Giriş 

Hamstring kası yaralanmaları (HMI), eksantrik diz fleksör güçlendirme programlarının yaygın kullanımına rağmen profesyonel futbolda hala en sık görülen yaralanmalardır. Bu ısrar, esas olarak eksantrik hamstring gücüne odaklanan mevcut önleme stratejilerinin çok dar olabileceğini ve bağlılıktan yoksun olabileceğini düşündürmektedir.

Lahti ve arkadaşları tarafından yapılan son araştırma, posterior kuvvet, lumbopelvic kontrol, esneklik, triseps surae sağlık ve sprint performansı gibi çeşitli değiştirilebilir içsel risk faktörlerini ele alan daha geniş, çok faktörlü bir program önermiştir. Sprint odaklı antrenmanların entegre edilmesi, tıbbi ve performans personeli arasında işbirliğini teşvik ederek hem performansı hem de yaralanma önlemeyi daha da artırabilir. 

Oyuncuların bireysel risk profilleri sezon boyunca değiştiğinden ve daha önce sadece bir çalışmada tek bir kulüpte bu tür çok faktörlü, bireyselleştirilmiş bir yaklaşım uygulandığından, farklı takımlar arasında daha erişilebilir, ölçeklenebilir yöntemlere ihtiyaç vardır. Bu nedenle, bu çalışma, çok faktörlü ve bireyselleştirilmiş bir kas-iskelet sistemi programının, halihazırda yaralanma önleme stratejileri uygulayan profesyonel futbol takımlarında HMI oluşumunu azaltıp azaltamayacağını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Yöntem 

Çalışma tasarımı ve genel prosedür

Bu prospektif kohort çalışması, profesyonel futbol takımlarını iki sezon boyunca takip etmiştir. 2019 sezonu kontrollü dönem olarak kullanılırken, 2021 sezonunda çok faktörlü bir Hamstring yaralanmaları için önleme programı. Spor maruz kalma ve yaralanmalarla ilgili veriler her iki sezonda da tutarlı bir şekilde toplanmıştır. Başlangıçta 2020 için planlanan müdahale, COVID-19 salgını nedeniyle 2021'e ertelendi. Her iki sezon da Nisan'dan Ekim'e kadar sürdü.

Katılımcılar

Katılımcılar Finlandiya Birinci Futbol Ligi'ndeki takımlardan seçilmiştir. Güç ve kondisyon antrenörleri ve fizyoterapistlerle işe alımı kolaylaştırmak için ayrı ayrı iletişime geçilmiştir. Uygun katılımcılar arasında 2019 veya 2021 sezonlarında antrenmanlarda yer alan ve tıbbi verilerinin kullanılmasına izin veren oyuncular yer aldı. Kaleciler, hamstring yaralanma risklerinin daha düşük olması nedeniyle kapsam dışı bırakıldı. 

Birincil sonuçlar ve veri toplama

Çalışmanın birincil sonucu, indeks hamstring kas yaralanmasının (HMI) ortaya çıkmasıydı. HMI, spora maruz kalma sırasında posterior uyluk kaslarında meydana gelen ve antrenman seanslarının veya maçların kaçırılmasına sonuç veren travmatik veya aşırı kullanım yaralanması olarak tanımlanmıştır. Teşhis oyuncu görüşmeleri ve sağlık personeli tarafından yapılan klinik muayeneler yoluyla konmuş ve ultrason veya MRG kullanılarak doğrulanmıştır.

Diğer veri toplama

Toplanan ek veriler arasında oyuncuların temel özellikleri (antropometri, takım, oyun pozisyonu, ve önceki iki sezona ait hamstring yaralanması geçmişi gibi) ve sezon içi spora maruz kalma verileri (antrenman ve maç saatleri) yer almıştır. HMI risk faktörleri ve yaralanmaların azaltılması için algılanan en etkili antrenman yöntemlerine ilişkin tarama testleri ve anketler antrenör personeli tarafından doldurulmuştur.

Müdahale 

Sadece 2021 sezonunda uygulanan müdahale, kas-iskelet sistemi ile ilgili çok faktörlü bir çalışmadan oluşuyordu. hamstring yaralanmaları için önleme programı. Her oyuncu, antrenman programını kişiselleştirmek için sezonun dört noktasında (sezon öncesi, sezon ortası ve sezon sonu) bir dizi tarama testinden geçirildi. Tarama dört temel alanı hedeflemiştir: lumbopelvic kontrol, hareket açıklığı (ROM), posterior zincir kuvveti ve sprint mekanik çıktısı.

• Lumbopelvic kontrol iki test kullanılarak değerlendirilmiştir:
  1. Sagittal ve frontal düzlem kontrolü için bileşik bir skor sağlayan 10 m yürüme görevi sırasında 3D pelvik kinematik ölçmek için WIVA dijital jiroskop kullanan bir "yürüme testi".
  2. Yüksek hızlı video (240 fps) ile analiz edilen 30 m maksimal sprint sırasında sprint kinematik değerlendirmesi, sagittal düzlem pelvik mekanizmasını ve inişte alt bacak açılarını ve sprint tekniği kalitesinin göstergelerini değerlendirmek için endikasyon.

• Hareket açıklığı (EHA) iki testle değerlendirilmiştir:
  1. Sırtüstü pozisyonda aktif hamstring esnekliğini ölçen Aktif Düz Bacak Kaldırma (ASLR) testi.
  2. Jurdan testi, modifiye Thomas ve aktif di̇z ekstansiyon testlerinin unsurlarını birleştirerek kalça fleksörü ve hamstring esnekliği arasındaki etkileşimi inceleyen yeni önerilmiş bir ölçümdür ve uzuvlar arası etkileşimi vurgular.

• Posterior zincir gücü, standart eklem açılarında kalça ekstansörlerinin ve diz fleksörlerinin izometrik gücünü değerlendirmek için yüzüstü pozisyonda el dinamometresi kullanılarak ölçülmüştür.

• Sprint mekanik çıktısı, doğrulanmış ters dinamik analizi yoluyla sprint sürelerini, maksimal hızı ve yatay kuvvet çıktısını (F₀) hesaplamak için bir radar cihazı kullanılarak iki adet 30 m maksimal sprint ile değerlendirilmiştir.

Tüm oyuncular dört kategorinin her birinde antrenman yaptı, ancak bireysel antrenman hacimleri takımları içindeki yüzdelik sıralamalarına göre ayarlandı - referans eşiğinin üzerinde performans gösterenler bakım odaklı bir plan izledi. Müdahalenin bireyselleştirilmemiş bileşenleri arasında yüksek hızda sprint, spor sonrası ROM çalışması, triseps surae sağlık egzersizleri ve manuel terapi yer almıştır.

Egzersiz türleri, modaliteleri ve parametreleri hakkında daha fazla ayrıntı Ek bölümünde verilmiştir. 

Programlama yönergeleri, farklı kaynaklar ve iş yüklerinden kaynaklanan varyasyonları kabul ederek, takım programlarına uyacak şekilde sağlanmıştır. İlginç bir şekilde, tüm takımlar GPS takip sistemi kullanmıyordu ve bu da bireyselleştirilmemiş bir grubun uygulanmasını teşvik ediyordu. Takım fizyoterapistleri ve güç ve kondisyon antrenörleri, eğitici videolar ve bir hafta sonu atölyesi ile desteklenen programın uygulanmasından sorumluydu. Çalışma yazarları, her takımın müdahalenin haftalık programını nasıl uygulayacağı konusunda önemli ölçüde değişkenlik olacağını öngörmüştür. Antrenör kadrosu her oyuncu için haftalık uyum verilerini kaydetmiştir.

Örneklem Büyüklüğü hesaplaması ve istatistiksel analizler

Örneklem büyüklüğü, %80 istatistiksel güç ve %5 anlamlılık düzeyi ile HMI oluşumunda %66 azalma hedeflenerek beklenen %22 HMI yaygınlığına göre belirlenmiştir. Bu hesaplama sonuçları, grup başına 93 oyuncu hedeflenmesini göstermektedir.

Tanımlayıcı istatistikler, sürekli değişkenler için ortalama ve standart sapmaları ve kategorik veriler için frekans ve yüzdeleri kullanarak oyuncu özelliklerini, tarama testi sonuçlarını, spor maruz kalma ve yaralanma verilerini özetlemiştir. Müdahaleye uyum, her oyuncu ve antrenman kategorisi için tamamlanan ve hedeflenen seansların yüzdesi olarak hesaplanmış, ardından genel uyumu elde etmek için kategoriler arasında ortalaması alınmıştır.

Çok faktörlü ve bireyselleştirilmiş müdahalenin HMI riskini azaltmadaki etkinliğini değerlendirmek için, kontrol (2019) ve müdahale (2021) sezonlarını karşılaştıran bir Cox orantılı tehlikeler regresyonu gerçekleştirilmiştir. Model, sonuç olarak ilk yeni HMI'ye kadar geçen süreyi içermiş ve zaman değişkeni olarak kümülatif futbol maruziyet saati (antrenman + müsabaka) kullanılarak yaş, takım, vücut kütlesi, boy ve önceki HMI geçmişine göre ayarlanmıştır. Tehlike oranları (HR) %95 özgüven aralıkları ile raporlanmış ve orantılı tehlikeler varsayımı doğrulanmıştır.

İkincil bir vaka çaprazlama analizi, yalnızca her iki sezona da katılan oyuncuları içererek oyuncu içi karşılaştırmalar yapılmasını ve bireysel farklılıkların kontrollü bir şekilde ele alınmasını sağlamıştır. Ek analizler HMI yaygınlığını (kaç oyuncunun sakatlandığı), insidansını (maruz kalınan saat başına yaralanma) ve yükünü (1000 saat başına kaybedilen gün sayısı) sezonlar arasında göreceli risk (RR) kullanarak karşılaştırmış ve tarama performansındaki düşüşler (% değişim) ile sonraki HMI oluşumu arasındaki ilişkileri odds oranlarını (OR) kullanarak araştırmıştır.

Protokolden sapma

Başlangıçta 2020 için planlanan müdahale sezonu, COVID-19 nedeniyle 2021'e ertelendi ve dört yerine üç ölçüm turu oldu. Yazılım sorunları da yürüme testinin kaldırılmasına ve lumbopelvic kontrolü değerlendirmek için sadece geri tepme testinin kalmasına yol açmıştır. Sezonlar arasındaki oyuncu özellikleri t-testleri ve χ² testleri kullanılarak karşılaştırılmıştır. Ek analizler arasında vaka çaprazlama tasarımı, HMI sonuçları için göreceli risk hesaplamaları ve uyum, tarama performansı değişiklikleri ve yaralanma riski arasındaki korelasyonlar yer almaktadır.

Sonuçlar 

Nüfus

Çalışılan nihai örneklem, 2019 kontrol sezonu için 5 farklı profesyonel futbol takımından 90 oyuncuyu ve 2021 müdahale sezonu için 85 oyuncuyu içermektedir. 31 oyuncu her iki sezona da katılmıştır. Oyuncuların özellikleri Tablo 1'de daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

HAMSTRING KASI Yaralanmaları

2019 (kontrol) ve 2021 (müdahale) sezonlarında, sırasıyla 20 ve 16 oyuncuyu etkileyen ve 480 ve 459 gün kayıpla sonuçlanan 25 (%27,8) ve 18 (%25,0) hamstring kas yaralanması (HMI) kaydedilmiştir. Genel olarak, HMI yaygınlığı, insidansı veya yükünde sezonlar arasında önemli bir fark bulunmamıştır.

Hem 2019 hem de 2021 sezonlarına katılan 31 oyuncu arasında, her iki sezonda da dokuz hamstring kası yaralanması meydana geldi ve 2019'da yedi, 2021'de ise beş oyuncuyu etkiledi. Bu yaralanmalar sırasıyla 173 ve 114 gün spordan mahrum kalma ile sonuçlanmıştır. HMI yaygınlığı veya insidans için sezonlar arasında önemli bir fark gözlenmemesine rağmen, yaralanma yükü 2019'dan 2021 sezonuna önemli ölçüde azalmış ve 1.000 saatlik futbol başına kaybedilen gün sayısı 15,6'dan 10,5'e düşmüştür. 

İkincil Risk Analizleri ve Uyumluluk 

Yaş, takım, vücut kütlesi, boy ve yaralanma geçmişine göre ayarlanan birincil Cox orantılı tehlikeler regresyonu, kontrol (2019) ve müdahale (2021) sezonları arasında HMI riskinde anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Benzer şekilde, yalnızca her iki sezona da katılan oyuncuları içeren ikincil analizde de HMI riskinde anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Ortalama uyumluluk hamstring yaralanmaları için önleme programı sezon boyunca kategoriler arasında değişiklik göstermiştir. Di̇z kuvveti antrenmanı ve maksimal hız maruziyetinde HMI insidansı ve uyum arasında anlamlı negatif korelasyonlar gözlenmiştir, bu da bu alanlarda daha fazla uyumun daha düşük yaralanma oranıyla ilişkili olduğunu düşündürmektedir.

Tarama Sonuçları

2021 müdahale sezonu boyunca 87 oyuncu ilk taramayı, 77 oyuncu ikinci taramayı ve 48 oyuncu da her üç taramayı da tamamlamıştır. On oyuncu yaralanma nedeniyle ikinci taramayı kaçırırken, üçüncü tura katılımın azalması çoğunlukla yaralanmalar (n=12) veya başka takımlara transferler (n=33) nedeniyle olmuştur.

Tarama turları arasındaki performans değişikliklerinin analizi, maksimal teorik yatay kuvvet ve diz fleksör kuvvetinde düşüş gösteren oyuncuların, sırasıyla 2,78 ve 1,83'lük odds oranlarıyla, sonraki hamstring yaralanması riskinin önemli ölçüde daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur (p < 0.05).

Anket Sonuçları

2019 ve 2021 sezonlarından elde edilen anket verileri, antrenman uygulamaları ve algılanan faydalar açısından farklılıklar olduğunu ortaya koydu. 2019'da, driller, koşular ve dirençli sprintler dahil olmak üzere sprint eğitimi, beş ekip arasında en az uygulanan kategoriydi. 2021'de, daha düşük HMI insidansına sahip ekipler, artan sprint antrenmanının müdahalenin en faydalı bileşeni olduğunu bildirdi.

Sorular ve Düşünceler

Her ne kadar bu çalışma bir bireyselleştirilmiş hamstring yaralanmaları için önleme programı herhangi bir zaman noktasında HMI riskini önemli ölçüde azaltmış olsa da, ekip düzeyinde HMI yükünde anlamlı bir azalma olduğunu göstermiştir. Sonuçlar ayrıca diz kuvveti antrenmanı ve maksimal hız maruziyetine daha yüksek uyumun daha düşük HMI i̇nsidansı ile korelasyon gösterdiğini göstermiştir. Buna karşılık, maksimal teorik yatay kuvvet ve di̇z fleksör kuvvetindeki daha büyük düşüşler, artan HMI riski ile ilişkilendirilmiştir. Daha güçlü etkiler beklenebilirdi ve mütevazı bulgular kısmen metodolojik sınırlamalar ve yaralanma önleme çalışmalarının kendine özgü zorluklarıyla açıklanabilir. İlk sınırlama, başlangıçta 2020 olarak planlanan müdahale sezonunun COVID-19 pandemisi nedeniyle 2021'e ertelenmesidir. Atipik antrenman kısıtlamaları ve karantina sırasında yükün azaltılması muhtemelen oyuncuların fiziksel hazırlığını değiştirmiş ve müdahale yılı boyunca kas-iskelet sistemi yaralanması riskini artırmış olabilir. Bir diğer önemli kısıtlama da tarama turlarında takip edilemeyen oyuncu sayısının yüksek olmasıdır.

Müdahale uygulamasının güvenilirliği de sorgulanabilir. Koçluk personelinin HMI riskine ilişkin bilgisi yalnızca anketler aracılığıyla değerlendirilmiş ve tüm tarama testleri tek bir araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiş olsa da bireyselleştirilmiş hamstring yaralanmaları için önleme programı uygulama ekipler arasında önemli ölçüde farklılık göstermiştir. Özellikle, bir takımın 2019 ve 2021 yılları arasında yaralanma yükünde %413'lük bir artış ve yaralanma insidansında bir yükseliş yaşaması, bu takımın planlama ve periyodizasyon stratejisiyle ilgili olası sorunları vurgulamaktadır. Ayrıca, Nordik hamstring egzersizleri gibi yerleşik önleme yöntemleri sistematik olarak entegre edilmemiştir. Yaralanma insidansı ile U şeklinde bir ilişki izleyen sprint maruziyeti de yeterince kontrollü değildir. Programa uyum verileri, yazarın programının yetersiz bir şekilde uygulandığını göstermektedir. Harici yük takibi takımlar arasında farklılık göstermiştir ve hepsi GPS takip sistemi kullanmamıştır; antrenman hacmi ve yoğunluğunun yaralanma oluşumu üzerindeki güçlü etkisi göz önüne alındığında, bu parametrelerin daha sıkı kontrollü olması sonuçların yorumlanmasını güçlendirebilirdi.

Bireyselleştirilmiş bir çalışma Hamstring yaralanmaları için önleme programı futbol doğası gereği karmaşıktır. Yaralanma tipik olarak dış kuvvetler organizmanın kapasitesini aştığında meydana gelir, ancak bu dış kuvvetlerin ve çevresel kısıtlamaların dinamik spor bağlamlarında ölçülmesi son derece zordur. Özellikle futbol, sürekli oyuncu etkileşimi, heterojen yüzeyler ve geniş bir hareket çözümleri repertuarı içeren oldukça değişkendir. Buna karşılık, jimnastik gibi sporlar daha fazla kodlanmıştır ve dış yüklerin karakterize edilmesini kolaylaştırır. Ayrıca, aşağıda vurgulandığı gibi önceki̇ araştirmalar Sprint biyomekani̇k ve hamstring yaralanma riski üzerine yapılan araştırmalarda, birden fazla faktörün aynı anda etkileşime girmesi, tek bir önleme programının etkisini izole etmeyi zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, anlamlı müdahale etkilerini tespit etmek için büyük örneklem boyutları gereklidir.

Benimle İnekçe Konuş  

Çalışma, önerilen örneklem büyüklüğü hesaplamasından daha az katılımcı içerdiğinden (grup başına 93 vs. 90 ve 83'ü analiz edilmiştir), analizlerin gücü yetersiz kalmıştır. Yetersiz katılımcı sayısı, tahmin edilen etkilerin kesinliğini azaltır ve istatistiksel gürültüyü artırarak gruplar arasındaki gerçek farklılıkların tespit edilmesini zorlaştırır. Yetersiz güce sahip bir modelde, karıştırıcılara (yaş, takım, antropometri veya önceki HMI geçmişi gibi) yönelik ayarlamalar da daha az güvenilir ve dengesizliğe daha yatkın hale gelir. Sonuç olarak, artık veya ölçülemeyen karışıklık bulgular üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olabilir ve çalışma ya gerçek bir etkiyi tespit edemeyebilir ya da yanlılığa daha açık tahminler üretebilir.

Yazarlar, uyum düzeyleri ile HMI oluşumu arasında basit korelasyonlar yürüterek zayıf uyumu telafi etmeye çalışmış olsalar da, bu strateji doğası gereği sınırlıdır. KORELASYON, yaralanma riskini etkileyen birçok karıştırıcı değişkeni (örn. antrenman yükü, önceki yaralanmalar, takım uygulamaları veya fiziksel özellikler) kontrol etmez. Sonuç olarak, "daha yüksek uyum daha düşük HMI insidans ile ilişkilidir" ifadesi önemli ölçüde zayıflamıştır. Çok değişkenli modeller, katmanlı analizler veya karma etki modelleri gibi daha sağlam analitik yaklaşımlar, bu karıştırıcıların ayarlanmasına izin verebilir ve daha güçlü, daha güvenilir kanıt sağlayabilirdi. Bu yöntemler kullanılmadığında, uyumun gerçek etkisi düşük tahmin edilebilir, aşırı tahmin edilebilir veya kontrol edilmeyen değişkenler tarafından çarpıtılabilir, bu da bulguların gücünü önemli ölçüde azaltabilir.

Benzer bir sınırlama, yatay kuvvetteki düşüşler ile artan HMI riski arasında bildirilen bağlantı için de geçerlidir. İhtimal oranlarının kullanımı, azalan yatay kuvvet ile daha yüksek yaralanma riskinin birlikte değiştiğini gösteren sadece istatistiksel bir ilişkiyi yakalar, ancak herhangi bir nedensel mekanizma oluşturmaz.

Eve Götürülecek Mesajlar

• Sadece insidansı değil, yaralanma yükünü de azaltın: Program oyuncu başına HMI riskini önemli ölçüde azaltmasa da, kaybedilen toplam günleri azaltarak takımın kullanılabilirliğini artırdı.
• Uyum çok önemlidir: Diz fleksör kuvvet antrenmanına ve maksimal hızda sprint atmaya daha yüksek uyum, daha düşük yaralanma insidansı ile ilişkiliydi. Programın tutarlı bir şekilde uygulanması esastır.
• Performans değişikliklerini izleyin: Arka zincir kuvveti ve sprint kuvvetindeki düşüşler daha yüksek HMI riski ile korelasyon gösterir. Düzenli tarama risk altındaki oyuncuları belirleyebilir.
• Çok faktörlü bir yaklaşım benimseyin: Etkili bireyselleştirilmiş hamstring yaralanmaları için önleme programı daha bütünsel bir sakatlık önleme stratejisi sağlamak için arka zincir kuvveti, lumbopelvic kontrol, esneklik, triseps surae sağlığı ve sprint mekanizmasını içermelidir.
• Antrenman yükünü kontrol edin: Hacim ve yoğunluktaki değişimler HMI riskini etkiler. Tutarlı harici yük takibi daha iyi önleme stratejilerini destekler.
• Çalışma sınırlamaları: Çalışmanın gücü yetersizdi, yüksek oyuncu terki, COVID-19 ile ilgili gecikmeler ve program uygulamasında ve harici yük izlemede değişkenlik vardı. Bu faktörler sonuçların gücünü sınırlamaktadır.
• Spora özgü zorlukları anlayın: Futbolun dinamik yapısı ve çok sayıda etkileşimli risk faktörü, önleme etkilerini izole etmeyi zorlaştırır, ancak çok faktörlü, bireyselleştirilmiş programlar yine de takım yaralanma yükünü azaltabilir.

Futbolda yaralanma önleme programları hakkında daha fazla bilgi edinmek için şu makaleye göz atın Physiotutors makale incelemesi

Yaralanma önleme stratejileri hakkında daha derinlemesine bilgi almak için şunu dinleyin Physiotutors podcast ve onların masterclass ileri düzey içgörüler için!

Referans 

Edouard P, Lahti J, Fleres L, Ahtiainen J, Ulvila J, Lehtinen T, et al. Profesyonel futbolda hamstring kası yaralanması riskini azaltmaya yönelik kas-iskelet sistemi çok faktörlü bireyselleştirilmiş bir program: prospektif bir kohort çalışmasının sonuçları. BMJ Açık Spor ve Egzersiz Tıp. 2024;10:e001866.

Annex