Εισαγωγή

Γνωρίζουμε ήδη εδώ και πολύ καιρό ότι η άσκηση είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την ημικρανία. Πέρυσι, δημοσιεύσαμε αυτή την ανάρτηση στο ιστολόγιο, αποκαλύπτοντας τους υποκείμενους μηχανισμούς της άσκησης. Τα στοιχεία λοιπόν, όπως μπορείτε να δείτε, δεν υποδεικνύουν συγκεκριμένα έναν συγκεκριμένο τρόπο άσκησης ως τον καλύτερο. Όταν συγκρίθηκε η προπόνηση υψηλής έντασης με τη μέτρια συνεχή προπόνηση, η πρώτη οδήγησε σε πιο έντονη μείωση των ημερών ημικρανίας. Η προπόνηση δύναμης στην ημικρανία έχει επίσης αποδείξει την αποτελεσματικότητά της. Ωστόσο, δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα άμεσες συγκρίσεις (οι λεγόμενες "head-to-head" συγκρίσεις) μεταξύ των διαφόρων τύπων κατάρτισης. Στην παρούσα μελέτη έγινε μετα-ανάλυση δικτύου, η οποία δίνει τη δυνατότητα να συγκριθούν πολλαπλές παρεμβάσεις με έμμεσες συγκρίσεις. Αυτό επιτρέπει στον αναγνώστη να γνωρίζει με μια ματιά ποια παρέμβαση μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική, χωρίς να χρειάζεται να περιμένει να μελετηθούν άμεσες συγκρίσεις μεταξύ διαφορετικών παρεμβάσεων. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτός ο τύπος σύγκρισης μας επιτρέπει επίσης να κατατάξουμε την αποτελεσματικότητα των διαφόρων παρεμβάσεων, ώστε να γνωρίζουμε ποια είναι καλύτερη.

Μέθοδοι

Τα άρθρα αναζητήθηκαν στο Web of Science, στο PubMed και στο Scopus χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό λέξεων-κλειδιών που σχετίζονται με την ημικρανία και την άσκηση. Επιλέξιμες ήταν οι ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές που περιλάμβαναν την άσκηση ως παρέμβαση και τη συνέκριναν με καμία παρέμβαση ή με τη συνήθη φροντίδα. Οι μελέτες έπρεπε να αναφέρουν τη μηνιαία συχνότητα της ημικρανίας στην αρχή και στο τέλος της παρέμβασης. Οι συμμετέχοντες στις μελέτες έπρεπε να είναι τουλάχιστον 18 ετών και να πάσχουν από επεισοδιακή ή χρόνια ημικρανία.

Αποτελέσματα

Συνολικά, 21 άρθρα συμπεριλήφθηκαν στη δικτυακή μετα-ανάλυση, συνοψίζοντας τα στοιχεία από 1195 ασθενείς με ημικρανία συνολικά. Το δείγμα ήταν κατά μέσο όρο 35,5 ετών και περιελάμβανε κυρίως γυναίκες (η αναλογία γυναικών προς άνδρες ήταν 6,7 προς 1). Εννέα από τις 21 μελέτες περιελάμβαναν χρόνιους ημικρανίες. Ήταν δυνατόν να γίνουν 27 κατά ζεύγη συγκρίσεις μεταξύ των παρεμβάσεων και 8 παρεμβάσεις συγκρίθηκαν έμμεσα.

Οι παρεμβάσεις που μελετήθηκαν περιλάμβαναν προπόνηση δύναμης και αντίστασης, αερόβια άσκηση μέτριας έντασης και αερόβια άσκηση υψηλής έντασης και συγκρίθηκαν μεταξύ τους ή με εικονικό φάρμακο, τοπιραμάτη ή αμιτριπτυλίνη. Οι παρεμβάσεις που μελετήθηκαν είχαν ως επί το πλείστον διάρκεια 8 εβδομάδων (40%) και 12 εβδομάδων (40%). Κάθε προπόνηση περιελάμβανε μια περίοδο προθέρμανσης και χαλάρωσης 10-20 λεπτών και σε ορισμένες περιπτώσεις γίνονταν διατάσεις πριν και μετά την προπόνηση.

Η προπόνηση δύναμης σε ασθενείς με ημικρανία εκτελούνταν συνήθως για 12-15 επαναλήψεις στο 45-60% του 1RM, 3 φορές την εβδομάδα και εξελισσόταν προσθέτοντας 5% του 1RM κάθε εβδομάδα για να επιτευχθεί στόχος 75-80% του 1RM με 3 σετ των 8-10 επαναλήψεων μέχρι το τέλος του προπονητικού προγράμματος.

Τα πρωτόκολλα προπόνησης μέτριας έντασης ξεκινούσαν στο 45-70% της VO2 max ή στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας. Η εκπαίδευση αυτή γινόταν 3 φορές την εβδομάδα και εξελισσόταν εβδομαδιαία. Τα προγράμματα αερόβιας προπόνησης υψηλής έντασης ξεκίνησαν στο 55-60% της VO2max, εκτελούνταν 2 έως 3 φορές την εβδομάδα και αυξάνονταν σε ένταση κατά 5-10% της VO2max κάθε εβδομάδα, ώστε να επιτευχθεί ένταση στόχος 80-90% της VO2max καθώς και 90-95% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας στο τέλος της περιόδου μελέτης. Οι αερόβιες δραστηριότητες που μελετήθηκαν περιλάμβαναν τρέξιμο, ποδηλασία, σχοινάκι και αερόβια άσκηση στο σπίτι.

Η μετα-ανάλυση του δικτύου αποκάλυψε ότι, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, η προπόνηση δύναμης στην ημικρανία είχε τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Είχε τη δυνατότητα να μειώσει τη μηνιαία συχνότητα ημικρανίας κατά 3,55 ημέρες. Η αερόβια προπόνηση υψηλής έντασης ήταν η δεύτερη πιο αποτελεσματική παρέμβαση και μείωσε τις μηνιαίες ημέρες ημικρανίας κατά 3,13 ημέρες, ακολουθούμενη από την αερόβια προπόνηση μέτριας έντασης, η οποία μπόρεσε να μειώσει τη συχνότητα ημικρανίας κατά -2,18 ημέρες. Η αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση της μηνιαίας συχνότητας της ημικρανίας, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, ήταν μικρότερη από την αποτελεσματικότητα των ενεργητικών εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Η τοπιραμάτη θα μπορούσε να μειώσει τις ημέρες ημικρανίας κατά 0,98 ημέρες ανά μήνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι, αν και όχι σημαντικό, η αμιτριπτυλίνη δεν μείωσε αλλά αύξησε τη μηνιαία συχνότητα της ημικρανίας, καθώς η μέση διαφορά ήταν 3,82 (εύρος μεταξύ -1,03 και 8,68).

Ερωτήσεις και σκέψεις

Η προπόνηση δύναμης φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για τη μείωση της μηνιαίας επιβάρυνσης από τη συχνότητα της ημικρανίας. Αρχικά, η προπόνηση δύναμης στην ημικρανία μπορεί να φαίνεται περίεργη για κάποιους. Ίσως ο ασθενής σας να φοβάται ότι τα φορτία θα αυξήσουν την ένταση γύρω από τους μύες και ότι αυτό θα τον προδιαθέσει σε αυξημένα ενοχλήματα. Μπορείτε να τους ενημερώσετε ότι οι εξάρσεις είναι πιθανές τις πρώτες εβδομάδες της προπόνησης, αλλά προσπαθήστε να τους εξηγήσετε ότι πρόκειται για φυσιολογικές προστατευτικές στρατηγικές του οργανισμού για την αντιμετώπιση της προσαρμογής. Είναι σημαντικό να εξατομικεύονται οι φορτίσεις και να γίνεται πρόοδος στο άτομο με βάση τα επιτεύγματά του. Οι συγγραφείς αναφέρουν ότι η κανονικότητα της προπόνησης δύναμης είναι το κλειδί της επιτυχίας και όχι απαραίτητα ο όγκος ή η ένταση της άσκησης. Ως επαγγελματίες υγείας, ο στόχος μας είναι τελικά να κάνουμε το άτομο να κινηθεί και να υιοθετήσει έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Γνωρίζουμε ότι οι πάσχοντες από ημικρανία συχνά ακυρώνουν δραστηριότητες λόγω ενός επεισοδίου πονοκεφάλου. Μπορείτε να διαμορφώσετε τη σημασία της συμμετοχής στην προπόνηση δύναμης υπό το πρίσμα της γενικής βελτίωσης της υγείας. Η προπόνηση δύναμης είναι μια μέθοδος που αποδεδειγμένα μειώνει τις ημέρες ημικρανίας κατά 3,5 ημέρες ανά μήνα. Εκτός από αυτό, συνιστάται επίσης να προγραμματίζονται ημέρες ενεργού αποκατάστασης. Τις ημέρες αυτές, ο ασθενής σας συνιστάται να κάνει κάποιες ελαφρύτερες σωματικές δραστηριότητες, για παράδειγμα να μετακινείται με ποδήλατο. Συνολικά, ο στόχος σας είναι να ενισχύσετε τις ικανότητές τους και να τους δώσετε ξανά τον έλεγχο της ζωής τους. Επιπλέον, μια τέτοια ενίσχυση δεν είναι ευεργετική μόνο για την ημικρανία τους. Βοηθά επίσης σε συχνά σχετιζόμενες συνοδές διαταραχές όπως η παχυσαρκία, η κατάθλιψη και η αϋπνία.

Μίλα μου για σπασίκλες

Ένα σημαντικό μέρος των μελετών που συμπεριλήφθηκαν είχε χαμηλό κίνδυνο μεροληψίας (85%), πράγμα που σημαίνει ότι τα στοιχεία που απεικονίζονται εδώ δίνουν μια σχεδόν ισχυρή εικόνα των πραγματικών αποτελεσμάτων των μελετώμενων τρόπων άσκησης. Μια σχετική παράλληλη σημείωση είναι ότι από τις 21 μελέτες που είχαν αρχικά συμπεριληφθεί στη μετα-ανάλυση δικτύου, 6 παρουσίασαν αποτελέσματα από ανάλυση ανά πρωτόκολλο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό το είδος ανάλυσης εξετάζει τα άτομα που ολοκλήρωσαν τη μελέτη όπως είχε προγραμματιστεί. Αυτό μπορεί να δώσει μια ιδέα για το πώς θα φαίνονται τα αποτελέσματα όταν ο ασθενής έχει καλή προσήλωση στο πρόγραμμα. Ωστόσο, δεν λαμβάνονται υπόψη τα άτομα που δεν ολοκλήρωσαν τις διαδικασίες της μελέτης, για οποιονδήποτε λόγο. Κάποιος μπορεί, για παράδειγμα, να παρουσιάσει αύξηση των παραπόνων για ημικρανίες και να αποφασίσει να εγκαταλείψει το πρόγραμμα προπόνησης δύναμης που παρέχεται από τη μελέτη. Εκείνοι που βιώνουν τα οφέλη της προπόνησης δύναμης θα είναι πιθανότατα πιο υποχωρητικοί και συνεπείς στις διαδικασίες και θα αναφέρουν περισσότερα οφέλη. Με την ανάλυση ανά πρωτόκολλο, ωστόσο, η εγκατάλειψη δεν ενσωματώνεται στα αποτελέσματα και αυτό μπορεί να δώσει μια στρεβλή εικόνα των πραγματικών αποτελεσμάτων. Μπορείτε επίσης να δείτε ότι η ανάλυση ανά πρωτόκολλο είναι επιρρεπής σε υψηλότερη συνολική μεροληψία, η οποία οφείλεται στα δεδομένα που λείπουν από την έκβαση και σε θέματα τυχαιοποίησης. Έτσι, εδώ, θα ήταν απαραίτητο να εξεταστούν τα αποτελέσματα της ανάλυσης πρόθεσης προς θεραπεία ξεχωριστά από τα αποτελέσματα της ανάλυσης ανά πρωτόκολλο, ώστε να έχουμε μια σαφή εικόνα για το ποια θα μπορούσε να ήταν η επίδραση των προαναφερθέντων ζητημάτων στο συνολικό αποτέλεσμα. Δυστυχώς, αυτή η υποδιαίρεση δεν παρουσιάζεται στην παρούσα μελέτη. Ευτυχώς, η πλειονότητα των μελετών χρησιμοποίησε τη συνιστώμενη ανάλυση πρόθεσης προς θεραπεία.

Δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των άμεσων (κατά ζεύγη) και έμμεσων (NMA) εκτιμήσεων αποτελεσματικότητας σε όλες τις συγκρίσεις. Οι μελέτες προσαρμόστηκαν καλά στο μοντέλο και υπήρξε ελάχιστη μόνο ασυνέπεια στα αποτελέσματα. Αυτές οι πτυχές αυξάνουν την εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα που βρέθηκαν.

Μηνύματα για το σπίτι

Η προπόνηση δύναμης για την ημικρανία ήταν η πιο αποτελεσματική παρέμβαση, ακολουθούμενη από αερόβια προπόνηση υψηλής και μέτριας έντασης. Οι παρεμβάσεις προπόνησης δύναμης είχαν τη δυνατότητα να μειώσουν τη συχνότητα της ημικρανίας κατά τρεισήμισι ημέρες ανά μήνα. Αυτό το είδος προπόνησης περιελάμβανε την ενδυνάμωση των κύριων μυών του αυχένα, της ωμικής ζώνης και των άνω άκρων. Ένας συνδυασμός προπόνησης με αντιστάσεις και ενδιάμεσες ημέρες ενεργού αποκατάστασης μπορεί να αποτελέσει τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της ημικρανίας.

Αναφορά

Woldeamanuel YW, Oliveira ABD. Ποια είναι η αποτελεσματικότητα της αερόβιας άσκησης έναντι της προπόνησης δύναμης στη θεραπεία της ημικρανίας; Συστηματική ανασκόπηση και δικτυακή μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών. J Πονοκέφαλος Πόνος. 2022 Oct 13;23(1):134. doi: 10.1186/s10194-022-01503-y. PMID: 36229774; PMCID: PMC9563744.