Κεφαλαλγία κατά συστάδες | Διάγνωση & Θεραπεία Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Εισαγωγή & Επιδημιολογία

Οι πονοκέφαλοι μπορεί να εκδηλωθούν από μόνοι τους, αλλά αποτελούν επίσης πολύ συχνό σύμπτωμα σε ασθενείς με αυχενικό πόνο, καθώς πάνω από το 60% των ασθενών με πρωτογενές παράπονο από αυχενικό πόνο αναφέρουν ότι έχουν ταυτόχρονα επεισόδια αυχενικού πόνου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να μάθετε από τι είδους πονοκέφαλο πάσχει ο ασθενής.

Αρχικά, ας διακρίνουμε μεταξύ πρωτογενών και δευτερογενών τύπων πονοκεφάλων. Αλλά τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, οι πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι αποτελούν "την ίδια την ασθένεια", ενώ, στους δευτεροπαθείς πονοκεφάλους, ο πονοκέφαλος είναι σύμπτωμα μιας άλλης πάθησης. Έτσι, οι πρωτογενείς πονοκέφαλοι θα είναι οι ημικρανίες, οι πονοκέφαλοι τύπου τάσης και οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι. Οι δευτεροπαθείς πονοκέφαλοι είναι πονοκέφαλοι που προκαλούνται από όγκους, αιμορραγία, άλλο τραύμα, δυσλειτουργία της ΚΓΔ, υπερβολική δόση ουσιών ή πόνο στον αυχένα aka. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος.

Ας δούμε τώρα πιο προσεκτικά τους αθροιστικούς πονοκεφάλους, οι οποίοι είναι πρωταρχικοί τύποι πονοκεφάλων.
Fischera et al. (2008) πραγματοποίησαν μια μετα-ανάλυση για να αξιολογήσουν τον επιπολασμό της αθροιστικής κεφαλαλγίας κατά τη διάρκεια της ζωής και διαπίστωσαν χαμηλό αριθμό 0,12% με επιπολασμό 1 έτους 53 ανά 100.000 άτομα και η συνολική αναλογία φύλου ήταν 4,3 (άνδρες προς γυναίκες). Ο επιπολασμός της αθροιστικής κεφαλαλγίας κατά τη διάρκεια ενός έτους ήταν 0,054% μεταξύ του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας σε μια σουηδική κοόρτη(Manzoni et al. 2019)

Επιδημιολογία

Το ακόλουθο σχήμα δείχνει τον επιπολασμό των πονοκεφάλων στις διάφορες ηπείρους του κόσμου:

Κλινική εικόνα & εξέταση

Για να χαρακτηριστεί ένας πονοκέφαλος ως αθροιστική κεφαλαλγία πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια(ICHD-III):

A. Τουλάχιστον πέντε επιθέσεις πρέπει να πληρούν τα κριτήρια Β-Δ

B. Ένα μη θεραπευμένο επεισόδιο διαρκεί 15-180 λεπτά και παρουσιάζει σοβαρό ή πολύ σοβαρό μονόπλευρο τροχιακό, υπερκογχικό ή/και κροταφικό πόνο.

C. Ταιριάζει με ένα ή και τα δύο από τα ακόλουθα:

1. τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα σημεία και συμπτώματα, έσωθεν του πονοκεφάλου:
   - έγχυση στον επιπεφυκότα και/ή δακρύρροια
   - ρινική συμφόρηση ή/και ρινόρροια
   - οίδημα βλεφάρων- εφίδρωση μετώπου και προσώπου
   - μίνωση ή/και πτώσεις
2. αίσθημα ανησυχίας ή ταραχής. Υπάρχουν αναφορές ασθενών που πηγαινοέρχονται μέσα στο δωμάτιο, χτυπώντας το κεφάλι τους λόγω του έντονου πόνου.

D. Εμφανίζεται με συχνότητα μεταξύ ενός κάθε δεύτερη ημέρα και 8 ανά ημέρα

100% δωρεάν πρόγραμμα ασκήσεων για τον πονοκέφαλο στο σπίτι

• • Όνομα*
• • Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο*

Δ

Θεραπεία

Η θεραπεία της αθροιστικής κεφαλαλγίας συνίσταται σε φαρμακευτική αγωγή, ενέσεις/αποκλεισμούς του υποκεφάλιου νεύρου ή ενδοκρανιακή διέγερση. Μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ της θεραπείας της οξείας κρίσης και της προληπτικής θεραπείας ως δύο όψεις της διαχείρισης της αθροιστικής κεφαλαλγίας. Δυστυχώς, προς το παρόν δεν υπάρχουν επιλογές για τους φυσικοθεραπευτές να θεραπεύουν ασθενείς με αθροιστική κεφαλαλγία.
Επί του παρόντος, έχει δημοσιευθεί μόνο μια μελέτη περίπτωσης σχετικά με τον συνδυασμό ενδογενούς νευροδιέγερσης και φυσιοθεραπείας(Navarro-Fernández et al. 2019).

Οξεία

Η θεραπεία με 100% οξυγόνο είναι αναμφισβήτητα η πιο γνωστή μέθοδος αντιμετώπισης των αθροιστικών πονοκεφάλων(Obermann et al. 2015). Σε σύγκριση με άλλους τύπους πονοκεφάλων, οι αθροιστικές κεφαλαλγίες είναι η μόνη κατάσταση για την οποία η στρατηγική αυτή αποτελεί σύσταση επιπέδου Α. Τουλάχιστον το 66% των ασθενών επωφελούνται από τη θεραπεία με οξυγόνο. Χρειάζεται λιγότερο από δέκα λεπτά για να δράσει. Η χρήση του οξυγόνου δεν ενέχει κινδύνους ή ανεπιθύμητες ενέργειες, καθιστώντας το μια εξαιρετική επιλογή θεραπείας. Δυστυχώς, η θεραπεία με οξυγόνο για όσους πάσχουν από αθροιστικούς πονοκεφάλους - η οποία μπορεί να είναι δύσκολη - συχνά δεν καλύπτεται από την ασφάλιση.

Η μόνη άλλη θεραπεία επιπέδου Α που ενδείκνυται είναι τα τριπτάνια. Η υποδόρια χορήγηση σουματριπτάνης ή ρινικού σπρέι ζολμιτριπτάνης αυτών των φαρμάκων είναι και οι δύο επιλογές(May et al. 2006). Εάν οι υποδόριες ενέσεις δεν είναι ανεκτές, μπορούν να χορηγηθούν ενδορινικές τριπτάνες στην πλευρά που βρίσκεται απέναντι από τον πονοκέφαλο. Η ενδορινική σουματριπτάνη (20 mg) και η ενδορινική ζολμιτριπτάνη (5 mg) είναι δύο επιλογές. Καθώς η περίοδος έναρξης των φαρμάκων από το στόμα, σε οποιαδήποτε μορφή, είναι συχνά μεγαλύτερη από τον πονοκέφαλο, δεν συνιστάται η χρήση τους.

Οι εναλλακτικές θεραπείες περιλαμβάνουν την οκτρεοτίδη, την εργοταμίνη και την ενδορινική λιδοκαΐνη (με αναφερόμενη ανταπόκριση 33%)(Matharu et al. 2004). Δυστυχώς, η αντίσταση στη φαρμακευτική αγωγή αναπτύσσεται στο 10% έως 20% των ατόμων με σοβαρούς αθροιστικούς πονοκεφάλους. Οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται να μείνουν μακριά από τα ερεθίσματα, ιδίως το αλκοόλ. Οι ασθενείς θα πρέπει να παροτρύνονται να σταματήσουν το κάπνισμα, παρόλο που δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι κάτι τέτοιο θα μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης πονοκεφάλων.

Θέλετε να μάθετε περισσότερα για τους πονοκεφάλους; Στη συνέχεια, ελέγξτε τα παρακάτω blogs & κριτικές έρευνας:

• Φυσικές εξετάσεις για πονοκεφάλους: Χρήσιμο;
• Η αποτελεσματικότητα της αερόβιας άσκησης έναντι. Προπόνηση δύναμης στη θεραπεία της ημικρανίας
• Επεισόδιο podcast 031: Πονοκέφαλοι με τον René Castien

Αναφορές

Ekbom, K., & Hardebo, J. E. (2002). Κεφαλαλγία κατά συστάδες: αιτιολογία, διάγνωση και αντιμετώπιση. Φάρμακα, 62, 61-69.

Fischera, M., Marziniak, M., Gralow, I., & Evers, S. (2008). Η επίπτωση και ο επιπολασμός της αθροιστικής κεφαλαλγίας: μια μετα-ανάλυση μελετών με βάση τον πληθυσμό. Cephalalgia, 28(6), 614-618.

Fontaine, D., Lanteri-Minet, M., Ouchchane, L., Lazorthes, Y., Mertens, P., Blond, S., ... & Lemaire, J. J. (2010). Ανατομική θέση των αποτελεσματικών ηλεκτροδίων βαθιάς εγκεφαλικής διέγερσης στη χρόνια αθροιστική κεφαλαλγία. Brain, 133(4), 1214-1223.

Goadsby, P. J., de Coo, I. F., Silver, N., Tyagi, A., Ahmed, F., Gaul, C., ... & Ferrari, M. D. (2018). Μη επεμβατική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου για την οξεία θεραπεία της επεισοδιακής και χρόνιας αθροιστικής κεφαλαλγίας: τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, εικονικά ελεγχόμενη μελέτη ACT2. Cephalalgia, 38(5), 959-969.

Leone, M., D'amico, D., Frediani, F., Moschiano, F., Grazzi, L., Attanasio, A., & Bussone, G. (2000). Η βεραπαμίλη στην προφύλαξη της επεισοδιακής αθροιστικής κεφαλαλγίας: διπλή-τυφλή μελέτη έναντι εικονικού φαρμάκου. Neurology, 54(6), 1382-1385.

Manzoni, G. C., Camarda, C., Genovese, A., Quintana, S., Rausa, F., Taga, A., & Torelli, P. (2019). Η αθροιστική κεφαλαλγία σε σχέση με διάφορες ηλικιακές ομάδες. Νευρολογικές Επιστήμες, 40, 9-13.

Matharu, M. S., Levy, M. J., Meeran, K., & Goadsby, P. J. (2004). Υποδόρια οκτρεοτίδη στην αθροιστική κεφαλαλγία: Τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο διπλή-τυφλή διασταυρούμενη μελέτη. Annals of Neurology: Official Journal of the American Neurological Association and the Child Neurology Society, 56(4), 488-494.

May, A., Leone, M., Afra, J., Linde, M., Sándor, P. S., Evers, S., & Goadsby, P. J. (2006). Κατευθυντήριες γραμμές της EFNS για τη θεραπεία της αθροιστικής κεφαλαλγίας και άλλων τριδυμο-αυτόνομων κεφαλογλυγιών. European Journal of Neurology, 13(10), 1066-1077.

Mir, P., Alberca, R., Navarro, A., Montes, E., Martínez, E., Franco, E., ... & Lozano, P. (2003). Προφυλακτική θεραπεία της επεισοδιακής αθροιστικής κεφαλαλγίας με ενδοφλέβια χορήγηση μεθυλπρεδνιζολόνης. Νευρολογικές Επιστήμες, 24, 318-321.

Navarro-Fernández, G., de-la-Puente-Ranea, L., Gandía-González, M., & Gil-Martínez, A. (2019). Ενδογενής νευροδιέγερση και φυσιοθεραπεία στην αθροιστική κεφαλαλγία: μια κλινική περίπτωση. Επιστήμες του εγκεφάλου, 9(3), 60.ISO 690

Obermann, M., Holle, D., Naegel, S., Burmeister, J., & Diener, H. C. (2015). Φαρμακοθεραπευτικές επιλογές για την αθροιστική κεφαλαλγία. Γνώμη εμπειρογνωμόνων για τη φαρμακοθεραπεία, 16(8), 1177-1184.

Olesen, J. (2018). Διεθνής ταξινόμηση των διαταραχών κεφαλαλγίας. The Lancet Neurology, 17(5), 396-397.