Εισαγωγή

Η βίαιη υπερέκταση, η βίαιη υπερέκταση, οι πιέσεις σε varus ή valgus, τα εξαρθρήματα του γόνατος, τα αθλήματα υψηλής έντασης ή οι τραυματισμοί από την κυκλοφορία μπορούν να συμβάλουν στη ρήξη του Οπίσθιου Χιαστού Συνδέσμου (PCL). Πολλά είναι γνωστά σχετικά με την καλύτερη πρακτική αποκατάστασης για τις ρήξεις του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ), καθώς παρατηρούνται συχνά, ενώ οι ρήξεις του ΠΧΣ είναι πολύ λιγότερο συχνές και συμβαίνουν συχνότερα με άλλες συνοδές κακώσεις του γόνατος. Ειδικότερα, η παρουσία μεμονωμένων ρήξεων του PCL είναι σπάνια, καθώς οι Yoon και συν (2023) διαπίστωσαν ότι έως και το 95% των ρήξεων του PCL συνδέονται με άλλες κακώσεις συνδέσμων. Η γενική συμβουλή που δίνεται στα άτομα με ρήξη PCL είναι να αποφεύγεται η οπίσθια μετάθεση της κνήμης στην αρχή της αποκατάστασης, ώστε να επιτραπεί η επούλωση του ιστού, ακολουθούμενη από προοδευτική αποκατάσταση του εύρους κίνησης του γόνατος και πρόγραμμα ενδυνάμωσης. Δεδομένου ότι επιτυγχάνονται ελπιδοφόρα αποτελέσματα όταν προστίθεται η προπόνηση ισορροπίας στην αποκατάσταση των ρήξεων του ΠΧΣ, τίθεται το ερώτημα αν αυτό θα μπορούσε επίσης να είναι ευεργετικό στην αποκατάσταση των μεμονωμένων ρήξεων του ΠΧΣ. Αυτή η μελέτη μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την αποκατάσταση των ρήξεων του ΠΧΣ, εξετάζοντας την προσθήκη ασκήσεων ισορροπίας στην προπόνηση δύναμης για την αποκατάσταση απομονωμένου οπίσθιου χιαστού συνδέσμου.

Μέθοδοι

Στην παρούσα μελέτη μελετήθηκε η επίδραση 12 εβδομάδων προπόνησης ισορροπίας και προπόνησης δύναμης σε μεμονωμένες ρήξεις οπίσθιου χιαστού συνδέσμου. Θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν όσοι υπέστησαν απομονωμένη ρήξη PCL (επιβεβαιωμένη με μαγνητική τομογραφία), είχαν θετική δοκιμασία οπίσθιου συρταριού, είχαν συμπτώματα κατά την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων και δεν είχαν άλλες κακώσεις στο πόδι. Ο τραυματισμός έπρεπε να είναι τουλάχιστον 3 μηνών.

Η παρέμβαση που έλαβαν περιελάμβανε ένα πρόγραμμα προπόνησης ισορροπίας 12 εβδομάδων με δύο συνεδρίες διάρκειας 1 ώρας την εβδομάδα. Αυτές οι συνεδρίες αποκατάστασης περιλάμβαναν 15 λεπτά προθέρμανσης σε στατικό ποδήλατο (70 στροφές ανά λεπτό), 20 λεπτά μυϊκής ενδυνάμωσης (άσκηση έκτασης και κάμψης γονάτων στο 70% του 1RM για 2 σετ των 12 επαναλήψεων), 15 λεπτά ασκήσεων ισορροπίας BOSU και 10 λεπτά διατάσεων μετά την προπόνηση.

Το πρόγραμμα αυτό χωρίστηκε σε 3 φάσεις: αρχική φάση από τις εβδομάδες 1 έως 4, ενδιάμεση φάση από τις εβδομάδες 5-8 και όψιμη φάση από τις εβδομάδες 9-12. Αυτό έγινε κυρίως για την προσαρμογή των ασκήσεων ισορροπίας και την προσαρμογή της προπονητικής έντασης των ασκήσεων δύναμης. Στην αρχική φάση, οι ασκήσεις σχεδιάστηκαν για να εξασκήσουν την ισορροπία ολόκληρου του σώματος και τη σταθερότητα των διπλών άκρων.

Στην ενδιάμεση φάση, οι ασκήσεις προχώρησαν σε ασκήσεις διπλών άκρων με κλειστά μάτια. Οι ασκήσεις ισορροπίας της όψιμης φάσης εκτελέστηκαν σε στάση ενός ποδιού.

Για να συγκριθεί η αποτελεσματικότητα της προσθήκης ασκήσεων ισορροπίας στην ενδυνάμωση, συμπεριλήφθηκε μια ομάδα ελέγχου. Η ομάδα αυτή αποτελούνταν από άτομα που είχαν υποβληθεί σε αποκατάσταση του PCL πριν από 2 χρόνια και δεν είχαν περιορισμούς στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Ωστόσο, δεν έλαβαν καμία εκπαίδευση αποκατάστασης.

Οι μετρήσεις αποτελέσματος περιλάμβαναν τη βαθμολογία Lysholm και τη βαθμολογία της Διεθνούς Επιτροπής Τεκμηρίωσης Γόνατος (IKDC). Αυτά είναι δύο λειτουργικά αποτελέσματα που αναφέρονται από τον ασθενή. Για την πρώτη, οι βαθμολογίες θεωρούνται κακές (<65), μέτριες (65-83), καλές (84-94) ή εξαιρετικές (95-100).

Εκτός από αυτές τις βαθμολογίες που ανέφερε ο ασθενής, πραγματοποιήθηκε ενεργητική και παθητική αναπαραγωγή μιας δοκιμής παθητικής θέσης με τη χρήση ενός μηχανήματος Biodex για την αξιολόγηση της ιδιοδεκτικότητας στα προσβεβλημένα και μη προσβεβλημένα πόδια, καθώς και για τη δοκιμή της δύναμης των τετρακέφαλων και των μηριαίων μυών. Η χαλάρωση του γόνατος εξετάστηκε με αρθρομέτρο.

Αποτελέσματα

Ένα μικρό δείγμα 10 ατόμων αναλύθηκε κατά την παρακολούθηση 12 εβδομάδων στην ομάδα ισορροπίας, ενώ 9 άτομα αναλύθηκαν στην ομάδα ελέγχου. Ο πίνακας 1 δείχνει την ισοδυναμία των δύο ομάδων κατά την έναρξη.

Πριν από την αποκατάσταση του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου διάρκειας 12 εβδομάδων, η μέση βαθμολογία Lysholm ήταν σημαντικά χαμηλότερη από τη βαθμολογία λειτουργικής έκβασης σε εκείνους που είχαν υποβληθεί σε προηγούμενη αποκατάσταση του χιαστού συνδέσμου (59,30 (± 19,49) έναντι 83,20 (± 13,18)). Η διαφορά αυτή εξαφανίστηκε μετά την παρακολούθηση 12 εβδομάδων, καθώς η βαθμολογία βελτιώθηκε σε 82,20 (± 11,94). Το ίδιο παρατηρήθηκε και όσον αφορά τη βαθμολογία IKDC, η οποία αυξήθηκε από 56,30 (± 18,07) σε 79,20 (± 12,40), η οποία ισοδυναμούσε με τη βαθμολογία των λειτουργικών αποτελεσμάτων στην ομάδα μετά την αποκατάσταση του ΠΧΣ 79,90 (± 7,20).

Οι σημαντικές διαφορές που υπήρχαν μεταξύ των ομάδων κατά την έναρξη εξαφανίστηκαν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος ισορροπίας και δύναμης 12 εβδομάδων. Τα άτομα που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα ισορροπίας δήλωσαν ότι αισθάνονται σίγουροι ότι μπορούν να επιστρέψουν στις φυσικές δραστηριότητες που ασκούνταν πριν από τον τραυματισμό.

Ερωτήσεις και σκέψεις

Δεν διευκρινίστηκε ποια από τις εκβάσεις ήταν η πρωταρχική μέτρηση της έκβασης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα αποτελέσματα που αναφέρουν οι ασθενείς IKDC και Lysholm συζητήθηκαν πρώτα στο έγγραφο, υποθέτω ότι αυτά ήταν τα αποτελέσματα που ενδιαφέρουν. Ως εκ τούτου, τα συζήτησα στην ενότητα Αποτελέσματα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα άλλα αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες πέτυχαν αύξηση της ισοκινητικής δύναμης των τετρακέφαλων και των ιγνυακών μυών καθ' όλη τη διάρκεια των 12 εβδομάδων του προγράμματος προπόνησης δύναμης και ισορροπίας, εκτός από την ισοκινητική δύναμη σε ταχύτητα 240°/s. Η εκρηκτική δύναμη μπορεί να μην έχει αντιμετωπιστεί εκτενώς. Όταν η σύγκριση έγινε για το μη τραυματισμένο πόδι πριν και μετά το πρόγραμμα προπόνησης 12 εβδομάδων, δεν παρατηρήθηκε καμία βελτίωση. Ήταν αυτό το αποτέλεσμα του προγράμματος προπόνησης δύναμης που εκτελέστηκε μόνο στην τραυματισμένη πλευρά; Δυστυχώς, οι συγγραφείς δεν διευκρίνισαν αν οι ασκήσεις έκτασης και κάμψης του γόνατος εκτελούνταν αμφίπλευρα ή μόνο μονόπλευρα. Σε περίπτωση που προπονήθηκε αμφίπλευρα, θα περιμέναμε να δούμε αύξηση της δύναμης και στο μη εμπλεκόμενο πόδι. Παραμένουν δύο επιλογές, είτε η προπόνηση δύναμης ήταν πολύ χαμηλής επιβάρυνσης, είτε προπονήθηκε μόνο το πόδι που έχει υποστεί βλάβη από το PCL.

Το πρόγραμμα ισορροπίας σε συνδυασμό με την προπόνηση ενδυνάμωσης είχε πιθανότατα καλή επίδραση στην ιδιοδεκτικότητα του γόνατος των συμμετεχόντων. Αυτό παρατηρήθηκε για την ενεργητική αναπαραγωγή μιας δοκιμής παθητικής θέσης. Η παθητική αναπαραγωγή μιας παθητικής θέσης δεν βελτιώθηκε μετά τις 12 εβδομάδες εκπαίδευσης. Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν περιλαμβάνονταν συγκεκριμένες ασκήσεις αναπαραγωγής στην αποκατάσταση ή μήπως επειδή στην αρχική κατάσταση δεν υπήρχε διαφορά σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου; Όπως και να έχει, τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να ελεγχθούν περαιτέρω.

Δεν βρέθηκε καμία διαφορά για τα αποτελέσματα της χαλάρωσης του γόνατος. Φαίνεται ότι το γόνατο παρέμεινε χαλαρό, ωστόσο, καθώς οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι μπορούσαν να επιστρέψουν στις φυσικές δραστηριότητες πριν από τον τραυματισμό, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι βελτίωσαν την εμπιστοσύνη στο γόνατό τους σε σημαντικό επίπεδο. Μπορεί επίσης να είναι ότι είχαν καλύτερο έλεγχο του γόνατος μέσω της αύξησης της μυϊκής δύναμης, παρόλο που αυτό δεν βελτίωσε τη χαλάρωση του γόνατος. Ακόμα, πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα μέχρι τώρα.

Μίλα μου για σπασίκλες

Η μελέτη περιελάμβανε μια ομάδα ελέγχου, αλλά μπορούμε να την ονομάσουμε ομάδα ελέγχου; Σε κάθε περίπτωση, η μελέτη αυτή δεν ήταν τυχαιοποιημένη δοκιμή. Επίσης, οι ομάδες δεν συμπεριλήφθηκαν ταυτόχρονα. Η συγκρισιμότητα των ομάδων κατά την έναρξη της μελέτης δεν μπορεί να ελεγχθεί, αλλά πιθανότατα θα δείξει έναν διαφορετικό πληθυσμό (άτομα που είχαν χειρουργηθεί πριν από 2 χρόνια σε σχέση με πρόσφατους τραυματισμούς PCL). Αυτό καθιστά δύσκολο και πρόωρο το συμπέρασμα για την αξία της προσθήκης της προπόνησης ισορροπίας στην τακτική προπόνηση δύναμης. Για να είναι σωστό, η ομάδα μελέτης που εκτελούσε τις ασκήσεις ισορροπίας πάνω από το πρόγραμμα προπόνησης δύναμης θα έπρεπε να συγκριθεί με μια ομάδα που εκτελούσε μόνο την προπόνηση δύναμης. Και ιδανικά, τότε θα έπρεπε να συμπεριληφθεί μια πραγματική ομάδα ελέγχου.

Μήπως λοιπόν δεν πρέπει να δώσουμε καμία σημασία στα αποτελέσματα αυτής της μελέτης; Λαμβάνοντας υπόψη τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν για τις μεμονωμένες κακώσεις του PCL και τις λίγες μελέτες που εξετάζουν τη θεραπεία με άσκηση ως κύρια παρέμβαση, πιστεύω ότι τα αποτελέσματα αυτά μπορεί να αποτελέσουν μια πολύτιμη αρχή για το σχεδιασμό καλύτερων δοκιμών.

Μηνύματα για το σπίτι

Πρόκειται για μια μελέτη με σχεδιασμό προ-μετά, η οποία περιελάμβανε συμμετέχοντες που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου, το οποίο περιελάμβανε ασκήσεις ισορροπίας και προπόνηση δύναμης. Η μελέτη έδειξε ότι με 12 εβδομάδες μη χειρουργικής άσκησης μπορούν να επιτευχθούν παρόμοια αποτελέσματα με τους συμμετέχοντες που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση PCL 2 χρόνια νωρίτερα. Βεβαίως, λόγω μεθοδολογικών περιορισμών, όπως το μικρό μέγεθος του δείγματος, η έλλειψη πραγματικής ομάδας ελέγχου και η απουσία τυχαιοποιημένου σχεδιασμού, παραμένουν πολλά ερωτήματα. Παρ' όλα αυτά, η μελέτη αυτή έριξε φως σε ένα θέμα όπου δεν είναι πολλά γνωστά για την αποκατάσταση του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου.

Αναφορά

Lu CC, Yao HI, Fan TY, Lin YC, Lin HT, Chou PP. Δώδεκα εβδομάδες ενός σταδιακού προγράμματος προπόνησης ισορροπίας και δύναμης βελτιώνουν τη μυϊκή δύναμη, την ιδιοδεκτικότητα και την κλινική λειτουργία σε ασθενείς με απομονωμένους τραυματισμούς του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου. Int J Environ Res Public Health. 2021 Dec 6;18(23):12849. doi: 10.3390/ijerph182312849. PMID: 34886588; PMCID: PMC8657930.