Αυχενογενής πονοκέφαλος | Διάγνωση & θεραπεία για φυσιοθεραπευτές
Αυχενογενής πονοκέφαλος | Διάγνωση & θεραπεία για φυσιοθεραπευτές
Εισαγωγή & Επιδημιολογία
Οι πονοκέφαλοι μπορεί να εκδηλωθούν από μόνοι τους, αλλά αποτελούν επίσης πολύ συχνό σύμπτωμα σε ασθενείς με αυχενικό πόνο, καθώς πάνω από το 60% των ασθενών με πρωτογενές παράπονο από αυχενικό πόνο αναφέρουν ότι έχουν ταυτόχρονα επεισόδια αυχενικού πόνου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να μάθετε από τι είδους πονοκέφαλο πάσχει ο ασθενής.
Αρχικά, ας διακρίνουμε μεταξύ πρωτογενών και δευτερογενών τύπων πονοκεφάλων. Αλλά τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, οι πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι αποτελούν "την ίδια την ασθένεια", ενώ, στους δευτεροπαθείς πονοκεφάλους, ο πονοκέφαλος είναι σύμπτωμα μιας άλλης πάθησης. Έτσι, οι πρωτογενείς πονοκέφαλοι θα είναι οι ημικρανίες, οι πονοκέφαλοι τύπου τάσης και οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι. Οι δευτεροπαθείς πονοκέφαλοι είναι πονοκέφαλοι που προκαλούνται από όγκους, αιμορραγία, άλλο τραύμα, δυσλειτουργία της ΚΓΔ, υπερβολική δόση ουσιών ή πόνο στον αυχένα aka. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος.
Ας δούμε τώρα πιο προσεκτικά την αυχενογενή κεφαλαλγία, η οποία είναι ένας δευτερογενής τύπος κεφαλαλγίας.
Επιδημιολογία
Το ακόλουθο σχήμα δείχνει τον επιπολασμό του πονοκεφάλου στις διάφορες ηπείρους του κόσμου:
Άλλες μελέτες σχετικά με τον επιπολασμό της CGH ανέφεραν ένα εύρος επιπολασμού μεταξύ 0,17 - 4,1%(Knackstedt et al. 2010- Antonaci et al. 2011- Sjaastad et al. 2008).
Αλλά πώς μπορεί ο αυχένας να μεταφέρει τον πόνο στο κεφάλι;
Στην περίπτωση του αναφερόμενου πόνου, ο πόνος γίνεται αντιληπτός σε μια περιοχή διαφορετική από το σημείο του επώδυνου ερεθίσματος. Έτσι, η πίεση ή η επιβάρυνση στο σημείο όπου γίνεται αισθητός ο πόνος συνήθως δεν οδηγεί σε αύξηση της έντασης του πόνου. Ωστόσο, η πίεση ή η επιβάρυνση στη θέση των ευαισθητοποιημένων νοσηροϋποδοχέων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της έντασης του πόνου στην αναφερόμενη περιοχή. Στην περίπτωση της αυχενογενούς κεφαλαλγίας, η νεύρωση στις δομές του αυχένα οδηγεί σε αναφερόμενο πόνο στο κεφάλι.
Αν ακολουθήσουμε τη θεωρία της σύγκλισης-προβολής που περιγράφεται στο άλλο μας βίντεο, χρειαζόμαστε πρώτα μια δομή υπεύθυνη για τη νοσηρότητα στην υψηλή αυχενική περιοχή που έχει χαμηλή πυκνότητα νοσηρής προσαγωγικής νεύρωσης. Συνήθως πρόκειται για δομές που βρίσκονται βαθιά, όπως οι αρθρώσεις των αρθρώσεων των προσθίων μηριαίων, συμπεριλαμβανομένων των αρθρικών καψουλών τους στο C2/C3, ή οι αλαρικοί σύνδεσμοι που εκτείνονται από το dens του C2 μέχρι το ινιακό οστό, για παράδειγμα. Η προσαγωγός νεύρωση αυτών των δομών συγκλίνει στον νευρώνα δεύτερης τάξης στο ραχιαίο κέρας στο ύψος του C1/C2.
Ταυτόχρονα, το πρόσωπό μας έχει πολύ υψηλή πυκνότητα προσαγωγικής νεύρωσης και λαμβάνει αισθητική νεύρωση από το κρανιακό νεύρο νούμερο 5 - το τρίδυμο νεύρο. Το τρίδυμο νεύρο με τη σειρά του συγκλίνει στον νευρώνα δεύτερης τάξης στον πυρήνα του τρίδυμου νεύρου, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος πυρήνας κρανιακού νεύρου. Εκτείνεται από τον μέσο εγκέφαλο, στον μυελό και τον μυελό μέχρι τον νωτιαίο μυελό μέχρι το C1/C2. Έτσι, η νεύρωση του τριδύμου νεύρου και η νεύρωση των βαθιών δομών της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης συγκλίνουν στο ίδιο σπονδυλικό τμήμα.
Έτσι, όταν το προσαγωγό νοσηρό ερέθισμα από τον αυχένα, ταξιδεύει στον νευρώνα δεύτερης τάξης στο ραχιαίο κέρας στο τμήμα C1/C2 και τελικά φτάνει στον σωματοαισθητικό φλοιό, αυτό το τμήμα του εγκεφάλου πρέπει στη συνέχεια να καταλάβει την προέλευση του ερεθίσματος. Σε αυτή την περίπτωση, ο εγκέφαλος κάνει ένα σφάλμα προβολής και αποφασίζει ότι το νοσηρό ερέθισμα πρέπει να προέρχεται από την περιοχή με την υψηλότερη νοσηρή προσαγωγική νεύρωση, δηλαδή το πρόσωπο και όχι από την κακώς νευρωμένη άνω αυχενική περιοχή. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος προβάλλει τον πόνο στην πρόσθια-οφθαλμική περιοχή του κεφαλιού.
Εάν ολόκληρο το πρόσωπο νευρώνεται από το τρίδυμο νεύρο, γιατί αισθανόμαστε πονοκεφάλους μόνο στη μετωπιαία-κογχική περιοχή και όχι στο μάγουλο και το σαγόνι; Το τρίδυμο νεύρο χωρίζεται σε 3 διαφορετικούς κλάδους, οι οποίοι είναι:
- Το οφθαλμικό νεύρο που τροφοδοτεί μεταξύ άλλων το τριχωτό της κεφαλής, το μέτωπο και την περιοχή του οφθαλμικού κόγχου.
- Το γναθιαίο νεύρο που τροφοδοτεί μεταξύ άλλων το μάγουλο, το άνω χείλος και τα άνω δόντια.
- Το κάτω γναθιαίο νεύρο που τροφοδοτεί το κάτω χείλος, το πηγούνι και το σαγόνι μέχρι την κροταφική περιοχή.
Όταν αυτοί οι 3 νευρικοί κλάδοι φτάνουν στον πυρήνα του τριδύμου νεύρου, αντιστρέφονται. Να θυμάστε ότι ο πυρήνας του τριδύμου νεύρου είναι μεγάλος και αποτελείται από τρία διαφορετικά υποτμήματα. Το κάτω και το άνω γναθιαίο νεύρο συγκλίνουν στο pars oralis και στο pars interpolaris του πυρήνα του τριδύμου νεύρου αντίστοιχα, τα οποία δεν φτάνουν τόσο μακριά ουραία όσο ο νωτιαίος μυελός. Μόνο το οφθαλμικό νεύρο συγκλίνει στο pars caudalis του πυρήνα του τριδύμου νεύρου, ο οποίος βρίσκεται στο νωτιαίο μυελό στο ύψος του C1/C2, ακριβώς εκεί όπου συγκλίνουν οι προσαγωγές από δομές της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι μιλάμε για μονόπλευρα νευρωμένες δομές του λαιμού και του προσώπου. Έτσι, ο αναφερόμενος πόνος από τις δομές του αυχένα στα δεξιά, για παράδειγμα, θα οδηγεί πάντα σε πονοκέφαλο στη δεξιά πλευρά και η αριστερή πλευρά θα αναφέρεται στην αριστερή πλευρά.
Κλινική εικόνα & εξέταση
Για να χαρακτηριστεί ένας πονοκέφαλος ως αυχενογενής πονοκέφαλος πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια(ICHD-III):
Πρώτα απ' όλα, θα πρέπει να υπάρχουν κλινικές, εργαστηριακές ή απεικονιστικές ενδείξεις μιας διαταραχής ή βλάβης στην αυχενική περιοχή που είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, όπως για παράδειγμα οι αρθρώσεις των αρθρώσεων ή ορισμένοι μύες.
Επιπλέον, πρέπει να ισχύουν τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα κριτήρια:
- Ο πονοκέφαλος αναπτύχθηκε μετά την έναρξη της αυχενικής διαταραχής ή βλάβης. Έτσι, οι ασθενείς πιθανόν να περιγράφουν ένα τραύμα κατά τη διάρκεια του ιστορικού τους.
- Ο πονοκέφαλος βελτιώνεται ή υποχωρεί παράλληλα με τη βελτίωση ή/και την υποχώρηση της αυχενικής διαταραχής ή βλάβης.
- Το αυχενικό εύρος κίνησης είναι μειωμένο, ο πόνος εξαρτάται από την κίνηση/στάση και ο πονοκέφαλος επιδεινώνεται σημαντικά με προκλητικές δοκιμασίες. Για παράδειγμα, η μειωμένη περιστροφή της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, όπως αξιολογείται με τη δοκιμασία περιστροφής κάμψης, μπορεί να συνδέεται με την αυχενογενή κεφαλαλγία.
- Ο πονοκέφαλος εξαλείφεται μετά από διαγνωστικό αποκλεισμό μιας αυχενικής δομής ή της νευρικής τροφοδοσίας της.
Εκτός από τα κριτήρια ICDH-III, οι Sjaastad et al. (2008) πρότειναν τα ακόλουθα κριτήρια για την ταξινόμηση ενός πονοκεφάλου ως αυχενογενή:
- Πρόκληση: μη φυσιολογικές θέσεις του αυχένα
- Πρόκληση εξωτερικά, λαιμός
- Μειωμένο εύρος κίνησης στον αυχένα ( ≥ 10 μοίρες έλλειμμα)
- Πόνος στον ώμο ετερόπλευρα
- Πόνος στο χέρι, ετερόπλευρος
- Μονομερής πονοκέφαλος (χωρίς πλευρική μετατόπιση)
- Έναρξη οπισθοστερνικά στον αυχένα/ στην ινιακή περιοχή
Εξέταση
Σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες, ο μέσος ασθενής με αυχενογενείς κεφαλαλγίες διαφέρει στην πρόκληση, στο εύρος κίνησης του τραχήλου (συμπεριλαμβανομένης της δοκιμασίας κάμψης-στροφής) και στην αντοχή των μυών του αυχένα.
Ο στόχος των δοκιμών πρόκλησης είναι να αναδημιουργηθεί ο οικείος πόνος του ασθενούς. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να επιβεβαιώσετε τη θέση της νωδότητας στις αυχενικές δομές, που ενδεχομένως οδηγεί σε αναφερόμενο πόνο στο κεφάλι. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος μπορεί να προκληθεί με την ακόλουθη τεχνική:
Η παθητική αξιολόγηση της ποσότητας και της ποιότητας της τμηματικής μεσοσπονδυλικής κίνησης, γνωστή και ως ψηλάφηση της κίνησης, αποτελεί μέρος της διαγνωστικής κλινικής εμπειρογνωμοσύνης των χειροθεραπευτών για την καθοδήγηση των αποφάσεων σχετικά με τη θεραπευτική στρατηγική για ασθενείς με πόνο στη σπονδυλική στήλη.
Η υποκινητικότητα υποδεικνύει κινητοποιητικές παρεμβάσεις, ενώ η υπερκινητικότητα απαιτεί σταθεροποιητική προσέγγιση. Μια συστηματική ανασκόπηση που έγινε από τους van Trijffel et al. (2005) αξιολόγησαν την αξιοπιστία της παθητικής τμηματικής αξιολόγησης της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και διαπίστωσαν συνολική αξιοπιστία από κακή έως ικανοποιητική. Ωστόσο, για τα τμήματα C1/C2 και C2/C3 επιτεύχθηκε σταθερά τουλάχιστον ικανοποιητική αξιοπιστία. Για το λόγο αυτό, δίνουμε στην εξέταση αυτή μέτρια κλινική αξία.
Για να εκτελέσετε αξιολόγηση του περιφερειακού εύρους κίνησης για την κάμψη της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης των σπονδύλων C0 έως C3 πρέπει ο ασθενής σας να καθίσει όρθιος στην άκρη του πάγκου ή σε ένα σκαμνί, το ύψος του πάγκου πρέπει να ρυθμιστεί έτσι ώστε το κεφάλι του ασθενούς σας να βρίσκεται στο ίδιο ύψος με την κοιλιά σας.
Πρώτον, στερεώστε τη σπονδυλική απόφυση του C3 με μια βασική λαβή προς κοιλιοκρανιακή κατεύθυνση. Πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό συμβαίνει αντίστροφα από ό,τι σε άλλα μέρη της σπονδυλικής στήλης λόγω των συνδέσμων της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Στη συνέχεια, το χέρι εργασίας σας τοποθετείται χαμηλά στην ινιακή χώρα του ασθενούς και το κεφάλι του ασθενούς σταθεροποιείται μεταξύ του χεριού εργασίας και του θώρακα. Εκτελέστε τώρα μια μέγιστη ετερώνυμη τρισδιάστατη κίνηση με ίσες συνιστώσες κάμψης, ετερόπλευρης πλάγιας κάμψης και ετερόπλευρης στροφής.
Για την περιφερειακή αξιολόγηση της έκτασης της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αλλάξτε τη σταθεροποίηση του C3 σε κοιλιακή κατεύθυνση και τοποθετήστε το χέρι εργασίας σας ψηλότερα στην ινιακή χώρα του ασθενούς. Στη συνέχεια, εκτελέστε μια μέγιστη ετερώνυμη τρισδιάστατη κίνηση με ίσες συνιστώσες έκτασης, αντίθετης πλάγιας κάμψης και ετερόπλευρης στροφής.
Και οι δύο κινήσεις κρίνονται ως προς την αντίσταση κατά τη διάρκεια της κίνησης και στο τελικό εύρος, το εύρος κίνησης, καθώς και την πιθανή πρόκληση πόνου σε σύγκριση με την άλλη πλευρά.
Για την αξιολόγηση της άνω αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης πρέπει να γνωρίζετε ότι ένας περιορισμός στο C2/C3 μπορεί να επηρεάσει την κίνηση των ανώτερων τμημάτων, για το λόγο αυτό πρέπει να αξιολογείται πρώτα το C2/C3. Ένας περιορισμός του C0/C1 μπορεί να περιορίσει την κίνηση του C1/C2. Για το λόγο αυτό, θα ξεκινήσουμε πρώτα με την τμηματική αξιολόγηση του C0/C1.
Πρώτον, σταθεροποιήστε τη σπονδυλική απόφυση C2 του ασθενούς σας με μια βασική λαβή. Στη συνέχεια, τοποθετήστε την υποθαλάσσια απόφυση στη μαστοειδή απόφυση του ασθενούς στην αντίθετη πλευρά και στερεώστε το κεφάλι του ασθενούς με το στήθος σας. Στη συνέχεια, περιστρέψτε το κεφάλι του ασθενούς σας μέχρι να αισθανθείτε αντίσταση.
Για την αξιολόγηση της κίνησης στο C0/C1 εκτελέστε μια κίνηση πλάγιας κάμψης προς την αντίθετη πλευρά με μια συζευγμένη κίνηση μεταξύ του χεριού εργασίας και του θώρακα. Η κίνηση πρέπει να πραγματοποιείται γύρω από έναν σαγματικό άξονα μέσω της μύτης του ασθενούς σας. Επιπλέον, μπορείτε να καθορίσετε αν ο περιορισμός βρίσκεται στον αντίπλευρο ή στον έσω σπόνδυλο της ινιακής χώρας για να προφέρετε την κίνηση κατάκλισης του αντίπλευρου σπόνδυλου του C0 (σπόνδυλος στην πλευρά του χεριού εργασίας σας) και να εκτελέσετε την ίδια κίνηση πλάγιας κάμψης με τον C0/C1 σε έκταση.
Για να προφέρετε την ανοδική κίνηση του ετερόπλευρου κονδύλου του C0 (πλευρά του στήθους σας) εκτελέστε την ίδια πλάγια κίνηση με το C0/C1 σε κάμψη.
Για την αξιολόγηση του C1/C2 διατηρήστε τη σταθεροποίησή σας και μετακινήστε την υποθηναϊκή ακρολοφία του χεριού εργασίας σας προς τα κάτω, στο αντίπλευρο τόξο του C1. Το κεφάλι του ασθενούς σας βρίσκεται σε ουδέτερη θέση και δεν υπάρχει πλευρική κάμψη. Στη συνέχεια, περιστρέψτε στο μέγιστο και αξιολογήστε την τελική αίσθηση. Και οι δύο κινήσεις κρίνονται ως προς την αντίσταση κατά τη διάρκεια της κίνησης, την τελική αίσθηση, καθώς και την πιθανή πρόκληση πόνου, σε σύγκριση με την άλλη πλευρά.
Το εύρος κίνησης του άνω αυχένα προς την κατεύθυνση της περιστροφής μπορεί να αξιολογηθεί αξιόπιστα και με ακρίβεια με τη δοκιμασία Flexion-Rotation Test(Hall et al. 2010a, Ogince et al. 2007, Hall et al 2010b). Αυτή η δοκιμή - αν είναι θετική - μπορεί να σας δώσει ένδειξη περιορισμένης περιστροφής στα τμήματα C1/C2. Με τη σειρά της, η υποκινητικότητα στο C0/C1 ή στο C2/C3 μπορεί να οδηγήσει σε αυτόν τον περιορισμό της περιστροφής στο C1/C2.Έτσι, σε περίπτωση θετικής δοκιμασίας, θα πρέπει να διενεργήσουμε αξιολόγηση της μεσοσπονδυλικής κίνησης όλων των άνω αυχενικών τμημάτων για να βρούμε το δυσλειτουργικό τμήμα.
Αν και δεν δίνονται σαφείς τιμές αποκοπής, ο χρόνος εκτέλεσης μπορεί να δώσει μια ένδειξη της αντοχής των καμπτήρων του αυχένα:
100% δωρεάν πρόγραμμα ασκήσεων για τον πονοκέφαλο στο σπίτι
