• Hoofdpijn is een veelvoorkomend symptoom bij patiënten met primaire nekpijn, waarbij meer dan 60% gelijktijdige hoofdpijn rapporteert.
• Onderscheiden in primaire (bijv. migraine, spanningshoofdpijn, clusterhoofdpijn) en secundaire (veroorzaakt door een andere aandoening, zoals TMJ-disfunctie of nekpijn).

• Spanningshoofdpijn (TTH) is wereldwijd de meest voorkomende vorm bij volwassenen, met een gemiddelde prevalentie van 42%.
• TTH kan infrequent episodisch, frequent episodisch of chronisch zijn.

• De diagnose vereist minstens twee van de volgende symptomen - bilaterale lokalisatie, drukkend/aanspannend (niet pulserend), milde tot matige intensiteit, niet verergerd door fysieke activiteit; geen misselijkheid/braken, en hoogstens één van fotofobie of fonofobie.

• Verschillen in provocatie, cervicaal bewegingsbereik, uithoudingsvermogen van de nekspieren en voorwaartse hoofdpositie in vergelijking met gezonde controles.
• Provocatietests bootsen bekende pijn na, wat wijst op nociceptie in cervicale structuren. Watson test voor verwezen pijn
• Uithoudingsvermogenstest voor nekflexoren
• Flexie-Rotatietest voor rotatie van de bovenste halswervels
• Beoordeling van voorwaartse hoofdhouding (FHP).

• Craniocervicale Flexie Training (CCFT): Van Ettekoven et al. (2006) ontdekten dat CCFT in combinatie met fysiotherapie de frequentie, duur en intensiteit van hoofdpijn verminderde in vergelijking met fysiotherapie alleen.
• Manuele therapie (MT): Castien et al. (2011, 2013) toonde aan dat MT, inclusief mobilisatie/manipulatie van de wervelkolom, houdingscorrectie en craniocervicale oefeningen, de frequentie van hoofdpijn aanzienlijk verminderde en de cervicale functie verbeterde.
• Isometrische nekflexorkracht: Castien et al. (2015) correleerden verhoogde isometrische kracht van nekflexoren met verlaagde drukpijndrempels, wat wijst op verminderde perifere en centrale sensitisatie bij chronische TTH-patiënten.
• Manuele druktechnieken (MTP): Aantoonbaar minder pijn en meer bewegingsbereik in het bovenste deel van de hals. De technieken richten zich op de grote rectus capitis posterior en de bovenste nekgewrichten, waarbij nociceptieve stimuli worden gegeven om de pijn via neurologische paden te verminderen.

Caneiro, J.P., O'Sullivan, P., Burnett, A., Barach, A., O'Neil, D., Tveit, O., & Olafsdottir, K. (2010). De invloed van verschillende zithoudingen op de hoofd/nek houding en spieractiviteit. Manuele therapie, 15(1), 54-60.

Castien, R. F., Van Der Windt, D. A., Grooten, A., & Dekker, J. (2011). Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spanningshoofdpijn: een pragmatisch, gerandomiseerd, klinisch onderzoek. Cefalalgie, 31(2), 133-143.

Castien, R., Blankenstein, A., Van Der Windt, D., Heymans, M. W., & Dekker, J. (2013). Het werkingsmechanisme van manuele therapie bij deelnemers met chronische spanningstype hoofdpijn. journal of orthopaedic & sports physical therapy, 43(10), 693-699.

Castien, R., Blankenstein, A., & De Hertogh, W. (2015). Drukpijn en isometrische kracht van nekflexoren zijn gerelateerd bij chronische spanningstype hoofdpijn. Pijnarts, 18(2), E201-E205.

Van Ettekoven, H., & Lucas, C. (2006). Effectiviteit van fysiotherapie inclusief een craniocervicaal trainingsprogramma voor spanningshoofdpijn; een gerandomiseerde klinische trial. Cephalalgia, 26(8), 983-991.

Fernandez-de-Las-Penas, C., Alonso-Blanco, C., Cuadrado, M. L., & Pareja, J. A. (2006). Voorwaartse hoofdhouding en nekmobiliteit bij chronische spanningshoofdpijn: een geblindeerde, gecontroleerde studie. Cephalalgia, 26(3), 314-319.

Hall, T., Briffa, K., Hopper, D., & Robinson, K. (2010). Stabiliteit op lange termijn en minimaal detecteerbare verandering van de cervicale flexie-rotatietest. journal of orthopaedic & sports physical therapy, 40(4), 225-229.

Hall, T. M., Briffa, K., Hopper, D., & Robinson, K. (2010). Vergelijkende analyse en diagnostische nauwkeurigheid van de cervicale flexie-rotatietest. Tijdschrift voor hoofdpijn en pijn, 11(5), 391-397.

Harman, K., Hubley-Kozey, C. L., & Butler, H. (2005). Effectiviteit van een oefenprogramma om voorwaartse hoofdhouding te verbeteren bij normale volwassenen: een gerandomiseerde, gecontroleerde studie van 10 weken. Tijdschrift voor Manuele en Manipulatieve Therapie, 13(3), 163-176.

Lee, C. H., Lee, S., & Shin, G. (2017). Betrouwbaarheid van de evaluatie van voorwaartse hoofdhouding tijdens zitten, staan, lopen en rennen. Bewegingswetenschappen, 55, 81-86.

Mingels, S., Dankaerts, W., & Granitzer, M. (2019). Is er steun voor het paradigma 'houding van de wervelkolom als trigger voor episodische hoofdpijn'? Een uitgebreid overzicht. Huidige rapporten over pijn en hoofdpijn, 23, 1-8.

Nemmers, T. M., Miller, J. W., & Hartman, M. D. (2009). Variabiliteit van de voorwaartse hoofdhouding bij gezonde oudere vrouwen die in de gemeenschap wonen. Tijdschrift voor geriatrische fysiotherapie, 32(1), 10-14.

Ogince, M., Hall, T., Robinson, K., & Blackmore, A. M. (2007). De diagnostische validiteit van de cervicale flexie-rotatietest bij C1/2-gerelateerde cervicogene hoofdpijn. Manuele therapie, 12(3), 256-262.

Olesen, J. (2018). Internationale classificatie van hoofdpijnaandoeningen. The Lancet Neurology, 17(5), 396-397.

Stovner, L. J., Hagen, K., Jensen, R., Katsarava, Z., Lipton, R. B., Scher, A. I., ... & Zwart, J. A. (2007). De wereldwijde last van hoofdpijn: een documentatie van de prevalentie van hoofdpijn en invaliditeit wereldwijd. Cephalalgia, 27(3), 193-210.