Wprowadzenie

Częstym powikłaniem bólu szyi jest współwystępowanie bólu ramienia. Ból szyjno-ramienny związany z nerwem to rodzaj bólu ramienia, który powstaje w wyniku zwiększonej wrażliwości mechanicznej wzdłuż nerwu lub korzenia nerwowego. Ból szyjno-ramienny związany z nerwami może mieć różne objawy, od prawdziwego zespołu korzeniowego z obiektywnymi deficytami neurologicznymi po zwiększoną mechanowrażliwość nerwową bez uszkodzenia nerwów. Mobilizacje nerwowe mają na celu mobilizację samego układu nerwowego i ułatwienie ruchu między strukturami nerwowymi a otaczającymi tkankami. Wcześniejsze badania nie obejmowały podgrup pacjentów z różnymi przyczynami bólu szyjno-ramiennego, a niniejsze badanie miało na celu wypełnienie tej luki. 

Metody

Ten systematyczny przegląd, opublikowany w 2024 r., obejmował randomizowane badania kontrolowane (RCT), które badały wpływ mobilizacji neuronalnych na ból lub niepełnosprawność u osób z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami. Włączone badania zostały sklasyfikowane w oparciu o podstawowe objawy bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami do:

1. 1. Zespół korzeniowy szyjny z bólem.w przypadku wystąpienia objawów utraty przewodnictwa nerwowego. Na przykład osłabienie miotomiczne lub dermatomalna utrata czucia 
   2. Klaster Wainnera: 3 z 4 pozytywnych testów z następujących:
      1. Test neurodynamiczny kończyny górnej
      2. Ipsilateralny zakres ruchu rotacji odcinka szyjnego < 60°
      3. Test rozproszenia uwagi łagodzi dolegliwości
      4. Test Spurlinga odtwarzający typowe objawy

• Klaster Hall i Elvey

1. 1. 1. Ograniczony czynny lub bierny zakres ruchu w odcinku szyjnym kręgosłupa
      2. Dowody na zwiększoną neuronalną mechanowrażliwość w wyniku pozytywnego testu neurodynamicznego kończyny górnej
      3. Miejscowa dysfunkcja odcinka szyjnego kręgosłupa zobiektywizowana przez badanie ruchu międzykręgowego

• Inne

Efekt mobilizacji neuronalnych wyrażono jako średnią różnicę i zinterpretowano zgodnie z minimalną klinicznie istotną różnicą (MCID). Średnia różnica została sklasyfikowana jako mała, jeśli była poniżej MCID, umiarkowana, jeśli była nieco powyżej MCID, lub duża, jeśli była większa niż dwukrotność MCID. W przypadku intensywności bólu, MCID zdefiniowano jako 1,3 na 10 punktów w skali VAS, podczas gdy niepełnosprawność wymagała 10 punktów w skali 0-100 Bólu Szyi. W przypadku połączenia różnych miar wyników obliczono sumaryczną standaryzowaną średnią różnicę i zinterpretowano ją jako małą (0,20-0,50), umiarkowaną (0,50-0,80) lub dużą (>0,80). 

Wyniki

Spośród 16 376 przesiewowych badań, 27 badań spełniło kryteria włączenia i zostało uwzględnionych w przeglądzie systematycznym. Wszystkie włączone badania były badaniami RCT oceniającymi skuteczność mobilizacji neuronalnych, a większość z nich porównywała efekt tych mobilizacji neuronalnych jako uzupełnienie standardowej fizjoterapii w porównaniu do samej standardowej fizjoterapii. Inne badania porównawcze obejmowały trakcję szyjną, ćwiczenia szyi, manipulacje/ćwiczenia McKenzie, mobilizacje szyjne Mulligana i Maitlanda, ultradźwięki, laser i doustny ibuprofen. W trzech badaniach porównano mobilizacje nerwowe z brakiem leczenia. 

Interwencje mobilizacji neuronalnej były w większości biernie wywoływane przez terapeutę i obejmowały:

• Ślizgacze boczne szyjne
• Suwaki kończyn górnych
• Napinacze kończyn górnych
• Połączenie ślizgaczy i napinaczy kończyn górnych
• Ślizgacze boczne szyjne ze ślizgaczami lub napinaczami kończyn górnych

W większości badań stosowano mobilizacje neuronalne bez lub z minimalną reprodukcją objawów. W dwóch badaniach przeprowadzono mobilizacje neuronalne w punkcie odtworzenia objawów, ale w 14 badaniach nie było jasne, czy dopuszczono do wystąpienia objawów. Czas trwania leczenia był różny i wynosił od 1 tygodnia do 12 tygodni. Liczba sesji leczenia w tygodniu wahała się od dwóch do siedmiu sesji tygodniowo. 

Jedno badanie zostało sklasyfikowane jako zespół korzeniowy, ponieważ jego kryteria włączenia wymagały obecności drętwienia dermatomalnego i/lub osłabienia miotomii. Piętnaście badań sklasyfikowano jako klaster Wainnera, 4 sklasyfikowano jako klaster Halla i Elvey'a, a 6 badań sklasyfikowano jako "inne". 

Mobilizacje nerwowe a brak leczenia

W przypadku wyniku dotyczącego bólu uwzględniono 3 badania o wysokim ryzyku błędu systematycznego, w których oceniono 159 uczestników. Metaanaliza wykazała wyższą skuteczność mobilizacji nerwów w przypadku bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami, zarówno w przypadku klastra Wainnera, jak i "innych" podklas pacjentów, w porównaniu z brakiem leczenia. Łączna średnia różnica wynosiła -2,81, z przedziałem ufności od -3,81 do -1,81, ale efekt miał wysoką heterogeniczność, ponieważ statystyka I-kwadrat wynosiła 79%. Wielkość efektu była większa w podklasyfikacji klastra Wainnera.

W trzech badaniach wysokiego ryzyka z udziałem 159 uczestników porównano mobilizacje neuronalne z brakiem leczenia pod względem zmniejszenia niepełnosprawności. Kierunek efektu faworyzował mobilizacje neuronalne, ze średnią różnicą -1,55 i 95% przedziałem ufności od -2,72 do -0,37. W tym przypadku również stwierdzono znaczną heterogeniczność za pomocą statystyki I2. Podklasyfikacja pacjentów w klastrze Wainnera miała największy efekt, bez heterogeniczności. W badaniu z podklasyfikacją "inne" nie wykazano żadnego efektu. 

Mobilizacje nerwowe a trakcja szyjna

Biorąc pod uwagę wynik dotyczący bólu, uwzględniono cztery badania z udziałem 128 uczestników. Nie stwierdzono różnicy w skuteczności mobilizacji neuronalnych w porównaniu z trakcją, nawet po usunięciu 2 badań o wysokim ryzyku błędu systematycznego w analizie czułości. Analiza podgrup wykazała jednak znaczący korzystny efekt sprzyjający mobilizacjom neuronalnym u pacjentów zaklasyfikowanych do klastra Wainnera. Jedno badanie wykazało większą skuteczność trakcji w porównaniu z mobilizacjami neuronowymi. 

W przypadku wyniku zmniejszenia niepełnosprawności uwzględniono cztery badania z udziałem 140 uczestników. Nie stwierdzono ogólnej różnicy między dwoma sposobami leczenia, nawet po usunięciu badania o wysokim ryzyku błędu systematycznego w analizie czułości. 

Mobilizacje neuronalne a ćwiczenia fizyczne

Uwzględniono dwa badania z udziałem 78 uczestników z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwem, ale nie można było przeprowadzić metaanalizy dotyczącej wyniku bólu. W przypadku wyniku dotyczącego niepełnosprawności przeprowadzono metaanalizę dwóch badań z udziałem 74 uczestników. Ogólny efekt wskazał, że mobilizacje neuronalne były bardziej skuteczne w porównaniu z ćwiczeniami w zmniejszaniu niepełnosprawności u osób z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami, ze średnią różnicą -18,87 i przedziałem ufności od -20,29 do -17,44. Heterogeniczność była niska, ponieważ statystyka I2 wyniosła 26%. Nie stwierdzono różnic między pacjentami sklasyfikowanymi jako ból szyjno-ramienny zgodnie z kryteriami klastra Wainnera lub innymi kryteriami. GRADE ocenił pewność dowodów jako umiarkowaną.

Mobilizacje neuronalne plus standardowa fizjoterapia kontra standardowa fizjoterapia

Jeśli chodzi o wynik dotyczący bólu, do metaanalizy włączono dwanaście badań, obejmujących 475 uczestników. W celu zmniejszenia niepełnosprawności, mobilizacje neuronalne okazały się bardziej skuteczne, gdy zostały dodane do standardowej fizjoterapii w porównaniu do samej standardowej fizjoterapii. Ogólny efekt wskazywał na średnią różnicę wynoszącą -1,44, wahającą się od -1,98 do -0,89 w 95% przedziale ufności. Po usunięciu czterech badań o wysokim ryzyku błędu systematycznego, efekt pozostał znaczący na korzyść mobilizacji neuronalnych. Największy wpływ mobilizacji neuronalnych na zmniejszenie bólu zaobserwowano u pacjentów z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami sklasyfikowanym jako dodatni klaster Wainnera (8 badań) oraz u pacjentów sklasyfikowanych jako dodatni klaster Halla i Elvey'a; jednak ten ostatni pochodzi tylko z 1 badania. Nie zaobserwowano żadnego efektu u pacjentów sklasyfikowanych według innych kryteriów bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami. 

Jeśli chodzi o wynik niepełnosprawności, metaanalizie poddano siedem badań obejmujących 337 uczestników. Mobilizacje neuronalne dodane do standardowej fizjoterapii były bardziej skuteczne niż sama standardowa fizjoterapia w zmniejszaniu niepełnosprawności u osób z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami. Średnia różnica wynosiła -11,07, a 95% przedział ufności wahał się od -16,38 do -5,75. Różnice pozostały znaczące nawet po usunięciu dwóch badań o wysokim ryzyku błędu systematycznego w analizie czułości. Skuteczność adiuwantowych mobilizacji neuronalnych dodanych do standardowej fizjoterapii była szczególnie widoczna u pacjentów z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami, zidentyfikowanym przez dodatni klaster Wainnera. 

Mobilizacje neuronalne a inne metody leczenia

Żadna metaanaliza nie była możliwa, ponieważ tylko jedno badanie porównywało mobilizacje neuronalne z manipulacjami/ćwiczeniami McKenziego, mobilizacjami szyjnymi Maitlanda, ultradźwiękami, laserem i doustnym ibuprofenem na wynik bólu.

Mimo to, w odniesieniu do niepełnosprawności, tylko jedno badanie porównało skuteczność mobilizacji neuronalnych w zmniejszaniu niepełnosprawności w przypadku bólu szyjnego związanego z nerwami w porównaniu z mobilizacjami szyjnymi Mulligana, laserem i doustnym ibuprofenem.

Pytania i przemyślenia

Mobilizacje nerwowe były skuteczne w zmniejszaniu bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami. Ból szyjno-ramienny w porównaniu z brakiem leczenia, z umiarkowanym efektem. Po dodaniu do "standardowej fizjoterapii" obserwuje się umiarkowany efekt, ale dolna granica przedziału ufności znajduje się tuż poniżej MCID, co wskazuje na niepewność co do znaczenia tego ostatniego porównania.

W odniesieniu do wyniku niepełnosprawność, mobilizacje nerwów były bardziej skuteczne w porównaniu z ćwiczeniami szyi, z umiarkowanym efektem. Przedział ufności był wąski i wahał się od dużego efektu do umiarkowanego efektu, co wskazuje, że oszacowanie jest precyzyjne. Po dodaniu do standardowej fizjoterapii mobilizacje neuronalne były skuteczniejsze w zmniejszaniu niepełnosprawności, ale dolna granica przedziału ufności była poniżej MCID, co wskazuje, że u niektórych pacjentów z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami nie obserwuje się klinicznie znaczących efektów. 

W większości uwzględnionych badań porównywano skuteczność mobilizacji nerwowych jako uzupełnienia standardowej fizjoterapii z samą standardową fizjoterapią. Ale co jest definiowane jako standardowa fizjoterapia w przypadku bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami? Badania te różniły się znacznie pod względem definicji: 

• Barot i wsp. (2020): terapia interferencyjna plus ćwiczenia zginaczy głębokich szyi i izometryczne ćwiczenia szyi we wszystkich kierunkach, wzmocnienie mięśnia czworobocznego i mięśnia czworobocznego.
• Dhuriya i wsp. (2021): przerywana trakcja odcinka szyjnego, ćwiczenia izometryczne odcinka szyjnego, wzmacnianie łopatek, rozciąganie dźwigacza i mięśnia czworobocznego górnego
• Ibrahim et al. (2021): promieniowanie podczerwone i trakcja
• Kim et al. (2017): trakcja kręgosłupa szyjnego
• Rafiq et al. (2021): izometryczne wzmacnianie szyi
• Ranganath et al. (2018): mobilizacja za pomocą ruchu
• Raval et al. (2014): trakcja odcinka szyjnego kręgosłupa
• Savva et al. (2021): trakcja odcinka szyjnego kręgosłupa
• Kayiran i wsp. (2021): hotpack, TENS, ultradźwięki, wzmocnienie dolnego i środkowego mięśnia czworobocznego, rozciąganie kończyny górnej, izometryczne ćwiczenia szyi, zginacz głęboki szyi, wzmocnienie mięśnia zębatego przedniego.
• Kumar et al. (2010): "mackenzie manipulation" 
• Sudhakar i wsp. (2022): gorący okład, ślizg boczny szyjny i porady dotyczące postawy ciała

Jak można zauważyć, porównanie mobilizacji neuronalnych ze standardową fizjoterapią obejmowało badania, które wykorzystywały interwencje, które w oparciu o aktualne dowody nie są uważane za standardowe lub skuteczne leczenie tego schorzenia w wielu współczesnych praktykach fizjoterapeutycznych, takich jak na przykład promieniowanie podczerwone. Ponieważ niektóre z tych badań wykorzystywały interwencje z ograniczoną bazą dowodów lub bez niej, zakładam, że wnioski mogłyby się zmienić, gdyby komparator standardowej fizjoterapii był bardziej zgodny z nowoczesnym, współczesnym podejściem naszego zawodu. 

Podczas gdy niektóre z wyżej wymienionych badań w tym porównaniu "standardowej fizjoterapii" wykorzystywały jedynie trakcję szyjną, autorzy nadal uwzględniali je w porównaniu jako standardową fizjoterapię. Jest to dziwne, ponieważ inna metaanaliza (rysunki 5 i 6) obejmowała już mobilizacje nerwowe w porównaniu z trakcją. 

Efekty mobilizacji neuronalnych były bardziej wyraźne u pacjentów zaklasyfikowanych do grupy Wainner. Podczas gdy klaster Wainnera został zaprojektowany w celu przewidywania zespołu korzeniowego (który charakteryzuje się obiektywnymi oznakami utraty siły mięśniowej i dermatomalnymi zaburzeniami czuciowymi), badanie to nie obejmowało pacjentów z obiektywną utratą przewodnictwa ruchowego i czuciowego w tej podgrupie. W przypadku wystąpienia prawdziwej utraty ruchowej i zaburzeń czucia, pacjenci zostali podgrupowani pod terminem "zespół korzeniowy". Tylko w przypadku uzyskania 3 z 4 pozytywnych wyników testów klastra Wainnera, pacjenci byli grupowani jako. Uczestnicy ze zwiększoną neuronalną mechanowrażliwością, miejscową dysfunkcją odcinka szyjnego kręgosłupa i zmniejszonym czynnym lub biernym zakresem ruchu odcinka szyjnego kręgosłupa zostali zgrupowani w ramach klastra Hall i Elvey. Jak widać, mogą istnieć 3 różne podgrupy pacjentów: 

1. Pacjenci z prawdziwą obiektywną radikulopatią prowadzącą do utraty funkcji (ruchowej, czuciowej)
2. Osoby z prowokacją bólu z klastra Wainnera, wskazujące na przyrost funkcji (prowokację bólu) z sensytyzacji korzeni nerwowych
3. Osoby z większą ilością cech wrażliwości tkanki nerwowej, czy jest to spowodowane bardziej centralną czy obwodową sensytyzacją 

Chociaż klaster Wainnera ocenia manewry prowokacji bólu (z wyjątkiem testu trakcji, który ma na celu zmniejszenie bólu), klaster został zwalidowany w odniesieniu do badań EMG i MRI wskazujących na dysfunkcję korzenia nerwowego z powodu zespołu korzeniowego. Może być zatem możliwe, że oba klastry identyfikują różne populacje pacjentów. 

Tylko jedno badanie obejmowało uczestników z prawdziwym zespołem korzeniowym z utratą funkcji. W związku z tym nie można uzyskać dowodów na poparcie mobilizacji nerwowych u osób z obiektywnymi objawami zespołu korzeniowego. Zalecam stosowanie klastra Wainnera w przypadku podejrzenia, że pacjent cierpi na zespół korzeniowy, wraz z obiektywnym badaniem neurologicznym, w tym badaniem dermatomicznym i miotomicznym. W przypadku pozytywnego wyniku dla klastra Wainnera, ale negatywnego dla obiektywnego badania neurologicznego, mobilizacje nerwowe prawdopodobnie pomogą zmniejszyć sensytyzację korzeni nerwowych.

Porozmawiaj ze mną

W większości badań mierzono skuteczność mobilizacji neuronalnych bezpośrednio po ostatniej sesji leczenia. Tylko w trzech badaniach mierzono efekty po jednym i dwóch tygodniach od ostatniej sesji. W związku z tym dowody na skuteczność mobilizacji neuronalnych są głównie krótkoterminowe. 

Zaobserwowano znaczną niejednorodność efektów, co wskazuje na duże zróżnicowanie między badaniami. Różnice mogą wynikać z wielu czynników, takich jak badana populacja pacjentów, stosowanie technik, czas interwencji itp. 

Skuteczność mobilizacji neuronalnych w bólu szyjno-ramiennym związanym z nerwami może się różnić w zależności od różnych kryteriów klasyfikacji (podgrup pacjentów w tym badaniu). 

W 5 z 7 metaanaliz stwierdzono znaczące analizy podgrup, co wskazuje, że stosowane kryteria klasyfikacji odgrywają istotną rolę w skuteczności neuromobilizacji w przypadku bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami. Gdy zastosowano klaster Wainnera, 13 z 14 badań wykazało korzystniejsze wyniki po mobilizacjach neuronalnych. Wielkość efektu była mała (ból) do umiarkowanej (niepełnosprawność) w porównaniu z trakcją, umiarkowana (ból i niepełnosprawność) w porównaniu z samą standardową fizjoterapią i duża w porównaniu z brakiem leczenia (ból i niepełnosprawność) i ćwiczeniami (niepełnosprawność). Łącznie wskazuje to na lepszą skuteczność mobilizacji neuronalnych w pewnej podgrupie osób z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami, uzyskujących pozytywne wyniki w klastrze Wainnera.

Dwanaście badań zostało ocenionych jako obarczone wysokim ryzykiem błędu systematycznego, co stanowi prawie połowę włączonych badań. Piętnaście badań zostało ocenionych jako budzące "pewne obawy". Tendencyjność publikacji oceniono za pomocą rejestrów badań zawierających protokoły z niepublikowanych badań i znaleziono cztery zarejestrowane, ale niepublikowane badania. Skontaktowano się z tymi autorami, ale nie dostarczono jasnych informacji na temat przyczyn braku publikacji. Przeglądy systematyczne i metaanalizy odgrywają znaczącą rolę w podejmowaniu decyzji w nowoczesnej praktyce klinicznej opartej na dowodach. Metaanalizy łączą dane ze wszystkich opublikowanych badań RCT. Jednak ze względu na tendencyjność publikacji, w ostatecznej analizie może brakować negatywnych dowodów, które albo nie zostały opublikowane, albo zostały odrzucone, co może mieć wpływ na wnioski wyciągnięte z metaanaliz. 

Wnioski na przyszłość

1. Mobilizacja neuronalna vs. Brak Leczenia: Porównując mobilizacje neuronalne z brakiem leczenia, mobilizacje neuronalne okazały się skuteczniejsze w zmniejszaniu zarówno bólu, jak i niepełnosprawności. Wielkość efektu była duża.
   • Praktyczne zastosowanie: Dla pacjentów z bólem szyjno-ramiennym związanym z nerwami, którzy w przeciwnym razie mogliby nie otrzymać żadnej interwencji, mobilizacje neuronalne są dobrym punktem wyjścia.
2. Mobilizacja neuronalna jako uzupełnienie standardowej fizjoterapii: Dodanie mobilizacji neuronalnych do standardowej fizjoterapii zwiększyło jej skuteczność zarówno pod względem zmniejszenia bólu, jak i niepełnosprawności. Zaobserwowano umiarkowaną wielkość efektu.
   • Praktyczne zastosowanie: Jeśli prowadzisz już standardową fizjoterapię, rozważ włączenie technik mobilizacji neuronalnej. Wydaje się, że poprawia to ogólny wynik.
3. Mobilizacja neuronalna vs. Ćwiczenia: W celu zmniejszenia niepełnosprawności mobilizacje neuronalne okazały się bardziej skuteczne niż ćwiczenia.
   • Praktyczne zastosowanie: Jeśli same ćwiczenia nie przynoszą wystarczających wyników w przypadku niepełnosprawności, korzystne może być dodanie lub nadanie priorytetu mobilizacjom neuronalnym.
4. Mobilizacja neuronalna vs. Trakcja szyjna: Co ciekawe, mobilizacje neuronalne nie okazały się bardziej skuteczne niż trakcja szyjna w zmniejszaniu zarówno bólu, jak i niepełnosprawności.

• Praktyczne zastosowanie: Sugeruje to, że obie interwencje mogą być realnymi opcjami, a wybór może zależeć od preferencji pacjenta, dostępności sprzętu lub uzasadnienia klinicznego dla konkretnych prezentacji.

Różnice między podgrupami są kluczowe: W przeglądzie konsekwentnie stwierdzano, że skuteczność mobilizacji neuronalnych różniła się w zależności od podgrupy pacjentów: 

• Pacjenci z klastrem Wainnera: Mobilizacje neuronalne były konsekwentnie skuteczniejsze niż wszystkie alternatywnych interwencji (brak leczenia, trakcja, ćwiczenia i standardowa fizjoterapia) u pacjentów, którzy spełnili kryteria klastra Wainnera. 
  • Praktyczne zastosowanie: Jeśli u pacjenta występuje ból szyjno-ramienny związany z nerwami i spełnia on kryteria klastra Wainnera, mobilizacje neuronalne powinny być ważnym elementem planu leczenia. Dowody sugerują, że jest to szczególnie korzystne dla tej podgrupy.
• Pacjenci z podgrupy "Inni": W przypadku pacjentów sklasyfikowanych jako "inni" (co oznacza, że nie pasowali do zespołu korzeniowego lub grupy Hall/Elvey), wyniki były mniej jednoznaczne i zróżnicowane. Mobilizacje neuronalne wykazały pewne korzyści w zakresie bólu, ale nie niepełnosprawności, w porównaniu z brakiem leczenia i brakiem efektu po dodaniu do standardowej fizjoterapii. 
  • Praktyczne zastosowanie: W przypadku tych pacjentów mobilizacje neuronalne mogą być mniej skuteczne i może być konieczne zbadanie innych interwencji lub kombinacji.
• Zespół korzeniowy (z utratą przewodnictwa): W przeglądzie podkreślono, że mobilizacje neuronalne były najmniej najmniej skuteczne u pacjentów sklasyfikowanych jako zespół korzeniowy (tj. u pacjentów z objawami utraty przewodnictwa, takimi jak dermatomalna utrata czucia, osłabienie miotomiczne lub hiporefleksja); jednak opierało się to tylko na 1 badaniu.
  • Praktyczne zastosowanie: Jeśli u pacjenta występują wyraźne deficyty neurologiczne wskazujące na zespół korzeniowy, mobilizacje nerwowe mogą nie być najskuteczniejszym samodzielnym leczeniem. Rozważ inne metody i skup się na poprawie funkcji nerwów za pomocą innych środków.

Chociaż ta metaanaliza dostarcza cennych spostrzeżeń, ważne jest, aby pamiętać, że niektóre uwzględnione badania obejmowały interwencje, takie jak terapia interferencyjna, gorące okłady i ultradźwięki, które mogą nie być zgodne z obecnymi standardami fizjoterapii opartej na dowodach w wielu częściach świata. Obecność tych badań, wykorzystujących leczenie o ograniczonej wykazanej skuteczności, prawdopodobnie przyczynia się do obserwowanej znacznej heterogeniczności i wymaga starannego rozważenia przy interpretacji ogólnych wyników. Skoncentrowanie się na porównaniu mobilizacji neuronalnej z innymi uznanymi technikami opartymi na dowodach w przyszłych badaniach byłoby korzystne dla lepszego zrozumienia optymalnych metod leczenia.

Odniesienie

Lascurain-Aguirrebeña I, Dominguez L, Villanueva-Ruiz I, Ballesteros J, Rueda-Etxeberria M, Rueda JR, Casado-Zumeta X, Araolaza-Arrieta M, Arbillaga-Etxarri A, BÓL B. Skuteczność mobilizacji neuronalnej w leczeniu bólu szyjno-ramiennego związanego z nerwami: przegląd systematyczny z metaanalizą podgrup. Ból. 2024 Mar 1;165(3):537-549. doi: 10.1097/j.pain.0000000000003071. Epub 2023 Oct 23. PMID: 37870223.