superieure werkzaamheid heeft aangetoond, en daarom blijft het een raadselachtige aandoening voor zowel clinici als patiënten. Sommigen pleiten ervoor om het natuurlijke verloop af te wachten; anderen raden aan om onmiddellijk met de behandeling te beginnen. Toch herstellen veel patiënten niet volledig. Aangezien de meest optimale behandeling tot op heden nog niet is gedefinieerd, worden dus niet bij alle deelnemers de beste resultaten behaald. Sommige mensen vallen buiten de gemiddelden op groepsniveau. Het groeperen van patiënten in verschillende profielen is gedaan bij andere aandoeningen van het bewegingsapparaat en heeft geleid tot meer patiëntgerichte zorg. Nieuwe onderzoeken wijzen op invloeden buiten het bewegingsapparaat. De invloed van metabole factoren, autonome disfunctie en veranderde pijnverwerking kan veel groter zijn dan oorspronkelijk werd gedacht. Daarom werd in deze studie onderzocht in welke mate lokale musculoskeletale en metabole factoren de prognose kunnen beïnvloeden om een klinisch profiel van frozen shoulder patiënten op te stellen.

Methode

In deze observationele studie werden patiënten met een frozen shoulder gerekruteerd van de orthopedische afdeling van 4 centra (2 in België en 2 in Spanje). Ze werden 9 maanden gevolgd en vulden de Shoulder Pain and Disability Index (SPADI), VAS, 36-item Short Form Health Survey (SF-36) en Composite Autonomic Symptom Score-31 in. Verder werden pijndrukdrempels, temporele summatie en geconditioneerde pijnmodulatie beoordeeld als een indicatie voor centrale pijnverwerking. Naast deze metingen werd de ROM van beide schouders gemeten. Deze metingen werden uitgevoerd bij de uitgangswaarde en na 3, 6 en 9 maanden. De SPADI en de SF-36 werden gebruikt om de bevindingen te analyseren. Hogere scores op de SF-36 en lagere scores op de SPADI weerspiegelen betere resultaten.

Hyperalgesie werd getest door de pijndrukdrempels aan de aangedane zijde 2 cm distaal van het acromion in het midden van de buik van de voorste deltaspier en in het midden van de quadricepsspier. Deze locaties werden gekozen om lokale en wijdverspreide pijnhyperalgesie te beoordelen. Temporele summatie werd geanalyseerd door het toedienen van 10 repetitieve drukstimuli op de quadricepsspier en patiënten beoordeelden verbaal hun pijnintensiteit na herhaling 1, 5 en 10 op de NPRS. Geconditioneerde pijnmodulatie werd onderzocht om de effectiviteit van dalende pijnmodulatieroutes te bepalen. De conditionerende stimulus werd gegeven door middel van een opblaasbare luchtmanchet die net boven de fossa cubitalis werd geplaatst en werd opgeblazen totdat de patiënt de stimulus als vervelend en oncomfortabel ervoer. Na 30 seconden werd de waargenomen pijn opnieuw beoordeeld. Voor en na het opblazen van de manchet werd er druk uitgeoefend en werd de pijnintensiteit beoordeeld.

Resultaten

De studie omvatte 149 patiënten met een frozen shoulder. Na 9 maanden werden 88 van hen geanalyseerd. In de loop van het onderzoek daalde de SPADI uitkomst met gemiddeld 40 punten. De radarplot laat zien dat de SF-36 vooral verbeterde voor het niveau van pijn en fysieke problemen, maar andere domeinen verbeterden ook in mindere mate. Niettemin werden significante verbeteringen gerapporteerd op de subschalen van fysiek functioneren, emotionele problemen en vitaliteit naast de zichtbare verbeteringen op de radarplot voor pijn en fysieke problemen.

Het onderzoek vond bewijs voor de volgende prognostische factoren: actieve ROM bij externe rotatie, de aanwezigheid van diabetes mellitus, schildklieraandoeningen en autonome symptomen.

De actieve ROM voor externe rotatie was prognostisch voor fysiek functioneren en pijn op de SF-36 schaal. De richting van het effect laat zien dat meer actieve ROM bij externe rotatie voorspellend was voor slechter fysiek functioneren en pijn, in tegenstelling tot wat de auteurs hadden verwacht. Diabetes mellitus was voorspellend voor schouderpijn en invaliditeit (SPADI) en fysiek functioneren. De aanwezigheid van diabetes had een negatieve invloed op beide uitkomsten. Het samen voorkomen van schildklieraandoeningen voorspelde slechtere scores op de subschaal emotionele problemen van de SF-36. Autonome symptomen waren voorspellend voor slechtere scores op de subschalen emotionele problemen, geestelijke gezondheid, vitaliteit en algemene gezondheid van de SF-36.

Uit de tijdsanalyse bleek dat de afname in emotionele problemen duidelijk werd na 6 tot 9 maanden. Vitaliteit (vermoeidheid en energie) verbeterde al vanaf 3 maanden. Verbeteringen in de SPADI werden gezien tijdens elk meetmoment op 3, 6 en 9 maanden.

Questions and thoughts

Tabel 1 sluit frozen shoulders als gevolg van fracturen, dislocaties of cerebrovasculaire accidenten (secundaire frozen shoulder) uit. Verderop in het artikel wordt vermeld dat andere onderliggende aandoeningen zoals artrose niet worden geverifieerd. Dit vormt een probleem omdat het ons niet toelaat om te bepalen of alle geïncludeerde patiënten een echte primaire frozen shoulder hadden. Dit is echter een weerspiegeling van de klinische praktijk, waar we slechts soms zeker kunnen zijn van een bepaalde diagnose. Het is echter belangrijk om in gedachten te houden dat er andere aandoeningen kunnen zijn die een frozen shoulder nabootsen. De Hannafin en Chiaia criteria waren bedoeld voor de klinische stadiëring van een frozen shoulder, maar dit is geen diagnostische set van criteria. Aangezien de patiënten echter werden gerekruteerd op een orthopedische afdeling, zal de diagnose hoogstwaarschijnlijk correct zijn gesteld.

Verrassend genoeg resulteerde een grotere mate van actieve ROM bij externe rotatie op baseline in slechtere scores op pijn en fysiek functioneren (SF-36). Over het algemeen zou je in dit geval betere resultaten verwachten. Het is echter mogelijk dat deze mensen minder behandeling kregen en dat dit resulteerde in slechtere resultaten, maar dit is niet onderzocht dus we kunnen het niet zeggen.

Talk nerdy to me

Dit onderzoek analyseerde niet het effect van het ontvangen van een bepaalde behandeling gedurende de 9 maanden. Daarom is het moeilijk om deze bevindingen in perspectief te plaatsen. Het zou interessant zijn om te weten welke invloed behandelingsgerelateerde variabelen op deze individuen zouden hebben gehad tijdens het onderzoek. Maar omdat het herstellen van een frozen shoulder lang kan duren, is de tijdsanalyse waardevol omdat het laat zien wanneer iemand met zo'n langdurige aandoening verbeteringen kan ervaren in energievermoeidheid en gerelateerde emotionele problemen. Maar nogmaals, we weten niet of deze verbeteringen het gevolg zijn van natuurlijke historie, behandeling, placebo, etc., omdat dit niet is onderzocht.

Take home messages

Het klinische profiel van frozen shoulder wordt beïnvloed door de aanwezigheid van diabetes mellitus, schildklierafwijkingen en autonome symptomen. Patiënten met diabetes mellitus en een frozen shoulder kunnen na 9 maanden slechtere resultaten verwachten op pijn en functie dan patiënten zonder diabetes. De aanwezigheid van autonome symptomen bij een patiënt met een frozen shoulder voorspelt mogelijk slechtere resultaten na 9 maanden op vitaliteit, mentale en algemene gezondheid, hogere pijnniveaus en meer emotionele problemen. Het samen voorkomen van schildklieraandoeningen bij iemand met een frozen shoulder kan een negatieve invloed hebben op emotionele problemen na 9 maanden. Verrassend genoeg bleek uit dit onderzoek dat een grotere ROM bij actieve externe rotatie op baseline een slechtere pijn en invaliditeit en slechter fysiek functioneren na 9 maanden voorspelde. Pijn en invaliditeit verbeterden geleidelijk in de loop van het onderzoek. Geleidelijk aan werden meer verbeteringen in energie en vermoeidheid gezien (vitaliteitsschaal) vanaf 3 maanden, en emotionele problemen verminderden pas na 6 maanden. Deze studie onderzocht echter niet de invloed van een bepaalde behandeling.

Referentie

Mertens MG, Meeus M, Noten S, Verborgt O, Fransen E, Lluch Girbés E, Aguilar Rodríguez M, Navarro-Ledesma S, Fernandez-Sanchez M, Luque-Suarez A, Struyf F, Dueñas L. Understanding the clinical profile of patients with frozen shoulder: a longitudinal multicentre observational study. BMJ Open. 2022 Nov 21;12(11):e056563. doi: 10.1136/bmjopen-2021-056563. PMID: 36410809; PMCID: PMC9680192.