Εισαγωγή

Αθλήματα όπως το βόλεϊ και η καλαθοσφαίριση περιλαμβάνουν συχνά άλματα και προσγειώσεις και χαρακτηρίζονται από υψηλό επιπολασμό τενοντοπάθειας της επιγονατίδας. Ο επιπολασμός αναφέρθηκε ότι κυμαίνεται μεταξύ 32-45% σε αθλητές ελίτ. Έχει αποδειχθεί ότι συχνά οι ταλαντούχοι νεαροί αθλητές αποσύρονται από αυτά τα αθλήματα όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως η τενοντοπάθεια της επιγονατίδας, καθώς αυτά είναι συχνά δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Οι παρατηρήσεις αυτές οδήγησαν στο αυξανόμενο ενδιαφέρον για προληπτικά προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύσουν σε κοινώς γνωστούς παράγοντες κινδύνου, όπως τα ελλείμματα στην οπίσθια κάμψη του αστραγάλου, η μειωμένη δύναμη των εκτεινόντων του ισχίου, των απαγωγών και των εξωτερικών στροφικών μυών και η δυσκαμψία της μηχανικής προσγείωσης. Ωστόσο, αυτά τα προληπτικά προγράμματα είναι ελάχιστα, ιδίως στον νεανικό πληθυσμό της ελίτ και, ως εκ τούτου, στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα ενός προσαρμοσμένου προγράμματος άσκησης στη συχνότητα εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας σε νεαρούς αθλητές.

Μέθοδοι

Σε αυτή την προοπτική μελέτη διασταυρούμενης κοόρτης που διεξήχθη το 2016 και το 2017, οι νεαροί επίλεκτοι παίκτες πετοσφαίρισης και καλαθοσφαίρισης παρακολουθήθηκαν για δύο διαδοχικά έτη. Το πρώτο έτος χρησίμευσε ως έτος παρατήρησης κατά το οποίο καταγράφηκε η συχνότητα τραυματισμών των παικτών. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους, παράλληλα με την παρακολούθηση των αθλητών, πραγματοποιήθηκαν προσαρμοσμένες ασκήσεις με βάση τις ανάγκες των αθλητών, όπως αυτές καθορίστηκαν από την αξιολόγηση της προετοιμασίας. Κάθε συνεδρία του προγράμματος διαρκούσε 15-20 λεπτά και γινόταν δύο φορές την εβδομάδα για ολόκληρη τη σεζόν (10 μήνες) κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης.

Τα αποτελέσματα ενδιαφέροντος ήταν η συχνότητα εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας ανά 1000 ώρες έκθεσης σε αθλητικές δραστηριότητες. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση επιβίωσης κατά Cox για να επαληθευτούν οι επιδράσεις της παρέμβασης στη συχνότητα εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας.

Αποτελέσματα

Οι αθλητές που εμφάνισαν τενοντοπάθεια της επιγονατίδας ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία από εκείνους που δεν εμφάνισαν και οι άνδρες είχαν 3,3 φορές περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες, αλλά αυτές οι μεταβλητές δεν μπορούν να επηρεαστούν. Κατά την εξέταση της επίδρασης του προληπτικού προγράμματος, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της συχνότητας εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας. Κατά τη διάρκεια του έτους παρατήρησης, η επίπτωση της τενοντοπάθειας της επιγονατίδας ήταν 5,9 ανά 1000 ώρες έκθεσης, ενώ κατά το έτος παρέμβασης παρατηρήθηκε επίπτωση 2,8 ανά 1000 ώρες έκθεσης. Κατά το πρώτο έτος, 26 αθλητές εμφάνισαν τενοντοπάθεια της επιγονατίδας και μόνο 13 κατά το έτος παρέμβασης. Ο υπολογισμένος λόγος κινδύνου ήταν 0,493, που σημαίνει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας ήταν 51% μικρότερος κατά το έτος παρέμβασης.

Ερωτήσεις και σκέψεις

Ο σχεδιασμός κοόρτης, όπως χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα μελέτη, είναι μια μορφή μη πειραματικού σχεδιασμού, όπου μια ομάδα ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο για ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα παρακολουθείται κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου. Οι ομάδες συγκρίνονται ως προς την εμφάνιση μιας νόσου ή κατάστασης (επίπτωση τενοντοπάθειας της επιγονατίδας) σε δύο ομάδες ατόμων που διαφέρουν ως προς ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, παράγοντα κινδύνου ή έκθεση (προσαρμοσμένο πρόγραμμα άσκησης). Καθώς επρόκειτο για διασταυρούμενη κοόρτη, άτομα από τη μία κοόρτη (έτος παρατήρησης) πέρασαν στην άλλη κοόρτη (έτος παρέμβασης). Οι μελέτες κοόρτης προτιμώνται από τις πειραματικές μελέτες όταν τα πειράματα δεν είναι εφικτά για πρακτικούς ή δεοντολογικούς λόγους. Ωστόσο, δεν είναι σαφές και δεν εξηγείται γιατί δεν διεξήχθη πειραματικός σχεδιασμός όπως μια RCT, καθώς φαίνεται εφικτός και δεοντολογικός ο σχεδιασμός μιας τέτοιας μελέτης.

Δεν παρουσιάστηκαν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση αποκατάστασης των αθλητών που εμφάνισαν τενοντοπάθεια της επιγονατίδας, οπότε δεν είναι σαφές αν συνέχισαν και υποτροπίασαν ή αν οι 13 περιπτώσεις που εμφάνισαν τενοντοπάθεια της επιγονατίδας το δεύτερο έτος ήταν νέες περιπτώσεις. Η μελέτη αυτή χρησιμοποίησε σχεδιασμό κοόρτης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι σαφές αν τα αποτελέσματα αποδίδονται πραγματικά στο πρόγραμμα παρέμβασης που ακολουθήθηκε κατά το δεύτερο έτος. Για να διαπιστωθεί αυτό, θα πρέπει να διεξαχθεί μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή. Παρόλα αυτά, οι παρεχόμενες πληροφορίες παρέχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες που μπορούν να διερευνηθούν λεπτομερέστερα.

Κατά το έτος παρέμβασης, ο κίνδυνος εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας μειώθηκε, αλλά αυτό προήλθε από την επίδραση που παρατηρήθηκε στους άνδρες αθλητές πετοσφαίρισης, καθώς παρατηρήθηκε μικρή αλλαγή στη μείωση του κινδύνου στις γυναίκες αθλήτριες πετοσφαίρισης. Ωστόσο, για την καλαθοσφαίριση ακολουθήθηκαν μόνο άνδρες αθλητές, οπότε εδώ παραμένει ασαφές αν η επίδραση αυτή παρατηρείται και σε αυτό το άθλημα.

Μίλα μου για σπασίκλες

Η μελέτη αυτή προέβλεπε ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα με βάση την αξιολόγηση κάθε αθλητή κατά την προετοιμασία. Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον είναι ότι χρησιμοποίησαν δοκιμασίες που εφαρμόζονται εύκολα στην πραγματική ζωή (όπως η δοκιμασία ολίσθησης με βάρη, η δοκιμασία γέφυρας των οπίσθιων μηριαίων, η παθητική εσωτερική περιστροφή του ισχίου και το κάθισμα με ένα πόδι). Έτσι, δεν απαιτείται η ύπαρξη ειδικού ή δαπανηρού εξοπλισμού. Η επιλογή αυτών των δοκιμασιών βασίστηκε στη γνώση των παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την τενοντοπάθεια της επιγονατίδας, όπως ο περιορισμός της ROM της ραχιαίας κάμψης και η αδυναμία του μυϊκού συστήματος του ισχίου.

Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κατά την προετοιμασία συζητήθηκαν από τον αθλητικό φυσιοθεραπευτή της ομάδας και τους προπονητές, αλλά δυστυχώς ο αθλητής δεν συμμετείχε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η κοινή λήψη αποφάσεων είναι μια σημαντική πτυχή και η σωστή εξήγηση της σημασίας του προσαρμοσμένου προγράμματος μπορεί να είναι καθοριστική για τη συμμόρφωση και την τήρηση των συνταγογραφούμενων ασκήσεων. Ωστόσο, ο φυσιοθεραπευτής της ομάδας ήταν παρών κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι οδηγίες ακολουθήθηκαν σωστά.

Κατά το έτος παρέμβασης παρατηρήθηκε μείωση της επίπτωσης της τενοντοπάθειας της επιγονατίδας, γεγονός που παρουσιάζει ενδιαφέρον, δεδομένου ότι καταγράφηκαν περισσότερες ώρες άθλησης (5.884 ώρες κατά το έτος παρατήρησης και 6.104 ώρες κατά το έτος παρέμβασης). Οι συγγραφείς αποδίδουν αυτό το αποτέλεσμα στο πρόγραμμα πρόληψης, αν και αυτό πρέπει να ελεγχθεί σε ένα πιο αυστηρό πλαίσιο RCT. Είναι πιθανό ότι η μειωμένη συχνότητα εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας κατά το έτος παρέμβασης επηρεάστηκε από το φαινόμενο Hawthorne, κατά το οποίο το άτομο μπορεί να αναφέρει διαφορετικά ως αποτέλεσμα της παρατήρησης.

Μηνύματα για το σπίτι

Ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης τενοντοπάθειας της επιγονατίδας σε επίλεκτους αθλητές νεαρής ηλικίας που παίζουν βόλεϊ και μπάσκετ. Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να στοχεύει σε συγκεκριμένες βλάβες που παρατηρήθηκαν κατά την αξιολόγηση κάθε αθλητή κατά την προετοιμασία. Όταν το πρόγραμμα άσκησης εφαρμόστηκε κατά το έτος παρέμβασης, οι αθλητές συμμετείχαν στο πρόγραμμα σε κάθε προπόνηση για 15-20 λεπτά κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης.

Αναφορά

Bittencourt NFN, Oliveira RR, Vaz RPM, Silva RS, Mendonça LM. Προληπτική επίδραση των προσαρμοσμένων ασκήσεων στην τενοντοπάθεια της επιγονατίδας σε επίλεκτους νεαρούς αθλητές: Μια μελέτη κοόρτης. Phys Ther Sport. 2022 Jan;53:60-66. doi: 10.1016/j.ptsp.2021.11.006.