Εισαγωγή

Οι παίκτες του βόλεϊ εκτελούν συχνά επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως το σερβίς, οι οποίες μπορεί να επιβαρύνουν σημαντικά τους ώμους τους. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι επαναλαμβανόμενες ενέργειες μπορεί να οδηγήσουν σε τραυματισμούς. Σύμφωνα με έρευνες, τα εξειδικευμένα προγράμματα μπορούν να αποφύγουν περίπου το 50% των αθλητικών τραυματισμών. Ενώ έχουν υπάρξει επιτυχημένα προγράμματα πρόληψης τραυματισμών στον ώμο για τους παίκτες της χειροσφαίρισης, δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα ένα επαληθευμένο πρόγραμμα για τους παίκτες της πετοσφαίρισης. Ως εκ τούτου, ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αναπτυχθεί και να αξιολογηθεί ένα πρόγραμμα πρόληψης των ώμων ειδικά για τους παίκτες του βόλεϊ. Η ιδέα είναι να δοθεί στους προπονητές ένα νέο εργαλείο που θα τους βοηθήσει να μειώσουν τους τραυματισμούς των παικτών τους.

Μέθοδοι

Στη μελέτη συμμετείχαν οκτώ ομάδες, συνολικά 93 παίκτες. Τέσσερις ομάδες (50 παίκτες) κατατάχθηκαν στην ομάδα πρόληψης, ενώ οι άλλες τέσσερις ομάδες (43 παίκτες) κατατάχθηκαν τυφλά στην ομάδα ελέγχου.

Το προληπτικό πρόγραμμα της μελέτης είναι γνωστό ως "Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Λιέγης". Προορίζεται να ενσωματωθεί στις προθέρμανσης των παικτών του βόλεϊ, αντικαθιστώντας την παραδοσιακή προθέρμανση. Το πρόγραμμα διαρκεί συνολικά περίπου 24 λεπτά και χωρίζεται σε τρεις ενότητες: ασκήσεις τρεξίματος (3 λεπτά), προληπτικές ασκήσεις (18 λεπτά) και μια τελική άσκηση (3 λεπτά).

Το πρόγραμμα δίνει μεγάλη έμφαση στις ασκήσεις ενδυνάμωσης, πλειομετρίας και ιδιοδεκτικότητας. Αυτές οι ασκήσεις επικεντρώνονται κυρίως στον ώμο, αλλά ενσωματώνουν επίσης άλλα τμήματα του σώματος και την κινητική αλυσίδα για να ενισχύσουν την ισορροπία και τη λειτουργική κίνηση. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ασκήσεις όπως ενδυνάμωση του εξωτερικού στροφικού ώμου με Theraband, ασκήσεις σταθερότητας του πυρήνα, ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας ώμου και αστραγάλου, ιδιοδεκτικότητα ώμου με Theraband, ασκήσεις πάσας, πλειομετρικές ασκήσεις εξωτερικού στροφικού ώμου και push-ups. Για να εξυπηρετήσει διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων, το πρόγραμμα προσφέρει επίσης προπονήσεις διαφορετικών επιπέδων πολυπλοκότητας.

Αποτελέσματα

Ο κίνδυνος τραυματισμού συγκρίθηκε μεταξύ της ομάδας παρέμβασης (όσοι ακολούθησαν το πρόγραμμα πρόληψης) και της ομάδας ελέγχου (όσοι δεν ακολούθησαν το πρόγραμμα). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συχνότητα των τραυματισμών ήταν χαμηλότερη στην ομάδα παρέμβασης σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Συγκεκριμένα, η ομάδα πρόληψης είχε επίπτωση 5,1 τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού, ενώ η ομάδα ελέγχου είχε επίπτωση 7,1 τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού. Αυτή η διαφορά στην επίπτωση των τραυματισμών οδήγησε σε RR 0,71 (95% CI 0,476 - 1,08).

Όταν εξετάστηκαν ειδικά οι τραυματισμοί στον ώμο, το 26,8% της ομάδας ελέγχου τραυμάτισε τον ώμο του, ενώ μόνο το 12,8% στην ομάδα παρέμβασης. Αυτό οδήγησε σε RR 0,47 (95% CI 0,193 - 1,173). Τα δύο τρίτα των ατόμων που υπέστησαν τραυματισμό στον ώμο είχαν ιστορικό τραυματισμού στον ώμο.

Στους άνδρες παίκτες, ο κίνδυνος τραυματισμών στον ώμο ήταν σημαντικά χαμηλότερος στην ομάδα πρόληψης σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, με λόγο κινδύνου 0,253 (95% ΔΕ 0,057 - 1,118). Αυτό υπολογίστηκε από το 31,6% των παικτών της ομάδας ελέγχου που υπέστησαν τραυματισμό στον ώμο έναντι 8% εκείνων της ομάδας παρέμβασης.

Η σοβαρότητα των τραυματισμών διέφερε σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων, με την ομάδα παρέμβασης να υφίσταται λιγότερο σοβαρούς τραυματισμούς και τραυματισμούς με μικρό αντίκτυπο στην απόδοση.

Τα κύρια αποτελέσματα αυτής της μελέτης επικεντρώθηκαν στην αξιολόγηση της σκοπιμότητας και της συμμόρφωσης του προγράμματος πρόληψης των τραυματισμών του ώμου σε παίκτες πετοσφαίρισης. Διαπίστωσαν ότι δεν ήταν όλοι οι συμμετέχοντες πλήρως προσηλωμένοι στις ασκήσεις. Ενώ η σύσταση ήταν να ολοκληρώνουν το πρόγραμμα δύο φορές την εβδομάδα, μόνο το 16,67% των συμμετεχόντων ασχολήθηκε περισσότερες από 1,5 φορές την εβδομάδα με τις ασκήσεις πρόληψης.

Ερωτήσεις και σκέψεις

Η ομάδα παρέμβασης υπέστη 5,1 τραυματισμούς ανά 1000 ώρες παιχνιδιού, ενώ οι παίκτες της ομάδας ελέγχου υπέστησαν 7,1 τραυματισμούς ανά 1000 ώρες. Αυτή η διαφορά στη συχνότητα των τραυματισμών ήταν στατιστικά σημαντική, αν εξετάσετε την αντίστοιχη τιμή p-value. Αυτό αναφέρουν και οι συγγραφείς, υποδεικνύοντας έτσι ότι το πρόγραμμα πρόληψης είχε θετικό αντίκτυπο στη μείωση του κινδύνου τραυματισμών στους παίκτες του βόλεϊ. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτό θα μπορούσε να έχει δημοσιευθεί, δεδομένου ότι το διάστημα εμπιστοσύνης καλύπτει τη μηδενική τιμή, καθώς περιέχει το "1". Με βάση το διάστημα εμπιστοσύνης 95%, αυτή η μείωση των τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού δεν είναι στατιστικά σημαντική, σε αντίθεση με ό,τι δημοσιεύθηκε εδώ. Η ορθή ερμηνεία ενός στατιστικού τεστ είναι υψίστης σημασίας όταν μια μελέτη δημοσιεύεται και ελαττώματα όπως αυτά κάνουν κατάχρηση της μη ορθής ερμηνείας των ευρημάτων για να καταλήξουν σε μια δημοσίευση. Θα μπορούσατε να πείτε ότι έκαναν λάθος στην ερμηνεία τους, ωστόσο από τους 3 λεγόμενους σημαντικούς λόγους κινδύνου, κανένας δεν ερμηνεύτηκε σωστά. Σε όλες τις περιπτώσεις, το διάστημα εμπιστοσύνης κάλυπτε τη μηδενική τιμή και δεν ήταν σημαντικό, αλλά οι συγγραφείς ανέφεραν ακόμη στατιστική σημαντικότητα.

Οι φυσιοθεραπευτές μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση των παικτών του βόλεϊ σχετικά με τη σημασία των προγραμμάτων πρόληψης τραυματισμών και να τους καθοδηγήσουν στην εφαρμογή των κατάλληλων ασκήσεων. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, το πρόγραμμα πρόληψης οδήγησε σε απόλυτη μείωση του κινδύνου κατά (7,1-5,1=) 2 τραυματισμούς ανά 1000 ώρες παιχνιδιού. Αυτό μπορεί να μην αξίζει τον κόπο για την εφαρμογή του στο πρόγραμμα ενός συλλόγου.

Λέω ότι δεν πρέπει να ακολουθούνται προγράμματα πρόληψης; Σίγουρα όχι. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι κάθε κατάσταση προβλέψιμη. Κάποιος μπορεί να στραμπουλήξει τον αστράγαλό του ενώ βγαίνει από ένα αυτοκίνητο, παρόλο που κάνει τακτικά προπόνηση σταθερότητας. Αλλά τα προγράμματα πρόληψης που πρέπει να εφαρμοστούν στην πράξη πρέπει να κάνουν πραγματικές διαφορές, αλλιώς απλά κοστίζουν πολύ χρόνο και χρήμα.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους το πρόγραμμα αυτό δεν απέτρεψε περισσότερους τραυματισμούς θα μπορούσε να είναι η μη βέλτιστη προσκόλληση και συμμόρφωση στο πρόγραμμα. Η διάρκεια και το περιεχόμενο του προγράμματος μπορεί να χρειαστεί να προσαρμοστούν για να βελτιωθεί η συμμόρφωση και να καλυφθούν οι ειδικές ανάγκες των παικτών και των προπονητών.

Μίλα μου για σπασίκλες

Ο λόγος κινδύνου συγκρίνει τον κίνδυνο σε μια ομάδα με τον κίνδυνο σε μια άλλη ομάδα. Ωστόσο, υπάρχει μια παγίδα. Σκεφτείτε δύο μελέτες: μία στην οποία ο κίνδυνος είναι 0,2% και 0,1% σε δύο ομάδες και μία άλλη στην οποία ο κίνδυνος είναι 90% και 45%. Και οι δύο δοκιμές θα έδιναν τον ίδιο λόγο κινδύνου 2, πράγμα που σημαίνει ότι η ομάδα παρέμβασης αντιμετωπίζει διπλάσιο κίνδυνο. Ωστόσο, η πρώτη μελέτη διαπίστωσε μόνο μια μικρή αύξηση του κινδύνου (0,1%), ενώ η δεύτερη διαπίστωσε πολύ μεγαλύτερη αύξηση (45%). Κατά συνέπεια, η δημοσίευση απλώς του λόγου κινδύνου μπορεί να κάνει την επίδραση να φαίνεται πιο σημαντική στο πρώτο σενάριο και λιγότερο σημαντική στο δεύτερο. Είναι κρίσιμο να μελετηθούν οι πραγματικοί αριθμοί για να κατανοηθεί ο ακριβής αντίκτυπος. Πράγματι, αν συγκρίνετε 7,1 τραυματισμούς με 5,1 τραυματισμούς ανά 1000 ώρες παιχνιδιού, αξίζει αυτό το πρόγραμμα την προσπάθεια;

Όλοι οι παίκτες του ίδιου συλλόγου κατανεμήθηκαν στην ίδια ομάδα παρέμβασης. Αυτό έγινε για να διασφαλιστεί ότι δεν θα διασταυρώνονταν πληροφορίες από το πρόγραμμα πρόληψης με την ομάδα ελέγχου.

Μηνύματα για το σπίτι

Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα πρόληψης των τραυματισμών των ώμων στους παίκτες πετοσφαίρισης δεν φαίνεται να υπόσχεται κάτι όσον αφορά τη σκοπιμότητα και την προσκόλληση, ούτε τη μείωση του κινδύνου τραυματισμών των (ώμων) στους παίκτες πετοσφαίρισης.

Αναφορά

Tooth C, Schwartz C, Croisier JL, Gofflot A, Bornheim S, Forthomme B. Πρόληψη των τραυματισμών στους ώμους των παικτών πετοσφαίρισης: Η χρησιμότητα και η αποτελεσματικότητα μιας ρουτίνας προθέρμανσης. Phys Ther Sport. 2023 Nov;64:97-103. doi: 10.1016/j.ptsp.2023.09.006. Epub 2023 Sep 30. PMID: 37812954. 

Πρόσθετες αναφορές

Szumilas M. Εξηγώντας τις αναλογίες αποδόσεων. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2010 Aug;19(3):227-9. Erratum in: J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2015 Winter;24(1):58. PMID: 20842279; PMCID: PMC2938757. 

Tan, S. H. και Tan, S. B. (2010). Η σωστή ερμηνεία των διαστημάτων εμπιστοσύνης. Πρακτικά του Singapore Healthcare, 19(3), 276-278. 

George A, Stead TS, Ganti L. Ποιος είναι ο κίνδυνος: Διαφοροποίηση των λόγων κινδύνου, των λόγων πιθανοτήτων και των λόγων επικινδυνότητας; Cureus. 2020 Aug 26;12(8):e10047. doi: 10.7759/cureus.10047. PMID: 32983737; PMCID: PMC7515812.