Wprowadzenie

Jest to pierwszy z dwóch artykułów poświęconych najnowszym, opartym na dowodach metodom rehabilitacji łąkotki po operacji, przy czym ta część koncentruje się na postępowaniu po meniscektomii, naprawie i rekonstrukcji. Dalsza część poświęcona będzie zachowawczemu leczeniu łez łąkotki, zapewniając kompleksowy przewodnik dla praktyki klinicznej.

Operacja łąkotki pozostaje jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych, jednak protokoły rehabilitacji różnią się znacznie - często pod wpływem preferencji chirurga, praktyk regionalnych lub przestarzałych tradycji. Współczesna filozofia chirurgiczna zmieniła się w kierunku priorytetowego traktowania zachowania łąkotki (naprawa i rekonstrukcja) zamiast menisektomii, co wymaga zaktualizowanych, opartych na dowodach strategii rehabilitacji, które odzwierciedlają te zmieniające się podejścia. Brakuje jednak jasnych wytycznych dotyczących opieki pooperacyjnej - szczególnie w zakresie progresji, zarządzania obciążeniem i powrotu do zdrowia.

Pierwsza część konsensusu, recenzowana tutaj, zawiera praktyczne, specyficzne dla operacji zalecenia dotyczące optymalizacji powrotu do zdrowia po zabiegach łąkotki, podczas gdy druga recenzja, zaplanowana na przyszły tydzień, obejmie profilaktykę, opiekę nieoperacyjną i kryteria powrotu do sportu. Łącząc badania i zastosowania kliniczne, konsensus ten umożliwia Fizjoterapeutom wyjście poza niepotwierdzone praktyki i dostosowanie się do globalnie zatwierdzonych standardów.

Metody

Aby opracować pierwsze ujednolicone wytyczne UE-USA dotyczące rehabilitacji łąkotki po operacji, Europejskie Towarzystwo Traumatologii Sportowej i Artroskopii (ESSKA), Amerykańskie Towarzystwo Ortopedyczne Medycyny Sportowej (AOSSM) i Amerykańska Akademia Fizjoterapii Sportowej (AASPT) zwołały zróżnicowany panel chirurgów ortopedów, fizjoterapeutów i ekspertów medycyny sportowej z Europy i Stanów Zjednoczonych. Ich celem było wypełnienie luk w protokołach rehabilitacji łąkotki po operacji - od meniscektomii po naprawę i rekonstrukcję - przy użyciu konsensusu opartego na dowodach.

Przejrzyste, dwuwarstwowe podejście

W projekcie wykorzystano sprawdzoną metodologię z poprzednich konsensusów ESSKA:

Opracowanie pytań: Panel ekspertów klinicznych najpierw zidentyfikował krytyczne priorytety rehabilitacji urazów łąkotki. Następnie niezależny zespół dokonujący przeglądu literatury systematycznie ocenił ponad 395 badań z MEDLINE, Web of Science i Scopus (bez ograniczeń czasowych), aby odpowiedzieć na konkretne pytania badawcze sformułowane przez panel kliniczny.

Klasyfikacja Dowodów: Zalecenia zostały opracowane na podstawie pytań postawionych przez "grupę pytań" i sklasyfikowane według poziomu dowodów (LOE), od stopnia A (wysokie wsparcie naukowe), stopnia B (przypuszczenia naukowe), stopnia C (niski poziom wsparcia naukowego do stopnia D (opinia eksperta).

W procesie opracowywania wytycznych zastosowano rygorystyczną metodologię. Po pierwsze, niezależny komitet oceniający ocenił 29 stwierdzeń klinicznych (odnoszących się do 19 kluczowych pytań dotyczących rehabilitacji łąkotki po operacji) za pomocą znormalizowanej 9-punktowej skali Likerta w celu oceny ważności naukowej i przydatności klinicznej. Wstępne kryteria konsensusu wymagały mediany punktów ≥7 dla włączenia stwierdzenia.

Stwierdzenia spadające poniżej tego progu (mediana <7) przeszły drugą rundę ukierunkowanego dopracowania. Po tym iteracyjnym procesie i ostatecznym zatwierdzeniu przez komitety zarządzające ESSKA, AOSSM i AASPT, sfinalizowane wytyczne praktyki klinicznej zostały zoptymalizowane do wdrożenia na całym świecie.

Poniższy rysunek ilustruje system klasyfikacji uszkodzeń łąkotki przyjęty na potrzeby niniejszych wytycznych.

Wyniki

Wytyczne dotyczące rehabilitacji przedstawiono w tabeli 1 i 2.

Postępowanie rehabilitacyjne po częściowej meniscektomii

Obecnie nie ma ustandaryzowanego, opartego na dowodach protokołu rehabilitacji po częściowej meniscektomii, ale zaleca się podejście oparte na kryteriach, koncentrujące się na funkcjonalnych kamieniach milowych. Pacjentom zwykle zezwala się na natychmiastowe pełne obciążanie (FWB) i pełny zakres ruchu zgodnie z tolerancją, z kontrolą objawów (stopień C).

Chociaż znaczne wysięki są rzadkie po operacji, mogą wystąpić w niektórych populacjach - takich jak osoby starsze, osoby z wysokim BMI lub pacjenci ze współistniejącymi chorobami - i mogą prowadzić do zahamowania pracy mięśnia czworogłowego, potencjalnie wymagając tymczasowych urządzeń wspomagających (stopień D).

Aby wyeliminować deficyty siły i kontroli nerwowo-mięśniowej, rehabilitacja powinna obejmować elektryczną stymulację nerwowo-mięśniową (NMES), ćwiczenia w otwartym łańcuchu kinetycznym i ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinetycznym, podobne do protokołów stosowanych po rekonstrukcji ACL (stopień C). Zgodność: Średnia 8,4 ± 1,45, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

Porównując przyśrodkową i boczną częściową meniscektomię, nie istnieją różne protokoły rehabilitacji. Meniscektomie boczne mogą jednak wiązać się z większą liczbą powikłań pooperacyjnych, w tym uporczywym obrzękiem, bólem i wyższym ryzykiem wczesnej chondrolizy, co może opóźnić powrót do aktywności o dużej intensywności w porównaniu z meniscektomiami przyśrodkowymi (stopień D). Zgoda: Średnia 7,8 ± 1,36, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

W odniesieniu do urazowych i zwyrodnieniowych uszkodzeń łąkotki (DML), nie ma dowodów potwierdzających różne protokoły rehabilitacji. Jednak pacjenci ze zmianami zwyrodnieniowymi mogą wymagać wolniejszej progresji w rehabilitacji ze względu na takie czynniki, jak wiek, jakość tkanki i związane z tym zwyrodnienie stawów (stopień D). Zgodność: Średnia 8,3 ± 1,51, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

Zalecenia dotyczące noszenia ciężarów podkreślają, że pełne noszenie ciężarów jest dozwolone natychmiast po operacji (stopień A), chociaż niektórzy pacjenci mogą tymczasowo korzystać z kul do czasu normalizacji chodu (stopień D). Zgodność: Średnia 8,4 ± 1,00, mediana 8 (5-9) Względna zgodność).

Czas trwania rehabilitacji jest różny, przy czym większość wytycznych sugeruje od 4 do 12 tygodni na powrót do chodzenia, pracy i sportu. Jednak powrót do zdrowia powinien być prowadzony przez funkcjonalne kamienie milowe (np. ustąpienie wysięku, przywrócony ROM, odpowiednia siła mięśnia czworogłowego i kontrola nerwowo-mięśniowa), a nie ścisłe kryteria czasowe (stopień B). Uporczywe objawy, takie jak ból, nawracający wysięk, sztywność, niestabilność funkcjonalna, objawy mechaniczne lub oznaki infekcji/DVT uzasadniają skierowanie do chirurga (stopień B). Nieosiągnięcie oczekiwanych klinicznych kamieni milowych powinno również skłonić do ponownej oceny (stopień D). Zgoda: Średnia 7,8 ± 1,02, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

Postępowanie rehabilitacyjne po naprawie łąkotki

Chociaż nie ustalono jednego protokołu rehabilitacji opartego na dowodach jako lepszego, rehabilitacja pooperacyjna powinna być dostosowana w oparciu o kilka czynników: rodzaj i lokalizację łzy łąkotki, jakość tkanki i unaczynienie, technikę naprawy chirurgicznej oraz czynniki specyficzne dla pacjenta, które mogą mieć wpływ na gojenie (stopień D).

W przypadku izolowanych napraw łąkotek nie ma mocnych dowodów przemawiających za konkretnymi protokołami lub terapiami wspomagającymi. Jednakże, gdy naprawa łąkotki jest wykonywana wraz z innymi procedurami (takimi jak rekonstrukcja ACL), nerwowo-mięśniowa stymulacja elektryczna (NMES) może pomóc we wczesnej reaktywacji mięśnia czworogłowego (stopień D).

Zalecane jest łączone podejście oparte na czasie i kryteriach, z włączeniem do planu leczenia wysięku. Czas trwania rehabilitacji różni się w zależności od typu łzy - łzy pionowe zwykle wymagają co najmniej 4 miesięcy, podczas gdy złożone, promieniowe, awulsje korzeniowe (w których łąkotka odrywa się od wstawki piszczelowej) lub łzy poziome mogą wymagać 6-9 miesięcy zorganizowanej rehabilitacji (stopień D). Zgoda: Średnia 8,3 ± 1,59, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

Progresja rehabilitacji specyficznej dla łez

Lokalizacja i stabilność uszkodzenia mają znaczący wpływ na progresję rehabilitacji. Pionowe podłużne rozdarcia często pozwalają na pełne obciążanie (FWB) z ograniczeniem ROM przez 6 tygodni, podczas gdy złożone, poziome, promieniowe i korzeniowe naprawy zwykle wymagają 4-6 tygodni ograniczonego obciążania i ograniczenia ROM (stopień C). Urazy rampy, często związane z urazami ACL, podlegają protokołom rehabilitacji opartym na pierwotnej procedurze (stopień C).

W przeciwieństwie do częściowej meniscektomii, która opiera się wyłącznie na kamieniach milowych, rehabilitacja naprawcza łąkotki musi równoważyć zarówno czasowe fazy gojenia, jak i kryteria funkcjonalne: wysięk, ROM, siłę mięśnia czworogłowego, kontrolę nerwowo-mięśniową (stopień D). Zgodność: Średnia 7,2 ± 1,96, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

OGRANICZENIA ĆWICZEŃ

Należy unikać pewnych ruchów w celu ochrony gojącej się tkanki. Głębokie przysiady, skoki i obciążenia rotacyjne kolana są przeciwwskazane przez co najmniej 4 miesiące. W przypadku pionowych naderwań podłużnych zaleca się kontrolowaną progresję:

• Tygodnie 4-8: Mini przysiady do 30° zgięcia
• Tygodnie 8-12: Progresja do zgięcia 45
• Tygodnie 13-16: Przejście do zgięcia 60-90° (stopień D).

Zgoda: Średnia 7,6 ± 1,34, Mediana 8 (5-9), Względna zgodność.

Przyśrodkowe vs. Naprawy boczne

Protokoły rehabilitacji są podobne dla napraw przyśrodkowych i bocznych, przy czym typ rozdarcia (np. promieniowe, korzeniowe, pionowe) jest głównym czynnikiem wpływającym na progresję, a nie boczność łąkotki (stopień C). Zgodność: Średnia 7,8 ± 1,70, mediana 8 (5-9), zgodność względna.

Fazy i kryteria rehabilitacji

Rehabilitacja łąkotki po operacji powinna być podzielona na fazy ochronne, naprawcze i powrotu do aktywności, z jasnymi punktami odniesienia dla progresji:

• Faza naprawcza: Rozpoczynana, gdy pacjent osiągnie prawie pełny bierny zakres ruchu, minimalny wysięk i kontrolę nerwowo-mięśniową mięśnia czworogłowego.
• Faza powrotu do AKTYWACJI: Wymaga pełnej aktywacji ROM, ≥80% siły w porównaniu do kończyny przeciwnej i stabilnej kontroli dynamicznej jednej kończyny. Siła powinna być obiektywnie oceniana w każdej fazie za pomocą dynamometrii izokinetycznej lub ręcznej (stopień D).

Zgoda: Średnia 7,9 ± 1,44, Mediana 8 (5-9), Względna zgodność.

Jednoczesna rekonstrukcja ACL

Gdy naprawa łąkotki jest wykonywana wraz z rekonstrukcją ACL, rehabilitacja przebiega według podobnych zasad, ale może opóźnić powrót do sportu (RTS) ze względu na czas regeneracji ACL. Większość stabilnych uszkodzeń pionowych nie wpływa na standardową rehabilitację ACL, chociaż naprawy wymagające obciążenia lub ograniczenia zakresu ruchu mogą zmodyfikować protokół (stopień C).

Środki ostrożności po operacji

• Obciążenie: Różni się w zależności od rodzaju łzy - niektóre naprawy wymagają częściowego obciążania (PWB) lub nieobciążania (NWB) przez 4-6 tygodni, podczas gdy inne pozwalają na natychmiastowe FWB o kulach w celu normalizacji chodu (stopień C).
• Ograniczenia ROM: Często nakładane na 4-6 tygodni, w zależności od stabilności łez.
• Usztywnienie: W niektórych przypadkach wskazane może być zastosowanie ortezy blokowanej lub miękkiej, choć dowody są ograniczone (stopień C).

Zgoda: Średnia 8,1 ± 1,39, Mediana 9 (6-9), Względna zgodność.

Rehabilitacja po rekonstrukcji łąkotki (przeszczep lub szyna)

REHABILITACJA po rekonstrukcji łąkotki - zarówno przy użyciu technik opartych na rusztowaniu (implant syntetyczny), jak i przeszczepu alloprzeszczepu (pochodzącego od dawcy) - przebiega według podobnych zasad, bez znaczących różnic w protokole między tymi dwoma podejściami (stopień D).

Proces powinien obejmować zarówno fazy gojenia oparte na czasie, jak i progresję opartą na kryteriach, uznając, że powrót do zdrowia często trwa dłużej niż 12 miesięcy przed rozważeniem powrotu do sportu (RTS). Zgoda: Średnia 7,6 ± 1,82, Mediana 8 (5-9), Względna zgodność.

Zalecane podejście łączy kamienie milowe oparte na czasie i kryteriach, podzielone na trzy fazy:

• Faza ochronna (wczesna): Nieobciążanie (NWB) przez 6 tygodni. (Stopień C)
• Faza odbudowy (pośrednia): Stopniowa progresja do pełnego obciążania (FWB) po 8 tygodniach. (Stopień C). Zgodność dla obu stwierdzeń: Średnia 8,1 ± 1,46, mediana 9
• Powrót do sportu (RTS): Nie wcześniej niż po 12 miesiącach (stopień D). Zgoda: Średnia 8,4, mediana 9 (7-9), zdecydowana zgoda

Protokoły te mają zastosowanie zarówno do rekonstrukcji łąkotki przyśrodkowej, jak i bocznej (stopień D). Zgodność: Średnia 7,9 ± 1,00, mediana 8 (6-9), zgodność względna.

Progresja obciążania wymaga ścisłej ostrożności, ponieważ przedwczesne obciążenie zwiększa ryzyko wyciskania graftów. Obecne dowody przemawiają za utrzymaniem stanu bez obciążania (NWB) przez pierwsze 6 tygodni po operacji, a następnie stopniowym obciążaniem ograniczonym wyłącznie do ćwiczeń wyprostu kolana (stopień C).Zgodność: Średnia 8,1 ± 1,46, mediana 9 (7-9), silna zgodność.

 Jednocześnie zakres ruchu powinien być ograniczony do 90 stopni zgięcia podczas okresu NWB, chociaż parametry te mogą być modyfikowane w oparciu o współistniejące procedury (stopień D) : Średnia 8,1 ± 1,21, mediana 8 (6-9), zgodność względna.

 Jeśli chodzi o usztywnienie, konsensus nie znalazł wystarczających dowodów, aby zalecić rutynowe stosowanie, pozostawiając tę decyzję do preferencji chirurga i rozważań dotyczących konkretnego przypadku (stopień D). Zgoda: Średnia 8,3 ± 1,11, Mediana 9 (6-9), Względna zgodność.

Pytania i przemyślenia

Obecne dowody dotyczące rehabilitacji łąkotki po operacji - niezależnie od tego, czy chodzi o naprawę, rekonstrukcję czy przeszczep - pozostają ograniczone, a większość zaleceń opiera się raczej na konsensusie ekspertów niż na badaniach naukowych na wysokim poziomie. Chociaż niniejszy konsensus zapewnia ustrukturyzowane ramy, podkreśla również luki w naszym zrozumieniu.

Oświadczenia konsensusu, choć nie zawsze poparte dowodami, oferują cenne wskazówki kliniczne poprzez syntezę spostrzeżeń ekspertów. Ich wysokie wyniki zgodności (np. mediana 8-9/9 dla kluczowych zaleceń) sugerują pragmatyczną użyteczność, nawet jeśli podkreślają potrzebę dalszych badań. Na przykład:

• Wczesna faza rehabilitacji (np. ograniczenia związane z obciążeniem, limity ROM) jest stosunkowo dobrze zdefiniowana, co odzwierciedla szerokie dostosowanie kliniczne.
• Późniejsze etapy, zwłaszcza RTS, nie są specyficzne ze względu na różnorodność pacjentów pod względem celów, wymagań sportowych i trajektorii gojenia.

Konsensus podkreśla skuteczność nerwowo-mięśniowej stymulacji elektrycznej (NMES) w leczeniu pooperacyjnego zahamowania czworogłowego po operacji łąkotki. Pojawiające się badania sugerują, że terapia ograniczenia przepływu krwi (BFR) może oferować porównywalne korzyści, stanowiąc obiecującą alternatywę dla rehabilitacji łąkotki po operacji. Aby uzyskać kompleksową analizę tych metod, polecamy ten artykuł.

Wyzwania związane z powrotem do sportu

Protokoły RTS są szczególnie niejasne. Podczas gdy ramy czasowe (np. 4-12 miesięcy) są proponowane, kamienie milowe oparte na kryteriach (siła, kontrola nerwowo-mięśniowa, testy specyficzne dla sportu) są niekonsekwentnie stosowane. Ta niejednoznaczność wymaga:

1. Lepsze narzędzia oceny: Zatwierdzone kwestionariusze, takie jak KOOS i testy funkcjonalne, są początkiem, ale mogą nie uchwycić gotowości specyficznej dla sportu.
2. Kreatywne rozwiązywanie problemów: Terapeuci muszą zapytać: Czego wymaga ten sport? Jak możemy wypełnić lukę między powrotem do zdrowia a dynamiczną wydajnością? 
   • • Przykład: Piłkarz po naprawie łąkotki bocznej może potrzebować progresji ćwiczeń kładących nacisk na cięcie, obracanie i obciążenie ekscentryczne - zadania nieuwzględnione w ogólnych protokołach.
3. Obejmowanie niepewności: Rehabilitacja musi przygotować pacjentów na nieprzewidywalność rzeczywistych aktywności. Wymaga to stopniowej ekspozycji na zmienność (np. nierówne powierzchnie, ruchy reaktywne) w celu budowania odporności tkanek i pewności siebie.

Moving Forward: Badania i refleksje

Zbliżający się drugi przegląd konsensusu ma na celu pogłębienie tych pytań. Do tego czasu terapeuci mogą:

• Popieranie standaryzacji: Stosuj istniejące kryteria (np. ≥80% symetrii kończyny, staw bez wysięku), jednocześnie dążąc do osiągnięcia poziomów odniesienia specyficznych dla sportu.
• Wyniki dokumentu: Udostępnianie danych dotyczących przypadków w celu stworzenia bazy dowodów na to, co działa (lub zawodzi) w złożonych scenariuszach RTS.
• Koncentracja na kreatywności skoncentrowanej na pacjencie: Poza protokołami, rehabilitacja powinna dostosowywać się do fizycznej i psychologicznej gotowości danej osoby, łącząc naukę z intuicją kliniczną.

Zasadniczo, podczas gdy konsensus stanowi rusztowanie, do klinicystów należy zbudowanie pomostu między powrotem do zdrowia a pełną funkcjonalnością - jeden pacjent na raz.

Porozmawiaj ze mną

Ta pooperacyjna rehabilitacja łąkotki wyróżnia się rygorystycznym podejściem do minimalizowania uprzedzeń przy jednoczesnej syntezie wiedzy klinicznej. W ramach procesu aktywnie rozwiązano dwie kluczowe pułapki metodologiczne:

Aby zminimalizować błąd selekcji (zniekształcenie, które występuje, gdy wybierane są niereprezentatywne próby), konsensus zastosował ścisłe kryteria selekcji, gromadząc panel ponad 100 specjalistów - w tym chirurgów ortopedów, lekarzy i fizjoterapeutów - z całych Stanów Zjednoczonych i Europy. Proces ten dodatkowo oddzielił grupę sterującą (opracowywanie pytań) od grupy oceniającej (ocena dowodów), zapobiegając dominacji jakiejkolwiek pojedynczej perspektywy klinicznej lub praktyki regionalnej. Ta struktura zapewniła reprezentację różnych punktów widzenia, a nie tylko włączenie ekspertów, którzy mogliby podzielać podobne uprzedzenia.

Błąd konfirmacji (tendencja do faworyzowania informacji potwierdzających istniejące wcześniej przekonania) był systematycznie zwalczany za pomocą trzech kluczowych mechanizmów: (1) niezależne przeglądy literatury przeprowadzone przez dedykowany zespół przy użyciu predefiniowanych strategii wyszukiwania, (2) wielokrotne rundy ustrukturyzowanej debaty wymagającej uzasadnienia wszystkich ocen oraz (3) przejrzysta archiwizacja wszystkich wspierających i sprzecznych dowodów. Zmusiło to ekspertów do zaangażowania się w kwestionowanie perspektyw, zamiast selektywnego odwoływania się do danych wspierających ich założenia.

Interpretując te oświadczenia konsensusu, ważne jest, aby zrozumieć, co ta metodologia gwarantuje, a czego nie gwarantuje. Wysokie wyniki zgodności (mediana 8-9/9 dla wielu zaleceń) wskazują na silne dostosowanie kliniczne wśród ekspertów, ale nie są równoznaczne z dowodami wysokiego poziomu. Reprezentują one aktualny najlepszy osąd w obszarach, w których brakuje rygorystycznych badań. Przejrzysty proces oznacza, że możemy dokładnie zobaczyć, w jaki sposób wyciągnięto wnioski, ale nie możemy zrekompensować luk w badaniach leżących u ich podstaw.

Stanowi to złoty standard rozwoju konsensusu, gdy brakuje ostatecznych dowodów. Zapewnia wiarygodne ramy kliniczne, jednocześnie jasno określając, gdzie potrzebne są dalsze badania - szczególnie cenne w przypadku złożonych decyzji dotyczących rehabilitacji wymagających zindywidualizowanej oceny. Siła metodologii nie polega na eliminowaniu wszelkiej niepewności, ale na systematycznym minimalizowaniu stronniczości przy jednoczesnym mapowaniu granic aktualnej wiedzy.

Przesłania na przyszłość

Częściowa meniscektomia:

• Natychmiastowe pełne obciążanie i pełny zakres ruchu zgodnie z tolerancją (stopień C)
• Monitorowanie wysięków u pacjentów wysokiego ryzyka (osoby starsze, wysokie BMI), które mogą wymagać tymczasowych urządzeń wspomagających (stopień D)
• Meniscektomia boczna może wykazywać wolniejszy powrót do zdrowia z wyższym ryzykiem uporczywego obrzęku (stopień D).
• Progresja oparta na funkcjonalnych kamieniach milowych, a nie ścisłych harmonogramach, zazwyczaj od 4 do 12 tygodni (stopień B)

Naprawa łąkotki:

• Łzy pionowe: Zezwolenie na pełne obciążanie z ograniczeniem zakresu ruchu przez 6 tygodni (stopień C).
• Złożone łzy (korzeniowe, promieniowe, poziome): Utrzymanie stanu bez obciążania przez 4 do 6 tygodni z zachowaniem zakresu ruchu (stopień C).
• Unikanie głębokich przysiadów, skoków i ruchów obrotowych przez minimum 4 miesiące (stopień D)
• W połączeniu z rekonstrukcją ACL: Postępuj zgodnie z protokołem ACL, przestrzegając środków ostrożności dotyczących łąkotki

Rekonstrukcja łąkotki (przeszczep/kafold):

• Ścisły brak obciążania przez 6 tygodni z zakresem ruchu ograniczonym początkowo do 90 stopni (stopień C/D)
• Powrót do sportu zazwyczaj odroczony do co najmniej 12 miesięcy po operacji (stopień D)

Essential Clinical Considerations:

1. Wczesna ochrona ma kluczowe znaczenie dla napraw/rekonstrukcji w porównaniu z przyspieszonym powrotem do zdrowia po meniscektomii.
2. Progresja na podstawie obiektywnych kamieni milowych: ustąpienie wysięku, przywrócenie zakresu ruchu, odpowiedni powrót do zdrowia.
3. Skierowanie do chirurga z powodu: objawów mechanicznych, uporczywego obrzęku lub nieosiągnięcia oczekiwanych kamieni milowych.
4. Protokoły te zapewniają strukturę, ale zawsze indywidualizują progresję w oparciu o reakcję gojenia każdego pacjenta.

Przewodnik kliniczny Physiotutors zawiera oparte na dowodach strategie optymalizacji oceny i interwencji w przypadku patologii łąkotki.

Odniesienie

Pujol N, Giordano AO, Wong SE, Beaufils P, Monllau JC, Arhos EK, et al. Formalny konsensus UE-USA w sprawie rehabilitacji łąkotki 2024: Inicjatywa ESSKA-AOSSM-AASPT: Część I - Postępowanie rehabilitacyjne po operacji łąkotki (meniscektomia, naprawa i rekonstrukcja). Kolano Surg Sport Traumatol Arthrosc. 2025; 1-12.