Εισαγωγή

Η εξωγενής ανατροφοδότηση, η οποία αναφέρεται στις πληροφορίες που παρέχονται σε ένα άτομο σχετικά με την απόδοσή του από μια εξωτερική πηγή (όπως ένας προπονητής, ένας θεραπευτής ή μια τεχνολογική συσκευή), διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον κινητικό έλεγχο. Έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τόσο την απόδοση όσο και τη μάθηση σε υγιή άτομα και επιζώντες από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ωστόσο, δεν υπάρχει σαφής συναίνεση σχετικά με τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για την εφαρμογή της ή τα συγκεκριμένα αποτελέσματα που θα πρέπει να στοχεύουν.

Οι έρευνες δείχνουν ότι διαφορετικοί τύποι ανατροφοδότησης -όπως η διόρθωση λαθών, οι ανταμοιβές και οι τιμωρίες- μπορούν να επηρεάσουν την κινητική μάθηση και τη νευροπλαστικότητα, ανάλογα με παράγοντες όπως η αισθητηριακή λειτουργία, ο χρόνος και η συχνότητα. Η ανατροφοδότηση μπορεί να επηρεάσει τις κινητικές επιδόσεις, τη μακροπρόθεσμη μάθηση και την επιλογή δράσης, καθεμία από τις οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η παρούσα ανασκόπηση έχει ως στόχο να καλύψει τα κενά στη βιβλιογραφία εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο η εξωγενής ανατροφοδότηση επηρεάζει την κινητική λειτουργία των άνω άκρων μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο. Συγκρίνει τις συνθήκες ανατροφοδότησης και διερευνά τον τρόπο με τον οποίο παράμετροι όπως ο αισθητηριακός τρόπος και τα κίνητρα επηρεάζουν την αποκατάσταση, προσφέροντας μια πιο ενημερωμένη και ολοκληρωμένη ανάλυση της ανατροφοδότησης στην αποκατάσταση της αποκατάστασης από το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μέθοδοι

Η παρούσα ανασκόπηση ακολούθησε τις κατευθυντήριες γραμμές PRISMA για συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις. Οι επιλέξιμες μελέτες περιλάμβαναν άρθρα με κριτές στα αγγλικά με τα ακόλουθα κριτήρια: οι συμμετέχοντες ήταν ενήλικες επιζώντες από εγκεφαλικό επεισόδιο (άνω των 18 ετών), εκτελούσαν εργασίες ή θεραπείες που αφορούσαν το πάσχον άνω άκρο με εξωγενή ανατροφοδότηση και περιλάμβαναν τουλάχιστον δύο πειραματικές ομάδες με διαφορετικές συνθήκες ανατροφοδότησης. Μελέτες που επικεντρώνονταν στην αύξηση ή τη μείωση των σφαλμάτων αποκλείστηκαν.

Η στρατηγική αναζήτησης, η οποία αναπτύχθηκε από βιβλιοθηκάριο των επιστημών υγείας, διεξήχθη στις ιστοσελίδες MEDLINE, Embase, PsycInfo και CINAHL. Δεν εφαρμόστηκαν περιορισμοί ως προς την ημερομηνία ή τη γλώσσα. Μετά την αποδελτίωση στο Endnote, τα άρθρα ελέγχθηκαν από δύο ανεξάρτητους κριτές με τη χρήση του λογισμικού Rayyan. Οι διαφορές επιλύθηκαν μέσω συζήτησης.

Η εξαγωγή δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση τυποποιημένου εντύπου στο λογισμικό Covidence, με δύο ανεξάρτητους κριτές. Τα δεδομένα που εξήχθησαν περιλάμβαναν το σχεδιασμό της μελέτης, τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων (ηλικία, φύλο, τύπος εγκεφαλικού επεισοδίου, θέση της βλάβης κ.λπ.), τις λεπτομέρειες της παρέμβασης (εργασία που εκτελέστηκε, αριθμός κινήσεων), τα χαρακτηριστικά της ανατροφοδότησης (ταυτόχρονη με την κίνηση, περίληψη), την αξία (ερεθίσματα ανατροφοδότησης που δόθηκαν για καλή ή κακή απόδοση) και τα αποτελέσματα της μελέτης (κινητικά αποτελέσματα). Τα δεδομένα αυτά συνοψίστηκαν σε πίνακες και περιγραφικές επισκοπήσεις, εστιάζοντας στα κλινικά αποτελέσματα, την κινητική απόδοση (άμεσες αλλαγές στην κινητική λειτουργία ως απάντηση στην ανατροφοδότηση), την κινητική μάθηση (αλλαγές στην κινητική απόδοση που μετρήθηκαν απουσία ανατροφοδότησης μετά από επαναλαμβανόμενη εξάσκηση σε μια συγκεκριμένη εργασία) και την επιλογή δράσης (αυξημένη χρήση του πάσχοντος άνω άκρου ή μειωμένη χρήση αντισταθμιστικών κινητικών προτύπων).

Αποτελέσματα

Διαδικασία αναζήτησης και διαλογής:

Από τις 4.139 εγγραφές, αφαιρέθηκαν 1.799 διπλότυπα και 2.213 εγγραφές αποκλείστηκαν κατά τον αρχικό έλεγχο. Εξετάστηκαν 127 άρθρα πλήρους κειμένου, με αποτέλεσμα να συμπεριληφθούν 30 μελέτες. Δύο δημοσιεύσεις ομαδοποιήθηκαν ως ενιαία μελέτη για ανάλυση.

Χαρακτηριστικά μελέτης:

Δεκαπέντε μελέτες χρησιμοποίησαν σχεδιασμούς μεταξύ ομάδων, με 13 από αυτές να είναι τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές (RCT). Τα μεγέθη των δειγμάτων σε αυτές τις μελέτες κυμαίνονταν από 11 έως 45 συμμετέχοντες. Επιπλέον, δεκατρείς μελέτες χρησιμοποίησαν σχέδια εντός των συμμετεχόντων, με μεγέθη δείγματος που κυμαίνονταν από 5 έως 43. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων σε αυτές τις μελέτες ήταν ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο, συμπεριλαμβανομένων ατόμων με ισχαιμικό, αιμορραγικό ή απροσδιόριστο τύπο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Κλινικά χαρακτηριστικά:

Τα κλινικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων στις διάφορες μελέτες διέφεραν. Δύο μελέτες επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στο ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ 14 περιλάμβαναν τόσο ασθενείς με ισχαιμικό όσο και με αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Δεκατρείς μελέτες δεν προσδιόρισαν τον τύπο του εγκεφαλικού επεισοδίου και 22 μελέτες δεν ανέφεραν την αγγειακή περιοχή του εγκεφαλικού επεισοδίου. Για όσες από αυτές επηρεάστηκαν, οι επηρεαζόμενες περιοχές περιλάμβαναν τη μέση εγκεφαλική αρτηρία, την πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία, την πρόσθια και οπίσθια κυκλοφορία και τα λακουνάρικα εγκεφαλικά επεισόδια. Επτά μελέτες περιλάμβαναν τόσο φλοιώδεις όσο και υποφλοιώδεις βλάβες, ενώ 22 δεν προσδιόριζαν τον τύπο της βλάβης. Καμία μελέτη δεν εξέτασε τη σχέση μεταξύ των χαρακτηριστικών της βλάβης και των αποτελεσμάτων ανατροφοδότησης.

Η διάρκεια του εγκεφαλικού επεισοδίου κυμαινόταν από οξύ (λιγότερο από δύο εβδομάδες) σε τέσσερις μελέτες, πρώιμο υποξύ (2 εβδομάδες έως 3 μήνες) σε 12 μελέτες, όψιμο υποξύ (3 έως 6 μήνες) σε 10 μελέτες και χρόνιο (πάνω από 6 μήνες) σε 20 μελέτες. Μία μελέτη δεν προσδιόρισε τη διάρκεια του εγκεφαλικού επεισοδίου και καμία μελέτη δεν ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο η χρονιότητα μπορεί να σχετίζεται με τα αποτελέσματα.

Όσον αφορά τη γνωστική δυσλειτουργία, 12 μελέτες απέκλεισαν τους συμμετέχοντες με γνωστική λειτουργία κάτω από ένα ορισμένο όριο (MMSE ή MoCA) και 13 απέκλεισαν τους συμμετέχοντες με αφασία. Εννέα μελέτες απέκλεισαν τους συμμετέχοντες με παραμέληση και μόνο δύο μελέτες συμπεριέλαβαν τη γνωστική λειτουργία ως μέρος της ανάλυσης. Οι Cirstea et al. διαπίστωσαν ότι η μεγαλύτερη γνωστική εξασθένιση σχετίζεται με χειρότερη κινητική μάθηση, ιδίως σε εργασίες που περιλαμβάνουν λεκτική ανατροφοδότηση. Οι Quattrocchi et al. έλεγξαν τη γνωστική λειτουργία, αλλά δεν ανέφεραν την επίδρασή της στα αποτελέσματα.

Επιδράσεις της ανατροφοδότησης:

Κλινικά αποτελέσματα: Εννέα μελέτες ανέφεραν σημαντικές επιδράσεις της ανατροφοδότησης στα κλινικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με το μοντέλο ICF, οκτώ μελέτες έδειξαν επιπτώσεις στις λειτουργίες και τις δομές του σώματος, επτά στις δραστηριότητες και τρεις στη συμμετοχή. Οι κινήσεις που εκτελούνταν κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης ήταν ποικίλες και κυμαίνονταν από το τρισδιάστατο άπλωμα μέχρι πιο σύνθετες λειτουργικές εργασίες, όπως το χύσιμο νερού ή το χτένισμα των μαλλιών. Η ανατροφοδότηση στόχευε συνήθως συγκεκριμένες πτυχές της κίνησης, όπως ακρίβεια, ταχύτητα, εύρος κίνησης, κινηματική των άνω άκρων, κινηματική του κορμού και παραγωγή δύναμης.

Ωστόσο, τα μεγέθη των αποτελεσμάτων ποικίλλουν, με μόνο τέσσερις μελέτες να δείχνουν οφέλη που υπερβαίνουν τα καθιερωμένα όρια για τις ελάχιστες κλινικά σημαντικές διαφορές. Η έλλειψη σταθερών μεγεθών επίδρασης μπορεί να αποδοθεί στα μικρά μεγέθη των δειγμάτων, στην ετερογένεια των παρεμβάσεων και στην απουσία εκτιμήσεων της ελάχιστης κλινικά σημαντικής διαφοράς για αρκετές μετρήσεις έκβασης.

Απόδοση: Πέντε μελέτες ανέφεραν ότι η ανατροφοδότηση βελτίωσε τις κινητικές επιδόσεις, βελτιώνοντας συγκεκριμένα την ταχύτητα, την ακρίβεια και την ποιότητα των κινήσεων κατά τη διάρκεια εργασιών προσέγγισης. Οι βελτιώσεις αυτές ήταν άμεσες, αλλά δεν παρέμεναν πάντα μετά την αφαίρεση της ανατροφοδότησης. Οι Cruz et al. διαπίστωσαν ότι η ανατροφοδότηση με βάση τον ρυθμό κίνησης και το πλάτος βελτίωσε και τους δύο παράγοντες. Οι Durham et al. ανακάλυψαν ότι η ανατροφοδότηση που προκαλεί εξωτερική εστίαση της προσοχής βελτίωσε τη διάρκεια, την ταχύτητα και την επιτάχυνση της κίνησης. Οι Rizzo et al. έδειξαν ότι η ανατροφοδότηση της θέσης του βλέμματος βελτίωσε την ακρίβεια και το χρόνο αντίδρασης.

Κινητική μάθηση: Τέσσερις μελέτες διερεύνησαν τις επιδράσεις της ανατροφοδότησης στην κινητική μάθηση, η οποία ορίζεται ως η βελτίωση της απόδοσης στην εργασία που αξιολογήθηκε μετά την άσκηση χωρίς ανατροφοδότηση. Τρεις μελέτες επικεντρώθηκαν σε τρισδιάστατες κινήσεις προσέγγισης. Οι Maulucci και Eckhouse διαπίστωσαν ότι η ανατροφοδότηση σχετικά με την απόκλιση της τροχιάς βελτίωσε την προσκόλληση στην ιδανική διαδρομή και μείωσε τις ταλαντώσεις του χεριού. Οι Cirstea και Levin, μαζί με τους Cirstea κ.ά., έδειξαν ότι η ανατροφοδότηση σχετικά με την έκταση του ώμου και του αγκώνα βελτίωσε το εύρος της κίνησης των αρθρώσεων και τον συντονισμό, ενώ η ανατροφοδότηση της θέσης του χεριού βελτίωσε την ακρίβεια του τελικού σημείου. Οι Subramanian et al. διαπίστωσαν ότι η ανατροφοδότηση σε μια εικονική πραγματικότητα με παιχνίδι βελτίωσε το εύρος κίνησης των ώμων, αλλά όχι σε φυσικό περιβάλλον. Οι Quattrocchi et al. ανακάλυψαν ότι η ανατροφοδότηση που συνδέεται με χρηματικές ανταμοιβές και τιμωρίες ενίσχυσε τη μάθηση, με τις ανταμοιβές να υποστηρίζουν μόνο τη διατήρηση κατά τη διάρκεια μιας εργασίας προσέγγισης 2D.

Επιλογή δράσης: Πέντε μελέτες διερεύνησαν τις επιδράσεις της ανατροφοδότησης στην επιλογή δράσης, η οποία ορίζεται ως αλλαγές στα μοτίβα κίνησης. Τέσσερις μελέτες ανέφεραν ότι η ανατροφοδότηση οδήγησε σε άμεση και βραχυπρόθεσμη μείωση των αντισταθμιστικών κινήσεων κατά τη διάρκεια απλών εργασιών προσέγγισης. Για παράδειγμα, οι Cai et al. διαπίστωσαν ότι η οπτικοακουστική ανατροφοδότηση στην εικονική πραγματικότητα μείωσε τις αντισταθμιστικές κινήσεις του κορμού. Παρομοίως, οι Douglass-Kirk et al. χρησιμοποίησαν μουσική ανατροφοδότηση για να σταματήσουν κάθε φορά που ανιχνεύονταν αντισταθμιστικές κινήσεις, οδηγώντας σε μειωμένη αντιστάθμιση. Άλλες μελέτες διαπίστωσαν ότι τόσο η οπτική όσο και η απτική ανατροφοδότηση μείωσαν τη μετατόπιση του κορμού. Συνολικά, η ανατροφοδότηση μείωσε σταθερά τις αντισταθμιστικές κινήσεις κατά περίπου 40-50%. Ωστόσο, μια μελέτη των Fruchter et al. δεν βρήκε μειώσεις, πιθανώς λόγω της πολυπλοκότητας της εργασίας και του χειροκίνητου ελέγχου της ανατροφοδότησης. Οι Schwerz de Lucena et al. διαπίστωσαν ότι η φορητή ανατροφοδότηση αύξησε τη χρήση των χεριών, αλλά δεν έδειξε διαφορές στα κλινικά αποτελέσματα ή στη χρήση των χεριών κατά την παρακολούθηση.

Χαρακτηριστικά της ανατροφοδότησης:

Τρόπος λειτουργίας: Δεκαέξι μελέτες χρησιμοποίησαν μη λεκτική ακουστική ανατροφοδότηση, 18 μελέτες χρησιμοποίησαν μη λεκτική οπτική ανατροφοδότηση, 4 μελέτες χρησιμοποίησαν απτική ανατροφοδότηση και 4 μελέτες χρησιμοποίησαν λεκτική ανατροφοδότηση (είτε από θεραπευτές είτε από αυτοματοποιημένα συστήματα). Μόνο μία μελέτη συνέκρινε τα αποτελέσματα της ανατροφοδότησης με παρόμοιο πληροφοριακό περιεχόμενο που παρέχεται μέσω διαφορετικών αισθητηριακών τρόπων και διαπίστωσε ότι η οπτική και η απτική ανατροφοδότηση οδήγησαν σε παρόμοιες μειώσεις των αντισταθμιστικών κινήσεων.

Valence: Δεκαεννέα μελέτες περιλάμβαναν ανατροφοδότηση που υποδείκνυε ανεπιτυχή εκτέλεση του έργου (αρνητική αξία), 14 μελέτες χρησιμοποίησαν ανατροφοδότηση που υποδείκνυε επιτυχή εκτέλεση του έργου (θετική αξία) και 8 μελέτες παρείχαν ανατροφοδότηση της απόδοσης με ουδέτερη αξία, όπως βαθμολογία χωρίς να την χαρακτηρίζουν ως καλή ή κακή. Μια μελέτη συνέκρινε άμεσα τη θετική με την αρνητική ανατροφοδότηση, διαπιστώνοντας ότι ενώ και οι δύο βελτίωσαν την απόκτηση της κινητικής μάθησης, μόνο η θετική ανατροφοδότηση ενίσχυσε τη διατήρηση.

Χρόνος: Δεκαπέντε μελέτες παρείχαν συνεχή ανατροφοδότηση κατά τη διάρκεια των κινήσεων, ενώ άλλες 15 μελέτες παρείχαν τελική ανατροφοδότηση στο τέλος των κινήσεων. Σε μία μελέτη δεν διευκρινίστηκε ο χρόνος της ανατροφοδότησης. Μόνο δύο μελέτες ανέφεραν την καθυστέρηση της τελικής ανατροφοδότησης: Οι Fruchter et al. ανέφεραν καθυστέρηση 3-4 δευτερολέπτων και οι Widmer et al. επέβαλαν καθυστέρηση 1 δευτερολέπτου στη συνθήκη ελέγχου για να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της ανατροφοδότησης. Καμία μελέτη δεν διαφοροποίησε συγκεκριμένα τον χρόνο της ανατροφοδότησης, ενώ παράλληλα δεν έλεγξε άλλα χαρακτηριστικά της ανατροφοδότησης.

Προγραμματισμός: Είκοσι δύο μελέτες παρείχαν ανατροφοδότηση για κάθε κίνηση ή τη δυνατότητα ανατροφοδότησης με κάθε κίνηση. Τρεις μελέτες χρησιμοποίησαν εξασθενημένη ανατροφοδότηση, μειώνοντας σταδιακά τη συχνότητα της ανατροφοδότησης με την πάροδο του χρόνου. Δύο μελέτες παρείχαν διαλείπουσα συνοπτική ανατροφοδότηση σχετικά με τη χρήση των άνω άκρων κατά τη διάρκεια της καθημερινής ζωής. Μια μελέτη χρησιμοποίησε έναν αλγόριθμο δέντρου αποφάσεων για να καθορίσει πότε παραδόθηκε η ανατροφοδότηση. Δύο μελέτες δεν προσδιόρισαν τη συχνότητα της ανατροφοδότησης. Καμία μελέτη δεν διαφοροποίησε συγκεκριμένα τον προγραμματισμό της ανατροφοδότησης, ενώ παράλληλα δεν έλεγξε άλλους παράγοντες.

Στοιχεία κινήτρων: Δύο μελέτες συνέδεσαν τις χρηματικές ανταμοιβές με την ανατροφοδότηση της απόδοσης και μία μελέτη χρησιμοποίησε χρηματική τιμωρία. Έντεκα μελέτες ενσωμάτωσαν παιχνιδοποιημένη βαθμολόγηση, ενώ πέντε μελέτες χρησιμοποίησαν εικονική ή επαυξημένη πραγματικότητα. Δύο μελέτες παρείχαν ανατροφοδότηση μέσω μουσικών ερεθισμάτων και μία μελέτη χρησιμοποίησε κοινωνική σύγκριση με τη μορφή λίστας υψηλών βαθμολογιών. Τέσσερις μελέτες συνέκριναν συνθήκες ανατροφοδότησης με διαφορετικά στοιχεία παρακίνησης, όπως χρηματικά κίνητρα, παιχνιδοποιημένη βαθμολόγηση και σύνθετα πολυαισθητηριακά ερεθίσματα. Οι μελέτες αυτές διαπίστωσαν ότι η προσθήκη στοιχείων παρακίνησης βελτίωσε την κινητική μάθηση και την αποκατάσταση του εγκεφαλικού επεισοδίου. Η απλή βαθμολόγηση στο παιχνίδι και τα ερεθίσματα εικονικής πραγματικότητας βελτίωσαν την κινηματική προσέγγιση, ενώ μια πιο περίπλοκη παιχνιδοποιημένη εμπειρία σε συνδυασμό με χρηματικές ανταμοιβές οδήγησε σε κλινικά οφέλη πολύ πάνω από τις ελάχιστες κλινικά σημαντικές διαφορές.

Ερωτήσεις και σκέψεις

Οι μελέτες που εξετάστηκαν δεν έχουν συνεπή κριτήρια για την επιλογή των συμμετεχόντων, ιδίως όσον αφορά τις γνωστικές διαταραχές. Οι περισσότερες απέκλεισαν τα άτομα με γνωστικές διαταραχές, αφήνοντας κρίσιμα κενά στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτές οι διαταραχές επηρεάζουν τις παρεμβάσεις ανατροφοδότησης. Δεδομένης της ποικιλομορφίας των γνωστικών χαρακτηριστικών και των χαρακτηριστικών του εγκεφαλικού επεισοδίου (π.χ. ισχαιμικό έναντι αιμορραγικού, θέση της βλάβης), οι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να στρωματοποιήσουν τους συμμετέχοντες με βάση αυτούς τους παράγοντες για να βελτιώσουν τη γενικευσιμότητα και να διερευνήσουν αν οι παρεμβάσεις ανατροφοδότησης χρειάζονται προσαρμογή σε συγκεκριμένα προφίλ.

Πολλές μελέτες επικεντρώνονται αποκλειστικά στις βραχυπρόθεσμες επιδράσεις της ανατροφοδότησης, συχνά σε μία μόνο συνεδρία, παραμελώντας την αξιολόγηση της διατήρησης και της μεταφοράς της κινητικής μάθησης σε πραγματικές συνθήκες. Η αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας, όπως η ικανότητα ανεξάρτητης εκτέλεσης κινητικών καθηκόντων στην καθημερινή ζωή, παραμένει ζωτικής σημασίας. Οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις δοκιμές διατήρησης πέρα από το κλινικό περιβάλλον για την καλύτερη καταγραφή ουσιαστικών και διαρκών αποτελεσμάτων.

Ενώ η οπτική και η ιδιοδεκτική ανατροφοδότηση είναι πολλά υποσχόμενες, τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά τους και η ικανότητά τους να μεταφέρονται σε λειτουργικές, καθημερινές εργασίες δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Οι βελτιώσεις στις επιδόσεις συγκεκριμένων καθηκόντων (π.χ. πιάσιμο ή άπλωμα) μπορεί να μην μεταφράζονται απαραίτητα σε ευρύτερη λειτουργική αποκατάσταση. Τα πρωτόκολλα αποκατάστασης θα πρέπει να δίνουν έμφαση σε καθήκοντα που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της πραγματικής ζωής των ασθενών για να μεγιστοποιήσουν τη λειτουργική συνάφεια.

Η εξωγενής ανατροφοδότηση ενισχύει τις βραχυπρόθεσμες κινητικές επιδόσεις, αλλά ενέχει τον κίνδυνο να ενισχύσει την εξάρτηση, εμποδίζοντας τη μακροπρόθεσμη αποκατάσταση από το εγκεφαλικό επεισόδιο. Για την προώθηση του αυτόνομου κινητικού ελέγχου απαιτούνται στρατηγικές για την πρόληψη της υπερβολικής εξάρτησης από την ανατροφοδότηση. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι μια σταδιακή προσέγγιση που ενσωματώνει τόσο την εξωγενή όσο και την εσωτερική ανατροφοδότηση θα μπορούσε να προωθήσει την αυτονομία, παρέχοντας παράλληλα αρχική υποστήριξη. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να εξετάσει τον τρόπο εξισορρόπησης αυτών των συστημάτων για βιώσιμα αποτελέσματα αποκατάστασης.

Μίλα μου σπασίκλας

Η γενίκευση των ευρημάτων περιορίζεται από τα ασυνεπή κριτήρια των συμμετεχόντων. Πολλές μελέτες απέκλεισαν άτομα με νοητικές διαταραχές ή απέτυχαν να λάβουν υπόψη τους τη σοβαρότητα του εγκεφαλικού επεισοδίου, τη θέση της βλάβης ή τον τύπο (ισχαιμικό έναντι αιμορραγικού). Αυτή η παράλειψη περιορίζει την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της ανατροφοδότησης. Μόνο δύο μελέτες ενσωμάτωσαν γνωστικά μέτρα, αναδεικνύοντας ένα σημαντικό κενό στην αντιμετώπιση του τρόπου με τον οποίο τα γνωστικά ελλείμματα αλληλεπιδρούν με τους μηχανισμούς ανατροφοδότησης.

Οι μελέτες χρησιμοποίησαν ποικίλες στατιστικές προσεγγίσεις (π.χ. ANOVA επαναλαμβανόμενων μετρήσεων, t-tests, μοντέλα παλινδρόμησης), αλλά τα μικρά μεγέθη δείγματος συχνά έθεταν σε κίνδυνο τη στατιστική ισχύ. Όταν οι μελέτες δεν έχουν την απαιτούμενη ισχύ, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα σφαλμάτων τύπου ΙΙ, τα οποία συμβαίνουν όταν μια μελέτη αποτυγχάνει να ανιχνεύσει ένα πραγματικό αποτέλεσμα παρά την ύπαρξή του. Για παράδειγμα, μια παρέμβαση που βελτιώνει πραγματικά την κινητική μάθηση μπορεί να φανεί αναποτελεσματική απλώς και μόνο επειδή το μέγεθος του δείγματος ήταν πολύ μικρό για να αποκαλύψει στατιστικά σημαντικές διαφορές. Επιπλέον, σε πολλές αναλύσεις δεν λήφθηκαν επαρκώς υπόψη παράγοντες όπως η αρχική κινητική λειτουργία ή η γνωστική ικανότητα, οι οποίοι είναι κρίσιμοι για την κατανόηση της αποτελεσματικότητας της ανατροφοδότησης. Τα μεγέθη επίδρασης ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των μελετών, γεγονός που πιθανώς αντανακλά μεθοδολογική ποικιλομορφία παρά συνεπή στοιχεία αποτελεσματικότητας της ανατροφοδότησης.

Μηνύματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη

Η εξωγενής ανατροφοδότηση, η οποία παρέχεται μέσω διαφόρων τρόπων (οπτική, ακουστική, απτική), υπόσχεται την ενίσχυση της κινητικής απόδοσης και τη μείωση των αντισταθμιστικών κινήσεων στην αποκατάσταση των εγκεφαλικών επεισοδίων. Μπορεί να βελτιώσει άμεσα την απόδοση των εργασιών, όπως η ταχύτητα, η ακρίβεια και το εύρος κίνησης των αρθρώσεων. Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στην κινητική μάθηση και τη λειτουργική αποκατάσταση εκτός του κλινικού περιβάλλοντος παραμένει ασαφής. Η ανατροφοδότηση μπορεί να βοηθήσει στην ενθάρρυνση της σωστής χρήσης των άκρων, αλλά η υπερβολική εξάρτηση μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη του αυτόνομου κινητικού ελέγχου. Η ενσωμάτωση παρακινητικών στοιχείων, όπως η παιχνιδοποίηση και οι ανταμοιβές, φαίνεται να βελτιώνει την κινητική μάθηση, ωστόσο οι υποκείμενοι μηχανισμοί παραμένουν ελάχιστα κατανοητοί. Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να επιλέγουν θεραπευτικές δραστηριότητες που ευθυγραμμίζονται στενά με τους λειτουργικούς στόχους του ασθενούς, ώστε να ενισχύεται η μεταβιβάσιμη ικανότητα των δεξιοτήτων και να βελτιστοποιείται η αποτελεσματικότητα της εξωτερικής ανατροφοδότησης. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε εξατομικευμένες παρεμβάσεις, να εξετάσει τις γνωστικές διαταραχές και να αξιολογήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των παρεμβάσεων ανατροφοδότησης για τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων της ανάκαμψης από το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Αναφορά

Palidis, D. J., Gardiner, Z., Stephenson, A., Zhang, K., Boruff, J., & Fellows, L. K. (2024). Η χρήση της εξωτερικής ανατροφοδότησης απόδοσης και της ανταμοιβής για τη βελτίωση της κινητικής συμπεριφοράς των άνω άκρων και της αποκατάστασης μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο : Ανασκόπηση της εμβέλειας. Neurorehabilitation and Neural Repair. https://doi.org/10.1177/15459683241298262

Μάθετε περισσότερα

Βελτίωση της κινητικής λειτουργίας των χεριών μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο