Εισαγωγή

Οι ασθενείς που παρουσιάζονται στην κλινική πρακτική συχνά έχουν πολλαπλές παθήσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως πολυνοσηρότητα. Το θέμα αυτό άρχισε να διερευνάται όλο και περισσότερο και ορίστηκε ως προτεραιότητα για την παγκόσμια έρευνα στον τομέα της υγείας(Anon et al. 2018) Η ύπαρξη πολλαπλών παθήσεων υγείας συνδέεται με χειρότερη σωματική και ψυχολογική υγεία, περισσότερη χρήση φαρμάκων και χρήση υγειονομικής περίθαλψης και, προφανώς, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου και τη διάρκεια των εισαγωγών στα νοσοκομεία. Νωρίτερα, η υγειονομική περίθαλψη επικεντρωνόταν κυρίως στη θεραπεία αυτών των υφιστάμενων καταστάσεων υγείας ξεχωριστά. Σήμερα, αναδεικνύεται η σημασία της εξατομικευμένης θεραπείας για το άτομο ως σύνολο, πράγμα που σημαίνει ότι η έμφαση δίνεται περισσότερο σε συγκεκριμένους συνδυασμούς παθήσεων, που συνδέονται με φυσιολογικούς παράγοντες και παράγοντες κινδύνου. Μόνο για την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος ή του ισχίου, την υπέρταση, τον διαβήτη τύπου 2, την κατάθλιψη, την καρδιακή ανεπάρκεια, την ισχαιμική καρδιακή νόσο και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η άσκηση αποδείχθηκε αποτελεσματική και ασφαλής. Η υπόθεση ότι για τους συνδυασμούς αυτών των καταστάσεων υγείας η άσκηση μπορεί επίσης να είναι ευεργετική προκύπτει από το γεγονός ότι οι καταστάσεις αυτές μοιράζονται έναν κοινό παράγοντα κινδύνου (σωματική αδράνεια) και μια κοινή παθογένεια (συστηματική φλεγμονή χαμηλού βαθμού), για την οποία η άσκηση αποδείχθηκε αποτελεσματική. Η παρούσα σύνοψη συνοψίζει τα στοιχεία σχετικά με τη θεραπεία άσκησης για άτομα με πολυνοσηρότητα από τη συστηματική ανασκόπηση με μετα-ανάλυση των Bricca et al. που δημοσιεύθηκε το 2020.

Μέθοδοι

Η ανασκόπηση περιελάμβανε RCTs που εξέταζαν παρεμβάσεις θεραπείας με άσκηση με ή χωρίς άλλες παρεμβάσεις σε σύγκριση με τη συνήθη περίθαλψη, την αναμονή και τη θεραπεία με εικονικό φάρμακο. Τα αποτελέσματα που αξιολογήθηκαν ήταν:

• Ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία
• Σωματική λειτουργία
• Συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους

Αποτελέσματα

Είκοσι τρεις μελέτες βρέθηκαν επιλέξιμες, εκ των οποίων δεκατρείς μελέτες συμπεριλήφθηκαν στη μετα-ανάλυση.

Η θεραπεία άσκησης με μέση διάρκεια δεκατριών εβδομάδων βρέθηκε να προκαλεί μια μικρή βελτίωση στην ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία, αλλά αυτό το εύρημα συνοδεύεται από σημαντική ετερογένεια. Οι μετα-παλινδρομήσεις έδειξαν ότι η αύξηση της ηλικίας συσχετίστηκε με χαμηλότερα μεγέθη επιδράσεων, πράγμα που σημαίνει ότι όσο νεότερος είναι ο ασθενής, τόσο περισσότερες βελτιώσεις μπορεί να αναμένονται.

Κατά την εξέταση της επίδρασης της άσκησης σε ένα έτος, παρέμεινε μια μικρή βελτίωση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής, με χαμηλή ετερογένεια.

Συμπεριλήφθηκαν δεκατρείς μελέτες που μετρούσαν την επίδραση της άσκησης στην αντικειμενικά μετρούμενη σωματική λειτουργία. Η άσκηση μέσης διάρκειας δώδεκα εβδομάδων έδειξε μικρή βελτίωση της φυσικής λειτουργίας, αν και με σημαντική ετερογένεια. Ωστόσο, όταν εξετάστηκαν μελέτες που χρησιμοποίησαν τη δοκιμασία βάδισης 6 λεπτών ως μέτρο έκβασης, παρατηρήθηκε βελτίωση της απόστασης βάδισης κατά σχεδόν σαράντα τρία μέτρα, με χαμηλή ετερογένεια. Η βελτίωση αυτή είναι μεγαλύτερη από το όριο των 30 μέτρων που χρησιμοποιείται γενικά σε άτομα με χρόνιες παθήσεις. Στο 1 έτος, το μικρό αποτέλεσμα παρέμεινε, με σημαντική ετερογένεια. Δεν βρέθηκε καμία επίδραση της άσκησης στην αυτοαναφερόμενη σωματική λειτουργία, αν και αυτό εξετάστηκε μόνο από δύο μελέτες.

Η θεραπεία άσκησης με μέση διάρκεια 13 εβδομάδων μπόρεσε να προκαλέσει μεγάλη μείωση της κατάθλιψης, αλλά αυτό συνοδεύεται από μεγάλη ετερογένεια. Η μετα-παλινδρόμηση έδειξε ότι η άσκηση σε άτομα με υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης ήταν ικανή να προκαλέσει μεγαλύτερη μείωση αυτών των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Το εύρημα αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από το φαινόμενο της οπισθοδρόμησης προς το μέσο όρο. Σε ένα έτος, η θεραπεία με άσκηση δεν είχε επίδραση στην κατάθλιψη.

Η θεραπευτική άσκηση με μέση διάρκεια δεκατριών εβδομάδων δεν μπόρεσε να παρουσιάσει μειώσεις στα επίπεδα άγχους.

Συνολικά, η άσκηση δεν προκάλεσε περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σύγκριση με τη συνήθη φροντίδα και, αντίθετα, η θεραπεία με άσκηση μπόρεσε να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως η νοσηλεία, ο θάνατος, η πνευμονία και οι καρδιακές διαταραχές.

Μίλα μου για σπασίκλες

Πραγματοποιήθηκε αυστηρή συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν γλωσσικοί περιορισμοί κατά την αναζήτηση εργασιών. Συμπεριλήφθηκαν μελέτες από όλο τον κόσμο, γεγονός που καθιστά πιθανό ότι τα αποτελέσματα του παρόντος εγγράφου είναι ευρέως γενικεύσιμα. Χρησιμοποιήθηκε περιορισμός της ημερομηνίας από το 1990, αλλά αυτό εξηγείται κατάλληλα από την αύξηση των αναφορών και τη σημαντική αλλαγή στην αντιμετώπιση της πολυνοσηρότητας από τότε. Τα δυνατά σημεία είναι το γεγονός ότι η πλειονότητα των μελετών εφάρμοσε κατάλληλη τυχαιοποίηση και αξιολόγησε τα αποτελέσματα με επικυρωμένες μετρήσεις. Δεν προέκυψαν ενδείξεις μεροληψίας δημοσίευσης και οι συγγραφείς έλαβαν υπόψη τη μεροληψία υποβαθμίζοντας την ποιότητα των στοιχείων.

Ορισμένοι περιορισμοί περιλαμβάνουν ότι ορισμένες μελέτες δεν περιλάμβαναν μόνο ασθενείς με πολυνοσηρότητα. Καθώς υπάρχει ετερογένεια στον ορισμό της πολυνοσηρότητας και στις παρεμβάσεις, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τα αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν δεν ήταν αληθινά αποτελέσματα μόνο της θεραπείας άσκησης.

Ερωτήσεις και σκέψεις

Συνολικά, βρέθηκαν μικρές επιδράσεις για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας με άσκηση στην αύξηση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής και της σωματικής λειτουργίας, καθώς και στη μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό ότι η άσκηση μπόρεσε να προκαλέσει σημαντική μείωση του κινδύνου σοβαρών ανεπιθύμητων συμβάντων, όπως νοσηλεία, θάνατος, πνευμονία και καρδιακές διαταραχές. Αν και τα συμπεράσματα αυτά βασίζονται σε στοιχεία χαμηλής ποιότητας, η άσκηση φαίνεται ασφαλής και ευεργετική και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνιστάται. Η εξαφάνιση των αποτελεσμάτων σε ένα έτος μπορεί να εξηγηθεί από τη μείωση της προσκόλλησης στη θεραπεία άσκησης, για την οποία συνιστούμε μεγαλύτερη διάρκεια της θεραπείας άσκησης και την εφαρμογή της άσκησης στην καθημερινή ρουτίνα αυτών των ασθενών με πολυνοσηρότητα. Θα ήταν ενδιαφέρον να εξεταστούν οι επιδράσεις της άσκησης σε μελέτες που αναφέρουν υψηλή προσκόλληση στη θεραπεία. Όμως, μια πλήρης 100% συμμόρφωση με την άσκηση μπορεί να παραμείνει ένα όνειρο για εμάς τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης...

Μηνύματα για το σπίτι

Η θεραπεία με άσκηση που αποτελείται από αερόβια άσκηση, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ισορροπίας και ευλυγισίας ή συνδυασμό αυτών μπορεί να συνιστάται για τη θεραπεία ασθενών με πολυνοσηρότητα.

Αναφορές

Bricca, A., Harris, LK, Jäger, M., Smith, SM, Juhl, CB, & Skou, ST (2020). Οφέλη και βλάβες της θεραπείας άσκησης σε άτομα με πολυνοσηρότητα: μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών. Ανασκοπήσεις έρευνας για τη γήρανση , 63, 101166.

Boast, J., & Lancet. (2018). Αξιοποιώντας περισσότερο την πολυνοσηρότητα: μια αναδυόμενη προτεραιότητα. Lancet ,391 (10131), 1637.